Europarlement buigt zich over voorstel octrooirichtlijn

Half juni stemde een Europese parlementscommissie met 19 tegen 9 voor de ‘legalisering’ van softwareoctrooien. Het woord is nu aan het Parlement.

Volgens de huidige planning zal het voltallige Europees Parlement op 1 september stemmen over het voorstel voor een Europese richtlijn “betreffende de octrooieerbaarheid van in computers geïmplementeerde uitvindingen”.

Die richtlijn moet duidelijkheid scheppen over het statuut van octrooien op software binnen de Europese Unie. De stemming komt op een moment dat de promotoren van zogenaamde ‘open broncode’, waaronder IBM, kampen met vergezochte claims van het Californische SCO, dat aanspraken maakt op intellectuele eigendomsrechten in programma’s zoals Linux. SCO baseert zijn eisen op de auteursrechtenwetgeving, maar informatici vrezen dat een richtlijn die softwareoctrooien ‘legaliseert’ nog eens extra munitie zal geven aan bedrijven die erop uit zijn met dubieuze claims betalingen af te dwingen of hun marktpositie te versterken.

Al meer dan 160.000 handtekeningen staan onder een on-linepetitie van de actiegroep Eurolinux tegen het voorstel van richtlijn. Meer dan 2000 komen van bedrijfsleiders van softwarehuizen. Ook het Belgische Unizo trekt aan de alarmbel. “Nieuwe ontwikkelingen door KMO’s zouden door de octrooibescherming (nagenoeg) onmogelijk worden gemaakt,” meent de vereniging van zelfstandige ondernemers.

De sectororganisatie Agoria, met daarin een aantal grote bedrijven, denkt daar helemaal anders over. “Het voorstel van de Commissie verduidelijkt de toestand in Europa en zal bijdragen tot een beter inzicht bij alle economische actoren in Europa – en dan vooral bij de kleine en middelgrote ondernemingen die zo belangrijk zijn in België – in de mogelijkheden om zulke uitvindingen te octrooieren,” meent adjunct-directeur FilipGeerts van Agoria-ICT.

Het Commissievoorstel komt neer op een legalisering van de huidige toestand, waarin het European Patent Office al meer dan 30.000 met software verbonden octrooien heeft toegekend, in weerwil van het Europees Octrooiverdrag uit 1974, dat softwareoctrooien lijkt uit te sluiten.

Economen hebben echter twijfels of het octrooirecht in de informatica wel de innovatie stimuleert, zoals het voorstel van richtlijn beweert. In een recente studie stellen softwareveteraan Jim Bessen (nu visiting scholar aan de MIT Sloan School of Management) en econoom Robert Hunt van de Federal Reserve Bank of Pennsylvania, dat de gulheid waarmee de VS in de jongste twintig jaar patenten toekende, niet heeft geleid tot meer onderzoek en ontwikkeling, maar integendeel tot “een substantieel lagere O&O-intensiteit” en tot strategieën om technologiegebieden systematisch met patenten vol te planten – niet om ze te gebruiken, maar om concurrenten buiten te houden.

Het Noorse OperaSoftware – ongeveer 125 werknemers – noemt octrooien de tweede grootste rem op zijn ontwikkeling, na de dominantie van Microsoft. De ontwikkelaar van browsers kampt met “een constante stroom van patentschendingsbrieven van diverse Amerikaanse advocatenbureaus,” mailt ons chief technology officer Hakon Wium Lie: Die claims raken gewoonlijk kant noch wal, maar ze doen kostbare middelen verloren gaan. “Als Europa opengaat voor softwareoctrooien, denken we dat die stroom brieven nog gaat toenemen.”B.L.

R.B. /L.D. n

Octrooiaanvragen zorgen vooral voor onzekerheid.