ER WAS EENS EEN CO2-TAKS…

De provincie Antwerpen zoekt een voltijdse sprookjesverteller (m/v). Een tot de verbeelding sprekende vacature, zo lazen we in de krant, waarvoor al meer dan 52 kandidaten kwamen opdagen. Bij de federale regering staat deze job niet meer vacant. Ze is al lang ingevuld. Door ministers die vertwijfeld pogen tot de verbeelding te spreken. Kiest u zelf maar uit: Guy Verhofstadt (Open VLD), Freya Van den Bossche (SP.A) of Didier Reynders (MR).

“Er was eens een CO2-taks,” zo ging vorig weekend het federale sprookje. En die taks had tot doel de vervuilende vierwieler zwaarder te belasten. Vanaf 1 april zal bij de aankoop van een nieuwe bedrijfswagen de fiscale aftrek verminderd worden tot 70 en zelfs 60 %. Voor een schone, milieuvriendelijke wagen gaat de aftrek omhoog: tot 80 of 90 %. Een koene, groene maatregel, zo klonk het verhaal, die de uitstoot van schadelijke broeikasgassen naar beneden moet helpen.

Die nieuwe milieuheffing zal de schatkist dit jaar 64 miljoen euro opbrengen (en vanaf april 2008 nog veel meer). “Maar eigenlijk heeft de federale regering geen nieuwe belastingen nodig om haar begrotingsoverschot te realiseren,” zo liet verteller van dienst Didier Reynders maandag weten op een persconferentie. Het geld stroomt toch binnen. “De fiscale inkomsten zijn dankzij de uitstekende bedrijfsresultaten zo groot dat we een nieuwe schatkist moeten kopen. De oude is te klein geworden,” grapte hij.

Tot zover het sprookje. Nu de realiteit. De beste milieubelastingen zijn heffingen waarvan de inkomsten op termijn dalen. Dit betekent dat ze effect hebben en de verbruiker daadwerkelijk aanzetten tot milieuvriendelijk gedrag. In de praktijk zou het aantal bedrijfswagens met hogere uitstoot dus moeten dalen en tot een strikt minimum worden herleid.

Wat deze regering met de ecologische heffing wil bereiken, daarover zwijgt ze in alle talen. Hoeveel minder broeikasgassen? We weten het niet. Dat is al een eerste gebrek. Controleren of de heffing de toets van de milieudoelstelling doorstaat, is dus onmogelijk. Het effect op het milieu is trouwens betwijfelbaar. Op 1 januari 2005 voerde deze regering al een CO2-taks op bedrijfswagens in. Van downsizing in de leasingmarkt is weinig sprake, zo stellen specialisten vast. Kaderleden – en trouwens ook ministers – blijven kiezen voor een flink uit de kluiten gewassen BMW, Audi of Mercedes.

Een heffing die de lasten op arbeid doet verschuiven naar lasten op milieu, krijgt goede punten. Is dat hier het geval? Neen. Eerder integendeel. De belasting op arbeid is in dit land al zeer hoog. In België worden bedrijfswagens aanzien als een deel van de (extralegale) vergoeding. Ze dienen om de fiscale druk op arbeid naar beneden te helpen. De nieuwe heffing doet net het omgekeerde: ze belast arbeid nog meer.

Als Reynders meent wat hij zegt (namelijk dat deze regering het geld van de milieuheffingen niet nodig heeft), dan zou hij de miljoenen euro’s die hij straks int nu al kunnen reserveren voor de bedrijven in de vorm van een lastenverlaging. Quod non. Het Belgische bedrijfsleven zorgt volgens het werkgeversplatform VKW voor het leeuwendeel (65 %) van de 134 miljard euro aan (para)fiscale inkomsten van de staat. Daar komt nu nog een schepje bij.

Neem een korreltje zout bij de negatieve milieu-impact die het aantal bedrijfswagens in België (22 % van het totale wagenpark) zou hebben. Critici wijzen erop dat 95 % van de mensen die een firmawagen krijgen, ook als particulier een auto zou kopen om daarmee naar het werk te rijden. Maar in dat geval zouden ze na zeven jaar nog altijd met hetzelfde verouderde model rijden dat meer verbruikt en vervuilt. Een zwaardere belasting op bedrijfswagens is voor het milieu dus nefast.

We willen dit argument nog even over het hoofd zien. Als het deze regering echt menens zou zijn met het milieu, dan zou ze niet alleen CO2 als basis nemen voor schone wagens. Want, voor wie het nog mocht betwijfelen, koolstofdioxide vervuilt niet. Overmatige dosissen CO2 spelen wel een rol in de opwarming van het klimaat. Wat echter voor ordinaire pollutie zorgt, zijn stikstofoxides, koolwaterstoffen en het fijne stof waarover onlangs zoveel te doen was.

Trouwens, geen Belg die met een firmawagen rondrijdt, zal de heffing rechtstreeks in zijn portefeuille voelen. Het belastbare voordeel dat hij geniet, wordt berekend op basis van het aantal kilometers tussen woning en werk, en op basis van de fiscale pk van de bedrijfswagen. Daaraan wordt niet getornd. Ook de brandstofkosten blijven fiscaal volledig aftrekbaar.

Het is duidelijk. Deze regering heeft de kool en de geit (lees: de kiezer, met 10 juni in het vooruitzicht) willen sparen. Een vrij povere maatregel, met andere woorden, om de gebruiker tot milieuvriendelijk gedrag aan te zetten. Wat op 1 april begint als een mooi sprookje, laat nu al bij velen een bittergroene nasmaak.

piet depuydt hoofdredacteur