Gebrek aan lef of intelligentie

Toen Fortisbankier Jean-Paul Votron enkele dagen vakantie nam terwijl zijn bedrijf in het oog van de storm zat, werd dat nieuws terecht op ongeloof onthaald. Het was voorpaginanieuws van de kranten.

Begin deze maand eveneens in de krant: “Ik wil de volledige legislatuur uitdoen. Om de staatshervorming te realiseren, en om de begroting en economie onder controle te houden. Dat zijn we aan de mensen verplicht. ” Zo verwoordde premier Yves Leterme (CD&V) zijn ambitie.

Nog recenter in het nieuws: de economie zit serieus in het slop. De cijfers die Eurostat afgelopen weekend uitbracht, logen er niet om. Volgens het Europese bureau voor de Statistiek kromp de economie van de eurozone in het tweede kwartaal van dit jaar. Dat is een primeur sinds haar ontstaan. Omdat het eerste kwartaal nog sterk uitviel, blijft de groei op jaarbasis voorlopig nog positief. Maar het ‘R-woord’ duikt in verschillende landen op. Economen vrezen de recessie die ons voor meerdere maanden in barre omstandigheden kan onderdompelen.

Ondanks al het economische cijfergeweld bleef het verdacht stil in politieke hoek. Hoewel de politici ons al maanden proberen te overtuigen dat een sterke regering noodzakelijk is omdat het slecht gaat met de economie, geven ze nu niet thuis. Zij die niet wilden weten van communautaire hervormingen, maar op de bres sprongen voor een sociaaleconomische regering, laten de economische realiteit nu aan zich voorbijgaan. Leterme wil de legislatuur uitdoen om ‘de economie onder controle te houden’ maar geeft net als Votron niet thuis in het heetst van de strijd. Alsof de problemen ophielden te bestaan toen onze politici met vakantie vertrokken. Het is te hopen dat zij dit niet denken. Of nog erger, dat onze excellenties geloven dat de problemen wel kunnen wachten tot zij terugkeren.

De oorverdovende stilte van de politici wijst er misschien op dat zij ook wel weten hoe weinig middelen ze in handen hebben om adequaat te reageren op de economische toestand. De boosdoeners van de malaise zijn alom gekend: stijgende energie- en voedselprijzen, een ineenstortende vastgoedmarkt, hoge inflatie, krakende beurzen en de kredietcrisis. Aan hoge olieprijzen kan premier Leterme geen haar veranderen, net als aan de kredietcrisis die zich buiten de politieke arena afspeelt.

Het gevaar bestaat dat de regering-Leterme maatregelen zal nemen die de begroting ernstig zullen schaden en structureel niets bijbrengen. De ‘echte’ oplossingen zijn al meermaals aangereikt door denktanken, Europese instanties en internationale organisaties. Het zijn omkaderende structurele maatregelen die niet rechtstreeks de economie bepalen, maar wel een gunstig effect hebben op de economische context waarin we moeten werken, leven en consumeren. De arbeidsmarkt regionaliseren en flexibiliseren, de belastingsystemen vereenvoudigen en verlagen, de werkloosheidsvallen wegwerken, enzovoort. Dat zijn de open deuren die iedereen al heeft ingetrapt.

Maar de jongste jaren, en zeker maanden, hebben genoeg politici bewezen dat ze ofwel niet het lef hebben ofwel niet over de intellectuele capaciteit beschikken om de maatregelen door te voeren. Alle politici zullen bij hun terugkeer in september bevangen raken door een verkiezingskoorts. Met de regionale verkiezingen in het vooruitzicht is het dan ook zeker dat de politici hun kiezers willen behagen met populistische maatregelen. De voorbije weken pleitten werkgeversorganisaties, politici van meerderheid en oppositie voor een snelle politieke oplossing en een daadkrachtige regering. Omdat de economische en sociale problemen prioriteit moeten krijgen. Het is opletten met deze wensen. De ministers zullen daadkrachtig willen zijn en initiatieven zoals stookoliecheques en eenmalige kortingen lanceren. Daardoor zou de roep om een krachtdadige regering in werkelijkheid als een boemerang in het gezicht kunnen terugkeren. Verkeerde maatregelen op korte termijn zijn duur en lossen de structurele problemen niet op. Het is niet dát soort regering waarop we zitten te wachten. Is het dan abnormaal dat in deze omstandigheden een scenario met een ‘regering van lopende zaken’ misschien rooskleuriger lijkt dan aan een ‘krachtdadige’ regering bestaande uit onze huidige politici? (T)

de auteur is adjunct-hoofdredacteur

An Goovaerts