Franse subsidies tegen verhuis van bedrijven

Het dossier DHL speelt spelbreker voor Verhofstadt II. Het gevolg: de vervroegde regeringsverklaring werd uitgesteld. Ondertussen roept de Franse regering op tot een ‘nationale mobilisatie tegen het vertrek van jobs naar het buitenland’.

De angst voor een braindrain is uit de mode. Tegenwoordig is het niet langer de belangrijkste kwestie om slimme koppen hier te houden, maar simpelweg om het verdwijnen van banen te beletten. Delokalisatie of de verhuis van steeds meer jobs naar lagelonenlanden zet de sociale verworvenheden van onze welvaartsstaat op de helling. Niet alleen bij ons, trouwens. In Duitsland zoeken bedrijven en vakbonden naar een middenweg via een langere werkweek. In Frankrijk raakte eerder dit jaar een wetsvoorstel om delokalisatie te verbieden net niet door het parlement. De jongste weken steken politieke zwaargewichten Nicolas Sarkozy (superminister voor economie, industrie en financiën) en premier Jean-Pierre Raffarin elkaar de loef af met maatregelen om Franse bedrijven in Frankrijk te houden.

Recentelijk beloofde Sarkozy al een belastingvoordeel van 1 miljard euro aan Vivendi Universal. In ruil moest het mediaconcern wel de uitbouw van een callcenter dat in Marokko was gepland, verplaatsen naar achtergestelde gebieden in Frankrijk. De Franse premier Raffarin schreef ondertussen 750 miljoen euro in de begroting voor de uitbouw van competitieve centra die bedrijven in Frankrijk moeten houden.

Zijn bedrijfssubsidies in het eengemaakte Europa niet verboden? Via het achterpoortje van achtergestelde regio’s – zoals bij voorbeeld ook rond Leipzig – kunnen subsidies toch. Maar zelfs dan is een subsidiebeleid niet raadzaam als middel om delokalisatie tegen te gaan, vindt Joep Konings, economieprofessor aan de KU Leuven en directeur van het Centrum voor Transitie-economie ( Licos). “Ik denk dat subsidies op lange termijn de concurrentiedruk niet wegnemen,” stelt hij. “Bedrijven zullen toch verhuizen als ze dat wensen. Het is voor een overheid onbegonnen werk om te kiezen welke bedrijven al dan niet een subsidie nodig zouden hebben. Daarenboven dreig je op die manier bedrijven te steunen die kiezen voor inefficiëntie: ze kunnen elders goedkoper produceren, maar kiezen voor het duurdere België omdat ze hier een subsidie zouden krijgen. Dat is geen oplossing voor de structurele handicaps van de Belgische industrie, maar belemmert juist de herstructureringen die nodig zijn.”

De Franse maatregelen roepen in ieder geval weerstand op bij Agoria, dat de technologische werkgevers groepeert. Topman Paul Soete: “Dit ruikt naar nieuw Frans protectionisme.”

Zaventem in Frankrijk

Positief aan de demarche is volgens Soete wel dat de Franse regering een belangrijk punt maakt van lokale werkgelegenheid. “De overheid mobiliseert er ten gunste van ondernemingen. België doet nog alsof zijn neus bloed en alsof werkgevers onruststokers zijn. Als Zaventem in Frankrijk lag, zou het expansieprobleem van DHL al lang zijn opgelost. Het maximale aantal jobs nastreven, is blijkbaar niet prioritair bij ons.”

Zijn subsidiemaatregelen voor bedrijven die werkgelegenheid in België houden of terughalen dan wenselijk? “Agoria wil een ondernemingsvriendelijk klimaat dat tegenover de buurlanden niet onder hoeft te doen,” zegt Soete. “Ons voorstel is: zorg voor een benchmark met onze buurlanden, dan kunnen we worden afgerekend op innovatiecapaciteit, creativiteit en productiviteit.”

R.B.