Foxconn, de pletwals

Stijn Fockedey
Stijn Fockedey Hoofdredacteur a.i.

Zonder Foxconn geen iPad, geen Nokia Lumia of geen Dell-laptop. De Aziatische onderaannemer heeft zich onmisbaar gemaakt voor de grote merken van consumentenelektronica. Dat zijn imperium daardoor ook wel eens negatief in het nieuws komt, kan topman Terry Gou niet deren. Zijn ambities liggen nog veel hoger.

DBijna veertig jaar geleden begon Terry Gou in een onooglijke garage in Taiwan plastic knopjes te maken voor televisies. Hij noemde zijn bedrijf Hon Hai Precision Industry, tegenwoordig beter bekend als Foxconn. Onder die naam werd het groter dan groots. Meer dan 1 miljoen arbeiders telt het Chinese concern nu, en het produceert meer dan 40 procent van alle consumentenelektronica voor merken als Apple, Nokia en Dell.

Met die machtspositie kwam ook de aandacht van de pers. En die gaf niet altijd een fraai beeld. Enkele jaren geleden liet Foxconn na een reeks zelfmoorden in zijn vestigingen netten rond zijn flatgebouwen installeren en richtte het centra met psychologen op. Vorige week was het weer zo ver, nadat Apple een externe audit had laten uitvoeren bij zijn toeleveranciers. De inspecteurs ondervroegen ongeveer 35.000 werknemers van Foxconn in China. Daar gebeurt onder meer de productie van alle iPads en bijna alle iPhones, de twee meest winstgevende producten van Apple.

De inspecteurs vonden meer dan vijftig praktijken waarmee Foxconn de Chinese wetten en de gedragscode van Apple overtreedt. Naast verschillende gevallen van onveilige arbeidsomstandigheden, zijn de excessieve werktijden de belangrijkste aanklacht. In de voorbije twaalf maanden werd in de onderzochte vestigingen gemiddeld meer dan 60 uur per week gewerkt. Bovendien werd de limiet van meer dan 36 uur overwerk per maand geregeld overschreden.

Om dat te verhelpen moet Foxconn nog meer personeel in dienst nemen. Op piekmomenten worden alleen al in de vestiging van Shenzen meer dan 3000 nieuwe werknemers per dag aangenomen. Ondanks een vergrijzende bevolking heeft China een enorm arbeidsreservoir aan jonge werkkrachten, vooral op het platteland. Technologieclusters zoals die rond Shenzen hebben een grote aantrekkingskracht. Foxconn des te meer, omdat het een van de beste betalers is van China. De startwedde ligt er 20 procent hoger dan het minimumloon. Daar kunnen nog premies en overuren bijkomen. Toen Foxconn na de audit aankondigde het aantal overuren te beperken, protesteerden veel werknemers. Het bedrijf belooft dat verlies te compenseren door het basismaandloon op te trekken naar ongeveer 220 euro.

Bovendien geven werknemers niet veel uit. De bedrijfsrestaurants zijn erg goedkoop en het personeel kan gratis wonen in de campussen die vaak naast de fabrieken liggen.

Onmisbare partner

De campussen en de bedrijfsrestaurants passen volledig in de strategie van Foxconn-oprichter en topman Terry Gou (62). Hij streeft naar een compleet geïntegreerde productieketen. Foxconn heeft zelfs eigen eierboerderijen voor zijn bedrijfsrestaurants. Alles staat in het teken van flexibiliteit en efficiëntie, wat volgens Gou betekent dat Foxconn alles in eigen beheer moet proberen te doen. Ironisch genoeg heeft Foxconn zijn fabelachtige groei te danken aan Japanse en westerse elektronicafabrikanten die net hun productie en assemblage uitbesteden. Gou kreeg bij die producenten een voet tussen de deur door eerst enkele componenten te leveren. Gaandeweg mocht Foxconn meer onderdelen leveren en uiteindelijk de volledige assemblage doen. Apple heeft meer dan tien jaar geleden zijn laatste fabriek gesloten en vertrouwt nu grotendeels op Foxconn.

Foxconn is niet de enige Aziatische onderaannemer die zich heeft opgeworpen tot een onmisbare partner voor grote elektronicamerken. Maar uit de kluiten gewassen concurrenten zoals Quanta, Pegatron en Flextronics, met hun honderdduizenden werknemers, zijn dwergen in vergelijking met Foxconn. Het imperium heeft een geschat personeelsbestand van meer dan 1,2 miljoen, verspreid over tientallen landen met een zwaartepunt in China. In 2011 bedroeg de omzet 70 miljard euro. De nettowinst was 2 miljard euro. Foxconn zorgt ervoor dat bedrijven als Apple winstmarges van tientallen procenten halen, maar de eigen marges liggen fors lager. Oprichter Gou, die de touwtjes nog altijd strak in handen heeft, ligt daar niet wakker van. Foxconn is de jongste jaren enorm gegroeid. In 2006 had het bedrijf 430.000 werknemers. Dat het er nu bijna drie keer zoveel zijn, heeft alles te maken met de ongebreidelde ambitie van Gou.

Genghis Khan

Een van de idolen van Gou is de Mongoolse veroveraar Genghis Khan. Gou draagt een gevlochten armband afkomstig uit een tempel die gewijd is aan de man die met zijn horden alles van China tot aan de Zwarte Zee onder de voet liep. Gou gedraagt zich ook als een autoritaire generaal, maar dan wel een die tussen de troepen slaapt. In Shenzen, waar Foxconn ongeveer 400.000 mensen werk biedt, heeft Gou een spartaans ingericht kantoor. Daarin staat een eenvoudig bed met een muskietennet. De bonussen voor zijn managementteam betaalt hij uit eigen zak, met de dividenden die hij opstrijkt van Foxconn. Hij heeft nog 30 procent van de aandelen in handen. De grootste aandeelhouders zijn pensioenfondsen. Maar Gou controleert nog een aantal andere elektronicabedrijven. Zijn persoonlijk fortuin wordt op enkele miljarden euro’s geschat.

Gou’s succesverhaal begon bescheiden. In 1974 startte hij als 24-jarige in Taiwan een eigen zaak na een beroepsopleiding en een korte carrière als bediende, met ongeveer 5500 euro van zijn schoonmoeder als startkapitaal. Een zestal jaar later haalde hij een contract binnen om kabels te leveren aan Atari, een van de eerste producenten van spelconsoles. Kort daarna schakelde Gou een versnelling hoger. Hij trok in zijn eentje naar de VS om Amerikaanse bedrijven te overtuigen. Hij deed meer dan 32 Amerikaanse staten aan en overnachtte soms in zijn huurauto om de kosten te drukken. De opofferingen rendeerden, want hij haalde onder meer IBM binnen als klant.

In de jaren tachtig begon Gou ook fabrieken op te zetten in China. Taiwan was te duur aan het worden. Veel van zijn collega-ondernemers weken uit naar Maleisië of Thailand. China vonden zij te riskant. Het land had miljoenen goedkope werkkrachten op overschot. Maar het kampte met ernstige infrastructuurproblemen en werd geregeerd door communisten die Taiwan nota bene als een provincie van China beschouwden. Dat schrikte Gou niet af. Hij streek neer in Shenzen, toen nog een onooglijk stadje dat in niks geleek op de miljoenenstad die het nu is. Aan het begin van de jaren negentig bracht Gou zijn bedrijf naar de beurs van Taiwan om de Chinese expansie te kunnen financieren. Gou gebruikte zijn ervaring ook om computerfabrikant Dell binnen te halen als klant. Gou regelde in 1995 voor topman Michael Dell gesprekken met Chinese ambtenaren, maar liet hem ook zijn fabriek zien in Shenzen. Nu is Foxconn een van de belangrijkste onderaannemers van Dell.

Hogere ambities

Foxconn hanteert erg agressieve prijzen voor de assemblage en eindafwerking voor toestellen. Op componenten heeft het betere marges. Daarin aarzelt het niet om zijn eigen klanten te beconcurreren. Het verdiende miljarden met onderdelen voor laptopfabrikanten als Quanta. Gou zette die inkomsten op het spel door zelf laptops te produceren. Tegen de tijd dat zijn concurrenten nieuwe leveranciers hebben gevonden, had Foxconn al voldoende van hun marktaandeel ingepikt.

In maart nam Gou een aandeel in de verzwakte beeldschermenproducent Sharp. Het kreeg daarmee de controle over een hoogtechnologische fabriek in Japan. Analisten zien er een eerste stap in om zich hogerop in de productieketen te nestelen nu de groep geconfronteerd wordt met hogere kosten in China. Afgelopen zomer had Gou al aangekondigd dat zijn 1,2 miljoen werknemers zo snel mogelijk het gezelschap moeten krijgen van 1 miljoen robots om het productieproces te automatiseren. Ook investeert hij de komende jaren in fabrieken die verder van de Chinese kust liggen, waar de loonkosten lager zijn.

Voorlopig heeft Foxconn nog het distributienetwerk en de merken nodig van gevestigde fabrikanten. Maar het ligt voor de hand dat Gou meer wil zijn dan een loutere onderaannemer. Enkele jaren geleden lanceerde hij een elektronicawinkelketen in China. De naam betekent ‘10.000 galopperende paarden’. Gou is niet van plan om stapvoets verder te gaan.

STIJN FOCKEDEY

Alles staat bij Foxconn in het teken van flexibiliteit en efficiëntie.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content