Een nieuwe Beethoven

Na z’n verbluffende Schubert-cyclus brengt Jos Van Immerseel met Anima Eterna nu een ‘historische’ lezing van Beethovens symfonieën.

Wat in 1985 begon als een klein barokorkest met zes strijkers, is inmiddels uitgegroeid tot het symfonisch orkest Anima Eterna dat vorig seizoen vriend en vijand verblufte met z’n nieuwe lezing van Schuberts symfonieën, en dat die aanpak met historische Weense instrumenten nu toepast op de negen symfonieën van Ludwig van Beethoven (1770-1827) en op drie van z’n pianoconcerti. Jos van Immerseel, dirigent en bezieler van Anima Eterna, zweert bij de “authentieke” uitvoeringspraktijk. En bij de authentieke partituur. Het minutieuze werk met manuscripten om ingeburgerde fouten uit de partituren te kegelen en “uit eerste hand” te weten hoe de componist iets wilde laten klinken, heeft hem ditmaal minder tijd en energie gekost dan voor het Schubert-project. Van Beethovens partituren werd immers recentelijk een goede versie verzorgd door Jonathan del Mar voor Bärenreiter Verlag. En het “apparaat” dat vorig seizoen werd samengesteld, bestaande uit Weense instrumenten van rond 1825, is zeker voor de latere Beethoven ook nog historisch verantwoord – de Negende dateert uit 1824 – al geeft van Immerseel toe dat hij voor de eerste symfonieën dan wel iets verder van het échte instrumentarium verwijderd zit. Het teruggrijpen naar dat Weense instrumentarium zorgt voor een hemelsbreed verschil in klankkleur en verhoudingen met wat we doorgaans als “Beethoven” te horen krijgen, zeker met de Beethoven die door von Karajan naar zijn hand werd gezet, maar ook met de Beethoven van meer “authentieke” uitvoerders als Frans Brüggen of John Elliot Gardiner. De musici worden er door die specifieke instrumenten toe gebracht over elke noot, elke kleur anders te gaan denken, wat in een totaal andere uitvoering resulteert, aldus van Immerseel. U kan het nu zelf gaan beoordelen in de eerste reeks concerten, waarin de eerste (1799) en de vijfde symfonie (ca. 1807) aan bod komen, evenals het vierde pianoconcerto (1806), waarbij Jos van Immerseel zelf de toetsen beroert van een Weense vleugel van Johann Nepumuk uit de vroege negentiende eeuw.

Wie vorig seizoen de Schubert-concerten miste, kon nog terecht bij de cd-opname die het ensemble realiseerde. Maar van de Beethoven-integrale komt er geen cd-box. Laat de live-uitvoeringen dus niet aan u voorbijgaan.

Tijdens het eerste concert van de Beethoven-cyclus speelt Anima Eterna de eerste en de vijde symfonie plus het vierde pianoconcerto. Op 26 september in de Vlaamse Opera, Gent, Tel. (09)233.11.88; op 28/9 in deSingel, Antwerpen Tel. (03)233.66.85; op 29 en 30/9 in het Lunatheater, Brussel, Tel. (02)507.82.00.

RAF PAUWELS