Een niet zo groene messias

Eind 2006. Verscheidene partijvoorzitters gaan tijdens een forum van het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) met elkaar in debat. Als de bouw van nieuwe kerncentrales ter sprake komt, neemt Jean-Michel Javaux, de covoorzitter van Ecolo, het woord. Tot grote verbazing van de aanwezige bedrijfsleiders blijkt hij een voorstander te zijn van een nieuwe kerncentrale, maar dan best aan zee. “Daar is zeewater genoeg om de toren af te koelen. Knokke is een goede plek. Burgemeester Lippens zal daar wat blij mee zijn.” Javaux krijgt als enige politicus de zaal op zijn hand.

De topman van de Franstalige groenen en grote winnaar van de Waalse verkiezingen (18,5 procent of 10 procentpunt meer dan in 2004) voelt zich thuis in ondernemerskringen. Niet verwonderlijk, want hij komt uit een milieu van zelfstandigen. Zijn grootouders waren ondernemers met zo’n 30 werknemers. Javaux’ vader was wijnverkoper en voorzitter van de lokale Rotary. De tante van Jean-Mi werkt op het kabinet van Karel De Gucht. De familie-Javaux was lange tijd overtuigd liberaal.

Jean-Michel Javaux onderhoudt goede contacten met het bedrijfsleven. Hij ontmoet geregeld Electrabel-topman Jean-Pierre Hansen. Laurent Minget, topman van het Luikse beeldbedrijf EVS (de Franstalige Manager van het Jaar 2004), schreef mee aan het economische programma van Ecolo.

Meer dan groen

Javaux is de incarnatie van de nieuwe Ecolo-generatie. Een groene reflex is nodig, maar fundi’s zijn eigenlijk niet echt welkom. Javaux is een Realpolitiker die merkt dat er op centrumlinks ruimte is voor een nieuwe sterke partij waarbij economie en ecologie hand in hand gaan. Hij kwam tot die conclusie na de desastreuze verkiezingsnederlaag van 2003. Ecolo werd afgestraft voor de deelname aan de eerste regering-Verhofstadt en dook van 18,2 procent van de Waalse stemmen naar 7,5 procent. Javaux, tot dan gewoon Waals Ecolo-parlementslid, besefte dat de partij breder moest gaan dan de klassieke groene thema’s. De Waalse groenen wilden bijvoorbeeld niet weten van een versoepeling van het verbod op tabaksreclame om zo de Fomule 1-GP van Francorchamps. Deze in zijn ogen anti-economische politiek moest Ecolo definitief overboord gooien.

Javaux wil sinds 2003 meedenken over een nieuwe Waalse economie met groene accenten. Hij heeft het vaak over een Waalse green deal. Zijn aanpak slaat aan. Bovendien was hij er zich snel van bewust dat hij zich als een politiek marketinginstrument moet profileren. Dat lukt, want de Luikenaar heeft de looks. Hij komt op tv jongensachtig over, bewaart altijd zijn kalmte en schaamt zich er niet voor dat hij dure merkkledij draagt. Javaux maakt al jaren optimaal gebruik van zijn charisma. In zijn jonge jaren was hij voorzitter van de lokale patro (de Waalse chiro) en als student aan de ULB won hij een improvisatiewedstrijd.

De man draagt onafhankelijkheid hoog in het vaandel. Als afgestudeerd politoloog heeft hij twee keer een half jaar gestempeld. Zijn eerste jobs waren in de verkoop. Hij leurde met boeken en friteuses. “Liever dat dan via mijn vader aan een job op een kabinet raken.” Javaux beschikt ook over een enorm relativeringsvermogen. Dat komt omdat hij in zijn privéleven niet van tegenslag gespaard blijft. In 2002 stierf een van zijn kinderen in de crèche.

Revolutie

De echte carrière van Javaux begon in 1994 als gemeenteraadslid in zijn thuishaven Amay. Javaux koos als rebel voor Ecolo en bouwde er de partij stap voor stap uit. In dat dorp tussen Luik en Hoei, in de schaduw van de kerncentrale van Tihange, veroorzaakte Javaux bij de gemeenteraadsverkiezingen van 2006 een revolutie. Na meer dan 80 jaar slaagde hij erin de PS-meerderheid van voormalig Waals minister-president Robert Collignon te breken. Ecolo haalde meer dan 40 procent en sloot een coalitie met de liberale MR.

Voor Javaux is die overwinning het bewijs dat het Waalse PS-immobilisme kan worden doorbroken. Iedereen gaat ervan uit dat deze lokale MR-Ecolo-coalitie een voorafspiegeling wordt van de volgende Waalse regering. De uitslag van 7 juni maakt een anti-PS-coalitie echter zeer moeilijk. Javaux, in de ogen van veel Walen een nieuwe politieke messias, maakt er zich niet druk om. Ecolo heeft de sleutels van een volgende coalitie in handen en maakt van groene economie een breekpunt.

Zo blikt hij in een recent interview terug op de onderhandelingen die hij in de herfst van 2007 voerde met koninklijk verkenner Herman Van Rompuy om een roomsblauwe regering aan te vullen. “Wij hebben vier miljard euro nodig voor een klimaatplan en investeringen in groene economie. Toen Van Rompuy liet verstaan dat we dat wel konden vergeten, was het voor ons duidelijk. Wij treden enkel toe tot een regering waar we onze ambities kunnen waarmaken.” (T)

A.M.