Een onvoorziene patstelling?

Het Griekse drama neemt elke dag een nieuwe wending. Voor het grote publiek draait alles rond gesjoemel met statistieken en onaangepaste economische politiek. Sommige gezagdragers vragen zich echter af of de problematiek wel daaraan te wijten is.

Het lot van de Griekse leningen op de obligatiemarkt kan onmogelijk door economische feiten verklaard worden. De toestand van een land verandert niet van de ene dag op de andere zo sterk dat dergelijke koersbewegingen gerechtvaardigd kunnen worden. Er is duidelijk speculatie mee gemoeid. De Franse minister van Financiën, Christine Lagarde, was een van de eersten die zich afvroegen of de handel in Credit Default Swaps (CDS’en, gesofisticeerde verhandelbare verzekeringen) met betrekking tot soevereine emittenten niet gewoon aan banden gelegd moest worden.

Een week later stelde de Duitse bondskanselier Angela Merkel dezelfde vraag. Tot groot ongenoegen van de banken. Feit is dat na de val van Bear Stearns en Merrill Lynch en het faillissement van Lehman Brothers – allemaal teweeggebracht door activiteiten rond CDS’en – er een gelijkaardig patroon met soevereine debiteurs kan worden vastgesteld. Griekenland staat als eerste op de lijst, maar iedereen weet dat de speculanten al voor miljarden dollars aan CDS’en gekocht hebben met betrekking op Portugal, Spanje, Italië, Ierland, het Verenigd Koninkrijk en zelfs de Verenigde Staten. Vermoedelijk mag men België aan die lijst toevoegen.

In hetzelfde schuitje

Al die landen kampen met een gelijkaardig probleem: hun budgettekorten rijzen de pan uit. Voor al die landen is het bovendien duidelijk dat drastische economische maatregelen, vooral op sociaal en fiscaal vlak, weinig soelaas zullen brengen. Integendeel. Het probleem heeft eigenlijk niets te maken met een ontwrichte kostenstructuur, wat de Europese instanties, het IMF, de OESO en andere academische instellingen beweren.

Vorige week gingen er andere stemmen op. Jammer genoeg gaat het altijd over stemmen die op politiek vlak weinig in de pap te brokken hebben. Zo sprak het hoofd van de Europese Investeringsbank, gewezen Belgisch minister van Financiën Philippe Maystadt, zijn verontwaardiging uit over de banken die vorig jaar door massale kapitaalinjecties van de overheid nu tegen diezelfde overheden speculeren. Ook de gewezen minister van Cultuur van Portugal, Manuel Maria Carrilho, vindt dat het welletjes is geweest en dat de overheid dringend sommige bankactiviteiten moet stilleggen.

De gezagvoerende instanties beginnen op hun beurt de wantoestanden ernstiger te nemen. Zo is de Amerikaanse centrale bank een onderzoek gestart tegen de malafide verrichtingen van Goldman Sachs jegens de Griekse regering sinds 2001. De Europese Commissie is nog niet van plan om een dergelijk onderzoek in te stellen. Ze behoudt zich dat recht wel voor, maar wil eerst nagaan in welke mate de Griekse statistieken vervalst werden. De Commissie moet immers voorzichtig te werk gaan. Ze weet dat alle landen van de Unie in hetzelfde schuitje zitten en allemaal een beroep hebben gedaan op internationaal erkende investeringsbanken om hun budgetcijfers op te fleuren.

België jongleerde ook met gesofisticeerde producten om zijn rekeningen op te peppen. Gewezen minister Maystadt zal zich zeker het kolossale verlies van 54 miljard Belgische frank uit swapovereenkomsten in 1996 herinneren. Als regeringen zelf speculeren, kunnen ze moeilijk een speculatieverbod van de banken afdwingen. Een patstelling? (C)

Door Jean-Pierre Avermaete

Als regeringen zelf speculeren, kunnen ze moeilijk een speculatieverbod van de banken afdwingen.