Corruptie, kan dat zomaar? Blijkbaar wel, re- deneert het Gentse hof van beroep. Het veegt de spons over de omkoping van een belastinginspecteur door de zaakvoerders van baggeraar Jan De Nul uit Aalst. In het maatschappelijk belang primeert het behoud van de groep, zo meent de rechter.
Opschorting van straf, heet zo’n maatregel. Het is een “uitzonderlijke gunst die wordt toegestaan aan personen met een gering gerechtelijk verleden die worden vervolgd voor niet al te ernstige feiten,” aldus de rechtsleer. Zo kan de rechter oordelen dat het effect van een straf meer kwaad dan goed doet voor een drugsverslaafde die een diefstal heeft gepleegd, maar intussen is afgekickt en het slachtoffer heeft vergoed. En ooit kreeg een ouvreuse in de bioscoop een opschorting van straf nadat ze een jongeman van vijftien jaar toch had toegelaten tot een film met het predikaat kinderen niet toegelaten.
In het dossier-De Nul zijn er elementen waardoor een zware straf niet wenselijk is. Een belastinginspecteur die niet aan zijn proefstuk toe was, chanteerde het bedrijf. Als niet werd betaald, kon hij moeilijk doen in fiscale miljoenendossiers. België is nu eenmaal een land waar de fiscale rechtsonzekerheid ertoe kan leiden dat een verkeerde juridische interpretatie aanleiding geeft tot zware boetes, zelfs gevangenisstraf. “De fiscale regels gaan vaak impliciet uit van belastingontduiking, waardoor het omzeggens naïef is om niet mee te stappen in de fraudelogica,” lezen we in het verkiezingsprogramma van Spirit, een partij waarin de echtgenote van een van de broers De Nul actief is. Achteraf, na een onderzoek van de Bijzondere Belastinginspectie, bleek dat de onderneming zich niet schuldig had gemaakt aan fiscaal gesjoemel.
Een reële straf had het bedrijf naar de afgrond gedreven. In binnen- en buitenland zijn de criteria om te mogen deelnemen aan een aanneming strenger geworden, zodat De Nul met een criminele stempel ettelijke opdrachten zou mislopen. Dank zij de ijzeren hand van de patrons en forse investeringen in de laagconjunctuur – meer dan 500 miljoen euro het afgelopen decennium – groeide Jan De Nul op eigen kracht uit tot het derde grootste baggerbedrijf ter wereld. Vandaag realiseren de 2000 medewerkers van de Vlaamse groep een geconsolideerde omzet van 627,6 miljoen euro met een cashflow van 83,6 miljoen euro. Inderdaad “duizelingwekkend”, om het hof te citeren. Zelfs een bevestiging van de lichte voorwaardelijke straf die in eerste aanleg werd uitgesproken, zou een aanzienlijke domper op de werkgelegenheid in de streek betekenen.
Toch wringt de uitspraak van het hof. Op geen enkel moment hebben de broers de omkoping bekend. De wet vereist niet dat de veroordeelde de fout erkent, maar voor heel wat rechtbanken is schuldinzicht een noodzakelijk element om een uitstel of een opschorting van straf toe te staan. Het gaat immers niet om een habbekrats, zelfs wanneer ingaan op chantage een standaardpraktijk is in heel wat landen waar de baggeraar actief is. Zo betaalde De Nul begin dit jaar een losgeld van niet minder dan 16 miljoen dollar aan de Indonesische regering om de Vasco da Gama (de grootste sleephopperzuiger ter wereld) en de Alexander von Humboldt – twee schepen die wegens vermeende smokkel van zand in Jakarta aan de ketting lagen – vrij te kopen.
België is echter geen bananenrepubliek. Op het einde van de jaren tachtig, toen de feiten werden gepleegd, waren de zeden inderdaad nog wat losser. Binnen de grijze zone van de wet was er heel wat ruimte voor gesjoemel. Maar omkoping is een stap te ver. Een alternatieve straf zonder negatieve gevolgen voor het bedrijf en zijn personeelsleden was een veel betere oplossing geweest. Wat bijvoorbeeld van het gratis uitbaggeren van de Vlaamse rivieren als maatregel in de strijd tegen de overstromingen? Eric Pompen
Hans Brockmans
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier