Misschien hebt u weleens een boek van Andy McNab gelezen? De man is een gewezen SAS-soldaat en zijn ‘Bravo Two Zero’ vertelt over zijn wedervaren achter de linies in Irak. Bloedstollende verhalen van een man die in alle omstandigheden het hoofd koel kon houden. Als ik in mijn lessen over timemanagement het belang van een degelijke voorbereiding mocht toelichten, dan citeerde ik McNab weleens, en met name het 7P-principe: proper planning and preparation prevent piss poor performance. Duidelijke taal!
Kevin Dutton is onderzoeker aan Oxford en heeft zijn leven gewijd aan de studie van psychopaten. Toen hij McNab in zijn laboratorium bestudeerde, besefte hij dat hij een psychopaat pur sang te pakken had gekregen.
Samen hebben ze nu een onderhoudend boek geschreven over de voordelen van de ‘goede psychopaat’. Hun basisidee? Psychopathie is een verzameling eigenschappen die je ten goede of ten kwade kunt inzetten. De bekendste psychopaten zijn de beruchte seriemoordenaars, de oplichters, de oorlogsmisdadigers. Maar er zijn ook ‘goede’ psychopaten, die hun unieke eigenschappen inzetten voor het ‘hogere’ doel.
Een chirurg die koelbloedig en zonder enige emotie een vriend opereert, Andy McNab die zijn leven inzet om gegijzelden te bevrijden, de koele kikker die een hefboomfonds leidt en het hoofd koel houdt terwijl de rest van de markt in paniek slaat. Dat laatste voorbeeld toont zeer goed aan dat het morele oordeel van psychopathisch gedrag erg verschillend kan zijn. Uiteraard verwerpen we allemaal het gedrag van kindermoordenaars en bewonderen we de soldaat die ons van IS komt bevrijden, maar het morele oordeel over psychopaten aan de top van het bedrijfsleven loopt wel erg uiteen. Voor velen was Steve Jobs, een echte psychopaat, een heilige techneut.
Het boek zelf is een merkwaardig voorbeeld van psychopathie. Het beschrijft uiterst boeiende experimenten in de psychologie. Vele daarvan heb ik in deze column al uit de doeken gedaan. Maar ik scoor helaas niet zo hoog op de psychopathie-schaal, want ik vermeld telkens netjes de bron. ‘The good psychopath’s guide to success’ heeft nauwelijks behoefte aan bronvermelding.
Het is alleszins een fascinerend boek. Management is georganiseerd succes. En als u wilt weten hoe u succes in uw leven moet organiseren, dan moet u gewoon de psychopaat in u loslaten. U moet enkel voorbij uw morele vooroordelen geraken. Wie wil nu een Hannibal Lecter uit ‘The silence of the lambs’ zijn? Maar toch willen velen leren over Steve Jobs en Mark Zuckerberg. En Jack Welch is wel verkozen tot manager van de voorbije eeuw, terwijl je hem ook wel erg gemakkelijk kunt omschrijven als een (goede?) psychopaat.
Het is dus wel even wennen aan het idee dat een psychopaat gewoon over een verzameling persoonlijkheidseigenschappen beschikt die voor hem een snelweg naar succes zijn. Als u verdedigd wordt door een topadvocaat in een geval van aandelen inkopen met voorkennis, en die advocaat kan uw verdachte dossier voor de rechtbank zodanig presenteren dat u behalve wat reputatieschade en een mooi honorarium geen verdere schade oploopt, dan zult u net die persoonlijkheidseigenschappen bijzonder weten te appreciëren. Topadvocaten moeten de eigenschappen hebben van psychopaten, want anders krijgen ze je niet vrij. En omdat u onschuldig bent (u hebt alleen de schijn tegen), zult u die topadvocaat een engel met een vurig zwaard noemen, een verdediger van de zwakken, een rechtschapen man die het recht laat zegevieren. U zult hem geen psychopaat noemen. Dutton & McNab wel. Maar uiteraard noemen ze hem een goede psychopaat.
Of u nu op systematische wijze geld wilt stelen van eenzame oude vrouwtjes of het leven redden van uw landgenoten achter de linies, of u nu de bankroof van de eeuw wilt plegen of uw gedurfde marketingplan tot een goed eind wilt brengen, of u nu als bisschop of tv-vedette uw leven lang jongetjes wilt bepotelen of als chirurg het leven wilt redden van een patiënt terwijl overal de alarmsignalen rinkelen, in al die gevallen spelen dezelfde gedragspatronen. U wilt uiteraard weten welke deze dan zijn. Daarvoor zult u volgende week Trends moeten kopen. En wat we hier nu doen is uiteraard nu al de psychopatentrukendoos bovenhalen.
De auteur is professor-emeritus aan de Vlerick Business School.
MARC BUELENS
Als u wilt weten hoe u succes in uw leven moet organiseren, dan moet u gewoon de psychopaat in u loslaten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier