Frans ‘Non’ zorgt voor nieuw gordijn tussen oost en west

Norbert Walter is de hoofdeconoom van Deutsche Bank, de grootste Duitse bank. Oost-Europa ligt aan zijn voordeur. Het Franse ‘Non’ zal bij de nieuwe euroleden een muntcrisis veroorzaken, zo vreest hij. Dat blijft niet zonder gevolgen voor ons.

De Deutsche Bank is kind aan huis in Centraal-Europa. Op het hoofdkwartier van de grootste Duitse bank worden de nieuwe munten en nieuwe landen van Europa angstvallig gevolgd. Norbert Walter, Chefvolkswirt van Deutsche Bank, waarschuwde weken voor het Franse ‘Non’ in de Financial Times Deutschland voor de kwalijke gevolgen van de verwerping van de Europese grondwet in Frankrijk en Nederland. Staat hij alleen met zijn pessimisme?

Norbert Walter is een befaamde voorspeller. Hij kijkt op 7 december 2005 tijdens de vierde Trends CEO Summit naar de kapitaalmarkt.

NORBERT WALTER (DEUTSCHE BANK). “Nu in verband met de dienstenrichtlijn – de zogenaamde Bolkestein-richtlijn – het killerinstinct het heeft gehaald in Parijs en Berlijn, is het risico om terug te vallen op een douane-unie binnen de EU reëel geworden. God beware ons! Het Franse ‘Non’ versterkt die trend.”

Is een grondige herevaluatie van de huidige eurozone – in de zin van een versplintering en herinvoering van nationale munten – een mogelijk gevolg op lange termijn?

WALTER. “Men mag natuurlijk nooit nee zeggen, maar de economische logica om af te stappen van de euro ten gunste van een van de bestaande ‘euro-12-munten’ lijkt uitermate negatief. De non-eurokosten zouden bijzonder hoog liggen voor landen – zoals Italië – die het meest nood hebben aan een devaluatie. De kosten op het vlak van wisselkoersschommelingen en wisselkoershedging van een dergelijk idee zijn zo duizelingwekkend dat zelfs gekke politici geen kandidaat zullen zijn om met een dergelijk denkbeeld uit te pakken.”

In de Financial Times Deutschland hebt u verklaard dat een Frans ‘Non’ zal worden gevolgd door speculatieve aanvallen op Centraal-Europese munten. Wordt die stelling nu gevolgd door andere vooraanstaande economen?

WALTER. “Ik draai al meer dan een generatie lang mee in het circus van de financiële markten. Ik ben dan ook nauwelijks verwonderd dat de marktjongens niet onder de indruk zijn van mijn verklaringen in de Financial Times Deutschland. Het verbaast me evenmin dat mijn collega’s economen hun mening niet laten horen. Ik ben een pro-Europeaan, ik ben een voorstander van de uitbreiding. Ik maak me alleen zorgen dat de integratie misschien niet zal worden voortgezet. Ik ben bezorgd over de gevolgen in de vorm van wispelturige wisselkoersen en/of devaluaties en rentestijgingen in EU-leden in de dop of in kandidaat-lidstaten. Wisselkoersen zullen voor hen volatieler zijn en interesten hoger, dan omgekeerd. Dat genereert kosten en niets anders.”

Een mogelijk gevolg is dat het lidmaatschap van de eurozone voor nieuwe lidstaten zal worden bemoeilijkt of zelfs onmogelijk gemaakt, hebt u gezegd. Wat zullen de gevolgen zijn voor de bestaande leden van de eurozone?

WALTER. “Een hogere volatiliteit van de wisselkoersen en hogere financiële kosten zijn moeilijk om dragen voor ‘aankomende’ EMU-leden en in vergelijking daarmee blijven de implicaties voor de oude EMU-leden beperkt. Ze zullen natuurlijk te maken krijgen met de negatieve gevolgen van het voorgaande op de groei van de Centraal- en Oost-Europese landen.”

Wat moet de Europese Commissie doen om een dergelijke destabilisering in Centraal-Europa en uiteindelijk in de eurozone tegen te gaan?

WALTER. “Na het Franse ‘Non’ wordt de vraag of het ratificatieproces moet worden voortgezet meteen de belangrijkste kwestie. Het is dan aan de Europese Commissie om een uitweg te vinden en aan de Europese Raad om een beslissing te treffen. Het leiderschap van Tony Blair zal geweldig op de proef worden gesteld. Terugvallen op een tweede referendum in Frankrijk is net zo onrealistisch als een herziening van de Europese grondwet. Ook een zogenaamd kern-Europa is een vals spoor. Europa zit dus gevangen.”

Welke koers kan de Europese Centrale Bank (ECB) volgen als er zich wel degelijk zo’n destabilisatie voordoet?

WALTER. “De ECB kan weinig of niets uitrichten om een dergelijk onbestendige toestand te stabiliseren. Tenzij ze doet wat de Bundesbank deed in 1992, toen de Franse Frank onder vuur lag: de munt onvoorwaardelijk ondersteunen. Het is echter niet realistisch om een dergelijke actie – die ik nochtans zou verwelkomen – te verwachten voor de zomer van 2005, nu isolationistische tendensen opgeld maken.”

Zal na een ‘Non’ het EU-lidmaatschap van landen als Kroatië, Turkije, Bulgarije en Roemenië niet voor lange tijd op een laag pitje worden gezet?

WALTER. “De negatieve stemming van Frankrijk wordt beschouwd als een stemming tegen het Euro-(Amerikaanse) neoliberalisme en tegen de uitbreiding van de EU. Bijgevolg zou zelfs de beloofde uitbreiding met Bulgarije en Roemenië wel eens vertraging kunnen oplopen. Andere kandidaten zouden voor langere tijd in de wachtkamer kunnen verdwijnen. Turkije en Oekraïne zouden zelfs helemaal uit de boot kunnen vallen. Ik beschouw dat als een geweldig geopolitiek risico, waarmee Europa niet zou mogen spelen!

Frans Crols

“De beloofde uitbreiding met Bulgarije en Roemenië zou nu wel eens vertraging kunnen oplopen. En andere kandidaten zouden voor langere tijd in de wachtkamer kunnen verdwijnen.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content