Een sluiting is niet per definitie een drama

Een sociaal bloedbad. De ontwrichting van het lokale weefsel. Een drama voor de werkgelegenheid.

Tot daar zowat de algemene teneur bij bedrijfssluitingen met massaal banenverlies. De voorbeelden zijn legio: Renault Vilvoorde, Sabena, Volkswagen Vorst. En nu eventueel Opel Antwerpen. Wie echter naar de nuchtere cijfers kijkt, ziet een overdreven mediabeeld. De werkelijkheid is grijzer, milder. Na de sluiting van Renault Vilvoorde hebben zo goed als alle ontslagen mensen opnieuw werk gevonden. Zeven jaar na het faillissement van Sabena heerste in de regio Zaventem volledige tewerkstelling. Volgens de meest recente cijfers is iets meer dan twee jaar na de sluiting en doorstart van Volkswagen Vorst nog acht procent van het personeel werkzoekende. Dat kan beter. Maar vandaag woedt een recessie.

Leven we in Vlaanderen dus in de beste van alle mogelijke werelden? Nee. Want de niet zo goede cijfers voor de ex-werknemers van Volkswagen Vorst hangt ook samen met de getroffen regeling. De graaicultuur overheerste. De Duitsers betaalden hun zonde af met een hoge ontslagpremie. Het personeel incasseerde gretig. Maar er was, na de graaicultuur, geen plaats voor begeleiding en herscholing. Bij Renault Vilvoorde was die invalshoek er wél. Dat verklaart mee het verschil in resultaat.

Want dat bedrijven dichtgaan, is niet slecht voor de economie. Het wijst op continu concurrerende krachten. Dat houdt een economie levendig. Ook voor werknemers mag een baanwissel geen probleem zijn. Maar die werknemers mogen dan wel begeleid worden in hun heroriëntatie. Daar spelen arbeidsbemiddelaars een cruciale rol. De VDAB doet het daar beter dan zijn Brusselse en Waalse evenknieën. Het is tekenend hoe Trends enkel van de VDAB cijfers kreeg over de situatie na het banenverlies in Vorst. Brussel en Wallonië lieten het afweten.

Uiteraard is dit niet enkel een zaak van de overheid. De vakbonden zijn niet altijd happig op verplichte opleidingen voor ontslagen personeel. Hun houding kan soms als hypocriet worden omschreven. Ook vakbonden kiezen vaak te snel voor een schijnbaar aantrekkelijk systeem van oprotpremies. Zonder een visie voor de lange termijn.

En ook de bedrijven die tot de sluiting overgaan, moeten meewerken aan oplossingen. Renault deed dat. Het werkte nauw samen met de lokale diensten van VDAB in Vilvoorde. De Fransen sloten zich perfect aan bij de lokale culturele gebruiken. Maar de Duitsers van Volkswagen kwamen niet verder dan hun Duitse benadering. Een oprotpremie, en trek dan je plan. Wat kunnen we verwachten van de Amerikanen van General Motors? De Antwerpse haven is uiteraard de motor van de Vlaamse economie. Als deze recessie voorbij is, zullen zowat alle werknemers weer aan de slag kunnen. Maar Detroit moet wel meewerken. Dat is het beste afkoopmiddel voor de sluitingszonde.

visie. “Banen behouden is het enige goede sociaal plan”, blz. 30

Door Wolfgang Riepl

Ook vakbonden kiezen vaak te snel voor een schijnbaar aantrekkelijk systeem van oprotpremies. Zonder een visie voor de lange termijn.