Garantie met een achterpoortje

De lage rente op spaarrekeningen heeft gestructureerde beleggingsproducten die een kapitaalgarantie bieden opnieuw populairder gemaakt. Toch houden die risico’s in.

De rente op spaarrekeningen is al geruime tijd extreem laag. De klassieke spaarboekjes bij de grootbanken leveren minder dan 1 procent intrest op, inclusief de getrouwheidspremie. Heel wat spaarders komen daardoor in de verleiding een deel van hun vermogen te beleggen in gestructureerde beleggingsfondsen of -producten die een vorm van kapitaalbescherming beloven en een kans op een hoger rendement in het vooruitzicht stellen. Toch houden ze risico’s in, waarvan de spaarders zich niet altijd bewust zijn.

Rendement met bescherming

Het kapitaal van zulke gestructureerde beleggingsproducten is volledig of gedeeltelijk beschermd, maar toch is het rendement gekoppeld aan de prestatie van een aandelenkorf of de evolutie van een rentevoet. Vaak is dat rendement geplafonneerd. De kapitaalbescherming kan expliciet of impliciet zijn. Bij een expliciete kapitaalbescherming verplicht de uitgever zich ertoe het kapitaal op de eindvervaldag terug te betalen; bij een impliciete bescherming stelt de uitgever een portefeuille van obligaties samen om het kapitaal in stand te houden. Maar beide vormen zijn niet waterdicht. De uitgever van een obligatie kan altijd failliet gaan; dat risico loopt u ook als u zelf een obligatie koopt. Informatie over de kapitaalbescherming en de beleggingsstrategie vindt u in de informatiefiche van het beleggingsproduct.

Beleggersprofiel

De keuze aan gestructureerde beleggingsproducten is groot. Alleen al de vier grootbanken — KBC, BNP Paribas Fortis, ING en Belfius — bieden elk meer dan twintig gestructureerde beleggingsfondsen, -producten en beleggingsverzekeringen aan. Als u zo’n product wilt kopen, moet u nagaan of het past bij uw beleggersprofiel. Dat profiel kunt u opstellen samen met uw bankier. Hoe minder risico’s u wilt nemen, hoe defensiever uw profiel is, en hoe minder beleggingsproducten zoals fondsen geschikt voor u zijn.

Beleggingsproducten die een vorm van kapitaalbescherming bieden, passen bij de meeste beleggers, luidt vaak de redenering. Maar dat gaat niet helemaal op. Geld op een spaarrekening wordt beschermd door de Belgische overheid. Beleggingsproducten vallen niet onder die bescherming. Om te weten wie het kapitaal garandeert, moet u de informatiefiche raadplegen. Zo staat in de fiche van het product KBC Equisafe Global Selection 4 dat het kapitaal wordt beschermd via een portefeuille van rentedragende beleggingen van meer dan honderd uitgevers. In de prospectus staat dat die uitgevers een hoge kredietwaardigheid moeten hebben (minimaal A-). Als een of meer van hen failliet gaan, kan een deel van het kapitaal verloren gaan. KBC geeft op dit product dus geen expliciete kapitaalgarantie.

In de informatiefiche van SRI Note 2020/5 van BNP Paribas Fortis staat dat het kapitaal wordt gegarandeerd door BNP Paribas Fortis Funding (LU) en door BNP Paribas Fortis nv. Een faillissement van beide partijen kan leiden tot kapitaalverlies. Door de inspanningen van de FSMA, de Belgische toezichthouder op de financiële markten, zijn de informatiefiches van beleggingsproducten de voorbije jaren duidelijker en gedetailleerder geworden. Beleg nooit zonder die informatie grondig door te nemen.

Looptijd

Het geld op een spaarrekening kunt u op elk moment opvragen. Zo’n reserve komt goed van pas als u onverwachts grote onkosten moet maken — een nieuwe wagen moet kopen bijvoorbeeld — of als u uw baan zou verliezen of langdurig ziek wordt. Vermogensexperts raden aan een bedrag op een spaarrekening aan te houden dat minstens acht tot twaalf keer uw totale maandelijkse uitgaven dekt. Moet u dat noodfonds aanspreken, dan dient u dat weer aan te vullen zodra uw financiële situatie weer genormaliseerd is. Een spaarrekening heeft een keerzijde: doordat het geld onmiddellijk opvraagbaar is, is de rente laag (zie kader Waarom brengen spaarboekjes niets op?).

Spaargeld dat u in een gestructureerd beleggingsproduct hebt geïnvesteerd, kunt u niet zomaar opvragen. Net zoals een aandeel of een obligatie schommelt de koers ervan, afhankelijk van de rente, de kredietwaardigheid van de uitgever of de koers van de onderliggende waarden. Hebt u het geld plots nodig, dan moet u het product verkopen. U betaalt dan mogelijk transactie- of uitstapkosten, en de kans bestaat dat u het met verlies van de hand moet doen. De kapitaalbescherming geldt enkel op de eindvervaldag, en niet tijdens de looptijd. Als u intekent op een gestructureerd beleggingsproduct, moet u er dus zeker van zijn dat u het geld tijdens de looptijd niet nodig hebt.

De belangrijkste regel voor beleggers is hun investeringen goed te spreiden. Dat geldt ook als u spaargeld verschuift naar gestructureerde beleggingsproducten. Als de helft van een beleggingsportefeuille wordt gegarandeerd door één bank, komen eventuele problemen bij die instelling veel harder aan. Bovendien moet u erop toezien dat het rendement van die beleggingsproducten — bijvoorbeeld een korf aandelen of een rentevoet — voldoende verschillen. Banken geven gestructureerde beleggingsfondsen en -producten vaak in serie uit, zodat telkens opnieuw hetzelfde mechanisme wordt gebruikt.

MATHIAS NUTTIN

Beleggingsproducten die een kapitaal-bescherming bieden, passen bij de meeste beleggers, luidt vaak de redenering. Maar dat gaat niet helemaal op.