Er is geen alternatief voor Amerika

© BI

Met Donald Trump als president verzaken de Verenigde Staten aan hun rol als wereldleider. Dat is de teneur van diverse werken die sinds zijn verkiezing verschenen. Ook de Franse intellectueel, politicus en filosoof Bernard-Henri Lévy schaart zich achter die stelling, al laat hij aan het einde van zijn werk L’Empire et les Cinq Rois ruimte voor twijfel en voorzichtig optimisme.

De Verenigde Staten hebben veel van hun glans verloren. Maar ze blijven wereldwijd een wervend project, met hun hang naar democratie, individuele vrijheden en de ontplooiing van talent op de vrije markt. Die soft power vormt een assimilerende kracht, die mensen van overal aantrekt.

Dat is de grote zwakte van de ‘Vijf Koningen’ die de fakkel van de VS willen overnemen. China, Iran, Saudi-Arabië, Rusland en Turkije hebben misschien grote aspiraties, maar geen aanlokkelijk wereldmodel. Rusland koestert een warrige Euraziatische droom, met het land als spil van twee continenten. In Turkije droomt sultan Erdogan van een nieuw Ottomaans Rijk. Hij bouwt daarvoor prachtige paleizen, maar de economie wil niet mee. Lévy ziet een parallel met het Europa van de grootmachten aan het begin van de negentiende eeuw.

De auteur wijst op een angstaanjagende gelijkenis bij de Vijf Koningen. Als ze dan toch hun mosterd halen bij de westerse grootmacht, dan is het een negatieve inspiratie. De Duitse filosoof Martin Heidegger had een enorme invloed op de ideologen achter de islamitische revolutie in Iran. Heidegger had een afkeer van het liberalisme, het westers materialisme en dweepte een tijd met het nationaalsocialisme. China put op een bijzonder cynische wijze uit de westerse sterktes. De digitale ontwikkelingen vergemakkelijken een volledige controle van de eigen bevolking.

Maar De Franse denker ziet die digitalisering ook in het Westen met lede ogen aan. Amazon, Facebook, Google zijn voor Lévy geen lichtende voorbeelden voor de kracht van de Amerikaanse economie. Integendeel, ze ontnemen iedereen het recht op een privéleven. Lévy omschrijft het als de nieuwe ‘slipocratie’: we gluren allemaal mee in de onderbroek van de buurman. Niemand is daartegen bestand. Zelfs niet de Amerikaanse president.

Bernard-Henri Lévy. L'Empire et les Cinq Rois. Grasset, 2018, 283 blz., 22,85 euro
Bernard-Henri Lévy. L’Empire et les Cinq Rois. Grasset, 2018, 283 blz., 22,85 euro

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content