Europese chaos

De overeengekomen steunhulp voor Griekenland is ontoereikend. Bovendien zullen heel wat landen moeite hebben om hun engagement na te komen. Speculanten mikken dan ook op een rentestijging binnen de eurozone.

Niet alleen België zit in een politieke impasse, de Europese Unie in haar geheel wordt financieel verstikt door onbezonnen maatregelen. De Griekse tragedie neemt alweer een nieuwe wending die, als ze ondoordacht geleid wordt, catastrofale gevolgen zal hebben. Politiek talmen is nu uitgesloten. Wie de Unie wil redden, zal de markten moeten sluiten. De speculanten beschouwen de Griekse toestand als de ideale testcase.

Zolang de Europese lidstaten hun onmacht en tegenstrijdigheden blijven tonen, hoeven de speculanten zich geen zorgen te maken. Ze zullen geld met hopen verdienen. De trend is immers resoluut neerwaarts gericht. Zij drijven niet alleen de Griekse rentetarieven tot recordhoogten, zij bemoeilijken ook het leven van de andere lidstaten.

De Griekse rentecurve is fors invers geworden. Het tarief op twee jaar overschrijdt al ruim 10 % (10,65 % vorige vrijdag), terwijl dat op tien jaar de 9 % nadert (8,69 % op dezelfde dag). De stijging van de rentetarieven blijkt met de dag te versnellen, wat natuurlijk de druk op de politieke instanties evenredig vergroot. Griekenland is vandaag in de onmogelijkheid beland om leningen uit te geven. Tegen dergelijke woekertarieven kan het land zich niet langer behelpen. Daarom heeft de Griekse regering beslist het Europese hulpfonds te activeren. Om 11 uur 44 vraagt het de 30 miljard volledig op en een aanvulling van 10 miljard aan het Internationaal Monetair Fonds (IMF). Drie uur later, om 14 uur 44, meldt het IMF dat het Griekenland spoedig ter hulp zal snellen. Een dik uur later, om 15 uur 51, is de procedure geofficialiseerd. Om 16 uur 26 verheugt de Franse minister van Financiën Christine Lagarde zich erin Griekenland te mogen bijstaan. Zes minuten later legt de Duitse bondskanselier Angela Merkel de procedure stil: de voorwaarden moeten worden verzwaard voor Duitsland ook maar één cent aan Griekenland toevertrouwt.

Verontrustend

Dat chaotische gedrag, zoals het hoofd van het IMF, Dominique Strauss-Kahn, het bestempelt, veroorzaakt een averechts effect op de financiële markten. Investeerders stellen zich vragen over de bereidwilligheid van de lidstaten om een partner hulp aan te bieden. Ze beginnen ook de zaken nuchter te bekijken en stellen vast dat geen enkel lid eigenlijk zijn engagement zorgeloos kan nakomen. Elke participatie is berekend op basis van het economische gewicht van het lid. Zo zal Duitsland voor 28 % van de gevraagde som moeten instaan. België neemt 3,7 % of 1,1 miljard euro voor zijn rekening.

Maar wat verontrust, is dat landen zoals Spanje en Italië een heel pak geld moeten voorschieten, respectievelijk 3,7 miljard (12,3 %) en 5,5 miljard (18,3 %). Die landen kampen echter zelf met financieringsmoeilijkheden. De Spaanse staatsschuld vertegenwoordigt nu al 132,2 % van het bbp, die van Italië stemt overeen met 111,1 %. Ook Duitsland ziet zijn schuld sneller toenemen dan gewenst. Ze bereikt nu al 91,4 % van het bbp. Wetend dat de overeengekomen steunhulp ontoereikend is, mikken de speculanten op een forse rentestijging binnen de eurozone. Wat gevolgen heeft voor de uitgiften van nieuw staatspapier.

Duitsland bijvoorbeeld bood vorige woensdag 3 miljard euro op 30 jaar aan. Het wist amper 2,5 miljard te verkopen en zit dus met een kater van een half miljard opgezadeld. Sommigen beweren dat banken de veilingen boycotten als reactie op de regeringsplannen om hen te belasten en gerechtelijk te achtervolgen. Gelukkig kan de regering een beroep doen op de tussenkomst van KfW, dat de laatste jaren enorm veel kapitaal opneemt. (C)

Door Jean-Pierre Avermaete