Wiens fout is dat? Die van de regering? Zij verwijst door naar de Creg, de toezichthouder van de vrije elektriciteitsmarkt. Is het de schuld van de Creg dan? Die kaatst de bal terug naar de regering: ze mag niet optreden zolang de netbeheerder niet is benoemd. Maar de regering wachtte met die benoeming totdat Electrabel het eens raakte met de gemeenten over de gedeeltelijke verkoop van het hoogspanningsnet.
Conclusie van dit zottekensspel: Electrabel bepaalt de agenda van de vrijmaking. Nogal wiedes dat het niet vooruitgaat. Of dacht de regering misschien dat Electrabel zo vriendelijk zou zijn om zelf de concurrentie uit te nodigen aan de rijke Belgische stroomdis? Electrabel-topman Willy Bosmans wil niet eens de kruimels onder de tafel kwijt. Want voor Electrabel is het vette winstcijfer hét blufmiddel om Gérard Mestrallet, de topman van de Franse hoofdaandeelhouder Suez, af te houden, en het beslissingscentrum aan de Regentlaan te houden.
En dus houdt Electrabel de deur potdicht. De monopolisering van de productiecapaciteit en het afdammen van de importcapaciteit hebben de concurrentie alle ruimte ontnomen. Elke dag dat de markt niet echt vrij wordt, is de bijna 2,5 miljoen euro (100 miljoen frank winst) per dag weer verdiend en kan Willy Gérard op zijn plaats zetten.
Maar benoemd of niet benoemd, de Creg is het beu toe te zien hoe onder haar ogen de vrije markt wordt kapotgemaakt. De Creg wil eindelijk niet meer achter de feiten aanlopen, maar de agenda van de vrijmaking overnemen van Electrabel. En dan is de aanval de beste verdediging. De Creg wil onderzoeken of het mogelijk is om centrales van Electrabel te verkopen aan de concurrentie. De Belgische markt zou op slag vrij zijn. Niet dat een verplichte verkoop voor morgen zal zijn. Zelfs de nu zo geplaagde grootverbruikers huiveren bij de gedachte van de gedeeltelijke onteigening van een privé-bedrijf. En kerncentrales, dé competitieve energieopwekkers, verkopen? Ondenkbaar. Weet de Creg dan wat ze doet? Uiteraard.
De Creg weet dat de scenario’s van asset swaps _ het uitwisselen van centrales met de buitenlandse concurrentie _ al lang uitgetekend zijn bij Electrabel. Met zijn allen voor de goal gaan staan, is voor Electrabel immers niet genoeg om de miljardenwinst te beschermen. Tegengoals vallen er altijd, daarom moet je in Europa ook aanvallen. Electrabel botst dan op haar beurt op goed georganiseerde defensies. Wie elders wil concurreren, moet er evenzeer centrales hebben. En dus zal Electrabel aan asset swapping doen en de Creg wil dit proces versnellen. Want als het aan Electrabel ligt, gaat de deur in België pas op een kier wanneer de stroomgigant eerst zelf een stevige voet tussen de deur heeft op de Europese markten.
Daan Killemaes
