Elia en Fluxys zijn investering waard

De aangekondigde uitstap van GDF Suez uit de energienetbeheerders Elia (hoogspanningsnet) en Fluxys (gas) is logisch. Voor de Franse energiegroep zijn het nog in hoofdzaak financiële participaties, terwijl het buitenland schreeuwt om nieuwe investeringen. De belangrijkste vraag die de overheden zich moeten stellen, is niet of ze de aandelen moeten overnemen, maar eerder of ze niet te veel betalen.

Met een geschatte waarde van een klein miljard euro – gerekend tegen de beurskoers – gaat het om een serieuze operatie. De Europese wetgeving wil producenten zoveel mogelijk terugdringen uit het beheer van energienetwerken. Daardoor zullen er buiten institutionele partijen – tuk op een stabiele en renderende belegging – en andere netwerkbeheerders wellicht weinig gegadigden zijn.

Waarnemers verwachten dan ook dat de uiteindelijke prijs eerder onder dan boven de marktprijs zal liggen. Tenzij enkele financiële spelers aan opbod willen doen, in de verwachting dat het voorkooprecht van de overheden toch wordt uitgeoefend. Geen wonder dat sommige armlastige gemeentes niet staan te springen om in een nieuwe kapitaalverhoging van de intercommunales (Publi-T voor Elia, Publigas voor Fluxys) te participeren.

Vandaar de ballonnetjes die werden opgelaten om de Vlaamse regering rechtstreeks – via Vl.Energie – of onrechtstreeks – via een overname van een deel van de gemeentelijke schulden – de middelen op tafel te laten leggen. Want energie-infrastructuur is, zoals snelwegen, spoorlijnen en waterwegen, een taak voor de overheid. Al valt te vrezen dat de politieke logica van dit land vraagt dat de Waalse en Brusselse overheden eenzelfde inspanning doen, en dat lijkt minder van- zelfsprekend.

Wellicht zal de overheidscontrole van de energienetwerkbeheerders dus grotendeels blijven lopen via de gemeenten. Dat hoeft geen nadeel te zijn, al dreigt de aandelenkwestie niet de laatste investering te zijn. Elia koestert plannen om het Duitse netwerk van het energiebedrijf Vattenfall over te nemen, al staat iedereen te applaudisseren voor die operatie. En zelfs los daarvan is zowel het elektriciteits- als het gasnetwerk aan een flinke opknap- en moderniseringsbeurt toe.

De verkoop lost evenmin alle problemen op de energiemarkt op. Het vertrek uit de netwerkbeheerders maakt dat de rol van GDF Suez wordt beperkt tot die van producent en verkoper van energie. Daarmee is het gebrek aan concurrentie op de Belgische markt niet opgelost. Daarom moet er verder worden gesleuteld aan de dominantie van de Franse energiegroep aan de productiezijde. De hefboom om daar grote stappen vooruit te doen, heeft minister Paul Magnette (PS) met de verlenging van de levensduur van de kerncentrales, al te gemakkelijk uit handen gegeven.

Gemeenten kunnen belang in Fluxys en Elia opdrijven, blz. 37

Door Luc Huysmans

Energie-infrastructuur is, zoals snelwegen, spoorlijnen en water-wegen, een taak voor de overheid.