Eindelijk: leren wordt leuker én efficiënter

Bij het begin van het nieuwe schooljaar hebben we dé gouden tip voor zowel tieners als oudere studenten: een boek boordevol inzichten en tips om het leren niet alleen efficiënter, maar ook leuker te maken.

Bernard Lernout & Inge Provost, Leuker leren. Standaard/De Boeck, 32,72 euro. Tony Buzan, Gebruik je geheugen. Academic Service, 205 blz., 15,95 euro. Meer info over Het Leerhof: www.leerhof.be

Muziek versnelt het leren. Bij het studeren worden vooral Mozart, Vivaldi en Bach aangeraden. De zesde symfonie van Beethoven en de vijfde van Mahler zijn veeleer geschikt om de verbeelding te prikkelen. “Al heeft iemand ons tijdens een concert toegefluisterd dat mensen jonger dan veertig, die van Mahler houden, weird zijn,” knipogen Bernard Lernout en Inge Provost in Leuker leren.

Provost specialiseerde zich in het behandelen van leerstoornissen en geeft bedrijfstrainingen, Lernout richtte zich na een carrière in de softwarebusiness op het stimuleren van het leervermogen. Samen met zijn vrouw Agnes Ghesquiere hertimmerde de ingenieur Computerwetenschappen een oude boerderij in het Oost-Vlaamse Parike tot Het Leerhof, een centrum voor seminaries, relaxatie en opleidingen. Na tien jaar de Aalsterse Body Shop (Agnes) en lucratieve zaken voor enkele start-ups in Silicon Valley (Bernard), leken de twee prille vijftigers af te steve- nen op een dolce far niente. Maar Bernard, broer van L&H-oprichter Jo Lernout, stortte zich op de werking van het brein en Agnes herschoolde zich tot docente in meditatietechnieken en manager van het nieuwe leercentrum.

Vele thema’s en technieken die in Het Leerhof gedoceerd worden, komen ook aan bod in het boek, dat niet alleen ambi- tieuze managers en blokkende studenten aanspreekt, maar ook leerlingen in het secundair onderwijs. Die ruime doelgroep wordt bereikt met een mix van methoden en tips, die samen het leren leuker en zeker ook efficiënter moeten maken. Vooral voor de tieners is dat aangenaam nieuws. Niet omdat studenten en anderen de inzichten en technieken niet even hard nodig zouden hebben, maar gewoonweg omdat er voor tieners veel minder praktische hulpmiddelen voor handen zijn.

Tekening van je gedachten. Lernout en Provost vertrekken vanuit recente inzichten over de werking van de hersenen. Ze halen de mosterd bij baanbrekers als de Maltese arts-psycholoog Edward de Bono (zie Trends, 7 augustus 2003, blz. 52) en de Britse psycholoog-pedagoog Tony Buzan. Zij zijn de pleitbezorgers van breinvriendelijk leren: methoden die inspelen op de totale werking van het brein. Op school hebben we geleerd vooral onze linkerhersenhelft te gebruiken, die focust op logisch denken, het lineaire en de analyse. De rechterhelft werkt met fantasie, beelden en intuïtie. De gemeenplaats linkerhelft is logisch en rechterhelft is fantasie klopt evenwel niet helemaal. Het komt erop aan de twee helften samen optimaal bij een taak te gebruiken.

In de jaren zestig ontwikkelde Tony Buzan een manier om aantekeningen te maken die de twee hersenhelften meer bewust en simultaan bij een taak betrekt: mindmapping. Op het eerste gezicht is een mindmap een web van lijnen die vertrekken vanuit een centrale cirkel en zich verder vertakken. Op die lijnen en takken vinden we pijlen, symbolen en woorden in diverse kleuren. “Een mindmap is een tekening van je gedachten,” leggen Lernout en Provost uit. “Het is een netwerk van kleurrijke sleutelwoorden en symbolen die heel veel informatie samenvatten. Ieder sleutelwoord is zodanig gekozen, dat het voor jou een soort Oxo-bouillonblokje is, geconcentreerde informatie. De sleutelwoorden zijn allemaal met elkaar verbonden en volgen associatieve kettingen rond één centraal thema.”

Een mindmap kan je op vele wijzen aanwenden, bijvoorbeeld om aantekeningen te maken, om een cursus samen te vatten, om een presentatie voor te bereiden en als geheugensteun tijdens die lezing. In het boek krijgen we zowel de theorie en context, als praktische aanwijzingen om mindmaps te gebruiken en oefeningen in het lezen ervan. Dat gebeurt even goed met andere technieken, zoals snellezen. Ook tips om een planning te maken (zeg maar timemanagement, maar dan toegespitst op leerlingen uit de secundaire school en studenten) en zelfs aanwijzingen hoe je best je kamer of kot inricht, vinden we in Leuker leren.

Gebruik je geheugen. Van Tony Buzan, de Brit die aan de oorsprong ligt van de interesse in breinvriendelijke leermethoden bij Bernard Lernout, verscheen onlangs een Nederlandstalige paperbackeditie van Gebruik je geheugen. Na een uiteenzetting over de werking van het geheugen, volgt een aantal tips en trucs die grotendeels te herleiden zijn tot een geheugensysteem. Of het nu gaat om de voorbereiding van een examen, het winnen van een kaartspel of het onthouden van een mop, Buzan schuift een methode naar voren die hoofdzakelijk bestaat uit sleutelwoorden en associaties. Niet toevallig herkent u daar het patroon van de mindmapmethode in, die in dit boek (te) kort toegelicht wordt.

Luc De Decker

Ook tips om een planning te maken (timemanagement, maar dan voor leerlingen en studenten) en zelfs aanwijzingen hoe je best je kamer of ‘kot’ inricht, vinden we in ‘Leuker leren’.