Eens lekker eten en een goede vakantie volstaat voor ons”

Voor Jef en Frans was hun familienaam veeleer een nadeel. Nochtans verdienen ze aardig hun brood als telgen van de Colruyt-familie. Maar van regeltjes over deugdelijk bestuur gruwt het duo. “Onze raad van bestuur werkt goed. Dan is dat geen kwestie”, zegt Jef.

Ze zaten vroeger samen in de scouts in Halle, de stad in de Brusselse rand waar niet alleen de familie, maar ondertussen ook het bedrijf Colruyt meer dan behoorlijk is ingebed. Jef (51) speelde door het kleine leeftijdsverschil in een andere groep dan Frans (49). De neven Colruyt – de vaders waren broers – verloren elkaar daardoor niet uit het oog, want ze kenden elkaar al langer. Ze woonden in dezelfde straat en koersten samen op hun fietsjes. Het tweetal is ondertussen actief in dezelfde groep, maar nog steeds speelt Jef op een ander niveau. De cowboy en het indiaantje van weleer zijn vandaag namelijk voorzitter van de Colruyt Group en directeur van Spar, een onderdeel van de beursgenoteerde distributiegroep.

Zoals bijna iedereen die in de Colruyt Group nauw samenwerkt, kennen de neven elkaars Myers-Briggs Type Indicator (MBTI), vier letters die iemands psychologisch profiel samenvatten. Ze kennen dus elkaars sterktes. En zwaktes. “Daar gaan we het vandaag niet over hebben. Tenzij jij die van jou ook vertelt”, sneert Jef Colruyt. Over naar de orde van de dag dan maar, want hoewel Jef Colruyt de verschuivingen in de distributiesector vergelijkt met het bordspel Magellan, zijn de doelen van het spel waar hij en Frans Colruyt anno 2009 in meestrijden ambitieuzer dan die in hun kindertijd.

Over de halfjaarcijfers kunnen ze alvast tevreden zijn. De geconsolideerde omzet steeg met 7,1 procent tot 3,3 miljard euro, het bedrijfsresultaat steeg met 7,8 procent tot 229 miljoen euro. De groei begint wel stilaan te vertragen, ook in de detailhandelpoot van de groep, met Colruyt als bekendste winkelnaam. Boosdoeners zijn onder andere de crisis en de voedingsdeflatie, maar er beweegt meer in retailland.

FRANS COLRUYT. “Ze zoeken inderdaad weer andere manieren om ons te slim af te zijn. Het is plezant, zo uitgedaagd te worden.”

JEF COLRUYT. “Dat gebeurt wel geregeld, maar nu zit er meer creativiteit in de markt. Soms wordt er hier intern wat geïrriteerd gereageerd op de prikken die concurrenten uitdelen. Ach, dat is toch het normale spel, zeg ik dan.”

Delhaize weet daardoor wel marktaandeel naar zich toe te trekken.

JEF COLRUYT. “Dat is logisch, hé. Dat Carrefour zijn weg zoekt op de Belgische markt geeft mogelijkheden. Volgens mij had Delhaize dat terrein al eerder kunnen innemen, maar het heeft blijkbaar nu pas de manier gevonden om de Carrefour-klanten te overtuigen. Harddiscounters zoals Aldi en Lidl hebben ook een tijdlang terrein gewonnen, nu zijn ze opnieuw zoekende. Die verschuivingen duren gemiddeld een jaar of twee. Daarna gaat het meestal weer de andere richting uit.”

De recente veranderingen in de Nederlandse retailmarkt heeft u aan u laten voorbij gaan, terwijl u voorheen een overname bij onze noorderburen niet uitsloot.

JEF COLRUYT. “Weet jij nog hoe het nu staat op de Nederlandse markt? Wij hebben uiteindelijk besloten om het spel onder de Nederlanders te laten spelen. Als er bedrijven zijn waar we ons goed bij voelen en die met ons willen samenwerken, bekijken we het graag, maar op dit moment zien we dat niet zitten. Laat de Nederlanders het eerst maar onder elkaar uitvechten.”

Denkt u dat de Nederlandse ketens, zoals Albert Heijn, ook op de Belgische markt komen meevechten?

JEF COLRUYT “Ik weet het niet. Er wordt over gespeculeerd dat Albert Heijn Carrefour België zou overnemen. De geruchten over een vertrek van Carrefour blijven ook aanhouden. Als Carrefour beslist te vertrekken, mag iemand anders meteen op het dossier springen. Wij willen nu vooral met onze eigen formules en met ons eigen merk bezig zijn.

“Anders is het alsof je tijdens het eten de hele tijd op iemand anders bord aast terwijl je zelf nog een bord vol hebt. De Colruyt Group heeft nog meer dan genoeg groeiperspectieven. We kunnen in België nog een veertig Colruytwinkels openen, honderd OKays en wel vijftig tot honderd nieuwe Spar-vestigingen. De mensen van Carrefour laten we dus hun werk doen en laten we hopen dat ze in België hun draai vinden. De concurrentie houdt ons fit.”

De crisis, nog zo’n fithouder. Hoe ziet u die evolueren?

JEF COLRUYT. “Klanten permitteerden zich lang na de start van de crisis dikwijls nog een extraatje. We beginnen stilaan te voelen dat ze ook daar voorzichtiger mee omspringen. Dat is nieuw de jongste maanden.”

FRANS COLRUYT. “Je mag de crisis toch niet erger doen lijken dan nodig is, want soms wordt er wel erg zwaarwichtig over de economische situatie gesproken. Er is inderdaad een druk op de consumentenbestedingen, maar die ervaren wij niet als catastrofaal. Te veel bedrijven trekken hun rem op en wachten af. Hoe lang zou de crisis uiteindelijk nog duren?”

JEF COLRUYT. “Nog een klein jaar voor we de eerste tekenen van een economische heropleving zullen herkennen, schat ik. Of hoop ik, want het zou ook kunnen dat de crisis nog langer duurt. Het is nu echt zoeken naar een nieuwe richting. Het ergert me dat er vaak wordt verwacht dat de staat wel alles zal oplossen. Dat er bij mensen, groeperingen en bedrijven een gebrek is aan eigen initiatieven.

“Maar wat mij nog meer zorgen baart, is het politieke immobilisme in België. De politici nemen vandaag nauwelijks beslissingen die nodig zijn op middellange termijn, voor binnen vijf of tien jaar. Dat heeft minstens even veel effect op de mensen als de bankencrisis en de economische situatie. Durf alstublieft eens een aantal zaken te beslissen.”

Spreekt u de politici daar ook rechtstreeks op aan?

JEF COLRUYT. “Ja hoor. Zeg jongens, hoe zit het met de pen-sioenleeftijd? En neem alstublieft een positie in over de verkeersproblematiek. Of het nu de goede of de slechte is, dat doet er niet zoveel toe. Dat zullen we achteraf wel zien. Sommige politici zijn bereid om op een aantal thema’s in te spelen, maar op partijniveau komen ze er niet aan toe.”

JEF COLRUYT. “De partijpolitiek domineert nog altijd, niet de langetermijnvisie. In Nederland zijn ze consequenter, daar durven ze belangrijke beslissingen zoals die over de verhoging van de pen-sioenleeftijd wel te nemen.”

JEF COLRUYT. “Hier kennen we een pure jaloeziepolitiek waarbij iedereen elkaar de duvel aan doet. Ik zou niet graag in de schoenen staan van een politicus, maar verdorie toch…. Betalen wij belastingen voor dit schouwspel?”

De politici weten ondertussen waarschijnlijk ook dat u niet graag belastingen betaalt.

JEF COLRUYT. “Ik vind het niet erg om belastingen te betalen. Ik ga er alleen niet mee akkoord dat vijftig procent van de toegevoegde waarde die Colruyt en zijn medewerkers creëren naar de staat gaat en daar op een inefficiënte manier wordt gebruikt.”

FRANS COLRUYT. “Soms heb je als bedrijf het gevoel dat je meer toegevoegde waarde kunt creëren met het belastinggeld dan de regering doet.”

JEF COLRUYT. “Wij proberen nu bijvoorbeeld ‘s nachts de laatste kilometers naar een winkel met een hybride trekker te rijden om onder de 65 decibels geluidsoverlast te blijven en toch op dat uur te kunnen leveren. Als de politiek in dat verhaal meestapt, komen er meer mogelijkheden voor nachtleveringen. Daardoor zouden er overdag minder files ontstaan en vervuilen we met z’n allen minder.”

Ondanks de betaalde belastingen staat Colruyt nog steeds bekend als een van de rijkste families van België.

JEF COLRUYT. ( Zucht) “Ik ben daar eerlijk gezegd niet mee bezig en ik heb niet de indruk dat Frans daar wel mee bezig is. Ja, ik lees automagazines, maar dat is bezigheidstherapie. Ik heb geen garage vol oldtimers. Dan moet je die wagens opblinken, er verzekeringen voor betalen, nee dank je. We eten graag lekker en genieten van een goede vakantie, maar mat-eriële zaken verzamelen, is niet aan ons besteed. Voorts houden wij ons gewoon bezig met ons werk.”

U vond wel dat toplonen niet bekendgemaakt moesten worden.

JEF COLRUYT. “Als een raad van bestuur zijn werk goed doet – en dat is zo bij Colruyt – dan is dat geen kwestie.”

Het had er niets mee te maken dat uw loon nog gestegen is?

JEF COLRUYT. “Neen, want ik weet wat ik verdien. Ik weet ook wat de lonen zijn die in de markt worden gehanteerd en ik ben er heel gerust in dat mijn loon niet buitensporig is. Ik vind dat het dossier over toplonen wordt opgeblazen. Het enige gevolg is dat de vergoedingen zullen stijgen. Er komt stilaan een jaloezie-index.”

Ook in tijden van crisis?

JEF COLRUYT. “De banksector betaalt nog altijd meer dan de distributiesector, hoor.”

De Colruyt Group heeft nog maar sinds 2005 één echt onafhankelijke bestuurder in de raad van bestuur. Is dat voldoende deugdelijk bestuur?

FRANS COLRUYT. “Wij proberen goed te besturen, maar als de toegevoegde waarde van de bestuurders complementair is, waarom zou je dan voor een grotere raad van bestuur kiezen? De vraag blijft of dat het bedrijf ten goede zal komen. Daar zijn we niet van overtuigd.”

JEF COLRUYT. “Kijk naar de bankwereld. Daar werden al de codes zogezegd à la lettre toegepast. Daar stonden teksten met prachtige beschrijvingen in de verslagen. Zoveel jaar later zien we de realiteit. Ik heb dan toch liever – mag ik het cru zeggen? – een beetje minder blabla en een beetje meer boemboem. Maar wel in stilte.”

Dan komt het goed uit dat de lokalen van het hoofdkantoor van Colruyt geluidsdicht zijn gemaakt met houten latjes. Kwamen die er omdat u wel eens durft te roepen?

( Hilariteit)

JEF COLRUYT. “Die laten inderdaad toe dat je soms ( gaat luider praten) je stem verheft zonder de personen die naast je kantoor werken te storen. We kunnen wel eens geëmotioneerd zijn en geregeld laten we ons dan gaan.”

FRANS COLRUYT. “Echt brullen is overroepen, maar uiteraard laten we de emoties soms de vrije loop tijdens vergaderingen. Dat gebeurt en dat moet kunnen. Die panelen staan hier al wel veertig of vijftig jaar. Ze zijn misschien een beetje ouderwets, maar ze zijn gezellig en bieden bovendien het voordeel van een aangename akoestiek.”

Botst het vaak tussen jullie?

FRANS COLRUYT. “We zijn complementair. Ik vergelijk ons graag met een architect en een ingenieur. Jef is iemand die de grote lijnen en structuren uitdenkt, ik zal sneller focussen op hoe we iets effectief moeten realiseren. Jef maant me wel eens aan om de ballast te laten staan en mee te denken aan de grote lijnen. Hij neemt me soms mee de lucht in, in plaats van dat ik hem met zijn voeten op de grond zet.” ( lacht)

Toen u aan het hoofd kwam, was Spar Retail nog een probleemdossier.

FRANS COLRUYT. ( Verbetert) “Een opportuniteitendossier.”

Kreeg u die functie omdat familieleden op belangrijke dossiers worden gezet?

FRANS COLRUYT. ( Tegen Jef) “Is daar zo naar gekeken?”

JEF COLRUYT. “Niet noodzakelijk. Ik had gewoon het gevoel dat Frans er klaar voor was. Het was wel mooi meegenomen dat hij de Colruyt-cultuur echt in zijn genen heeft.”

FRANS COLRUYT. “Voor de zelfstandige uitbaters van de Sparwinkels was het een signaal dat we het echt met hen meenden.”

JEF COLRUYT. “Maar de naam was zeker geen beslissingscriterium. Als er op dat moment andere mensen in de organisatie klaar waren voor de taak, had iemand anders ze gekregen. Er werken in onze groep van 20.000 werknemers amper negen familieleden.”

Is het niet vreemd dat u moet beslissen over de functie van uw neef, die amper twee jaar jonger is?

JEF COLRUYT. “Neen, want het is ook de organisatie die dat beslist. Ik kan niet zomaar zeggen dat iemand directielid wordt. Je kunt wel stellen dat ik de finale beslissing moet nemen en die met de raad van bestuur moet bespreken, maar je voelt in het veld wel wie capabel is. Het is al gebeurd dat ik me vergiste, dat ik dacht dat iemand de juiste persoon was voor een baan. De organisatie gaf toen heel duidelijk aan dat dat niet zo was.”

FRANS COLRUYT. “De buitenwereld probeert Jef en mij ook altijd te vergelijken. Ik vind het heel belangrijk om een eigen identiteit te hebben. Ik ben Jef niet en Jef is mij niet. Zenboeddhisme (Jef Colruyt is fervent beoefenaar, nvdr) boeit mij ook, maar ik heb evenveel nood aan lichaamsbeweging. Ik kan geestelijk werk doen, ik ben niet de man om daar echt in door te gaan. Ik wil bijvoorbeeld eens al dansend kunnen uitfreaken. Die combinatie heb ik nodig. Ik wil vooral mezelf kunnen zijn, dan zien we wel.”

JEF COLRUYT. “Je wordt continu met het Colruyt-etiket geconfronteerd. Mensen denken dat het een voordeel is, maar het is dikwijls een groot nadeel. Er zijn heel wat vooroordelen. Toen ik in de firma begon, had ik het gevoel dat ik het liefst een beetje beter deed dan de anderen om het nadeel van de achternaam te compenseren.”

FRANS COLRUYT. “Je loopt hier met de achternaam Colruyt meer in de kijker. Als je een fout maakt, wordt ze uitvergroot, want door je achternaam hebben ze die altijd gezien.”

JEF COLRUYT. “In de familie proberen we er ook op te letten om mee te geven dat mensen een achternaam én een voornaam hebben.”

Door die familienaam wordt Frans in de sector wel getipt als de opvolger van Jef als voorzitter van de Colruyt Group.

JEF COLRUYT. “Ah ja?”

FRANS COLRUYT. “De vraag over opvolging is zo oud als de straat. Maar Jef is niet dood, ik ben niet dood en aan ons pensioen zijn we nog niet toe.”

In het verleden werd Colruyt door onverwachte sterfgevallen gedwongen om de opvolging te versnellen.

JEF COLRUYT. “We volgen het thema op. De opvolgingsplanning is een van de taken waar elke organisatie, elke directeur en elke dienstchef zich mee moet bezighouden.”

Dat Frans een belangrijk dossier toegewezen kreeg, wakkert de geruchten wel aan.

JEF COLRUYT. “Voilà.”

Dus ze kloppen?

JEF COLRUYT. ( Glimlacht)

FRANS COLRUYT. “Het is uiteindelijk de algemene vergadering die moet beslissen. Ik zou het vel van de beer nog niet verkopen hoor.”

Door Sjoukje Smedts/Fotografie: Jelle Vermeersch

“Jef neemt me soms mee in de lucht in plaats dat ik hem op de grond houd”

Frans Colruyt”Volgens mij had Delhaize al veel eerder terrein kunnen innemen”

Jef Colruyt

“Betalen wij belastingen om naar dit schouwspel te kijken?”

Jef Colruyt

“Er wordt soms wel erg zwaarwichtig over de economische crisis gesproken”

Frans Colruyt

“Wagens verzamelen en er verzekeringen voor betalen, neen dank je”

Frans Colruyt

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content