‘EEN LEVENSGENIETER PUR SANG’

Geen CEO die het Belgische bedrijfsleven de voorbije kwarteeuw zo heeft gekleurd als Marc Coucke. Een portret van de man die altijd wil winnen.

Marc Coucke laat niemand onberoerd. Waar hij ook verschijnt, loopt de geboren Gentenaar in de kijker met zijn uitspraken, gedrag, uiterlijk of investeringen. Maar de ophef die hij onlangs veroorzaakte met de verkoop van zijn Omega Pharma aan het Amerikaanse Perrigo, was ongezien. Dat apothekerszoon Coucke geen euro belasting betaalt op die verkoop, veroorzaakte een spervuur van (over)verhitte discussies over een meerwaardebelasting op aandelen. Coucke liet er zijn slaap niet voor. “Daar staat hij volledig boven”, zegt zijn vriend en voormalig CFO Jan Peeters. “Hij zal altijd zijn mening geven, tegen koning, keizer en admiraal”, aldus Peeters, nu CFO bij het in 2007 van Omega Pharma afgesplitste Arseus. “Ook al is heel de wereld tegen hem, hij zal doorbijten als hij in zijn idee gelooft. En als het dan een keer mislukt, laat hij zijn oren niet hangen en slaat hij de bladzijde om. Marc probeert ook in alles uit te blinken en te winnen. Hij zal nooit een euro op tafel laten, noch in business noch in het spel.”

Die verbetenheid loopt als een rode draad door de hoogst opmerkelijke en mediagenieke carrière van Coucke, een van de zeldzame bedrijfsleiders die het schopte tot zeer bekende Vlaming. Geen wonder dus dat heel wat politieke partijen zo’n potentieel stemmenkanon maar al te graag wilden strikken. Als een Vlaamse CEO het verdient om zijn levensverhaal verfilmd te zien, is het Coucke wel. Zijn verhaal over hoe hij fortuin maakte met een poepsimpel product als shampoo, slaat meer dan ooit aan. Geen enkele andere bedrijfsleider heeft ook ooit beter de media bespeeld dan Coucke. Al spreekt hij het zelf tegen, maar met zijn investeringen in voetbal, wielrennen en Kamagurka-kunst, en zijn talloze optredens in tv-quizzen, praatprogramma’s en spel- of kookprogramma’s, zou Coucke bijna een dagtaak kunnen vullen.

Altijd winnen

Maar achter het doorgaans jolige en exuberante publieke gedrag gaat een gewiekste en harde zakenman schuil, die sport gebruikt als hefboom voor zijn farmabusiness. “Hij is een goede schaker, en denkt altijd vooruit. En voor wat, hoort wat. Zo nodigde hij gasten niet altijd zomaar uit, maar wel omdat ze nuttig zouden kunnen zijn”, klinkt het bij een bevoorrechte waarnemer. Coucke hengelde bijvoorbeeld graag naar aandelenkooptips bij analisten die hij had uitgenodigd naar een of andere wielerwedstrijd. De Oost-Vlaming staat bekend als een zeer actieve belegger. “Toch is het hem niet enkel om het pure geldgewin te doen”, zegt een waarnemer. “Hij wil gewoon altijd winnen.”

Coucke vergeet ook niet, en vergeeft moeilijk. Trends weet het als geen ander. De relatie met Coucke ligt al moeilijk sinds uw blad begin 2001 — weldra veertien jaar geleden — een kritisch hoofdartikel schreef. Coucke houdt ook nog halsstarrig vast aan zijn kleine leugentje — de legende kan er maar wel bij varen — over de beginjaren van Omega Phama. Het klinkt steevast dat hij het bedrijf had opgestart “samen met een andere apotheker”. Die ‘andere’ is Yvan Vindevogel, die de versie van Coucke eerder in Trends al had weerlegd. Het was Vindevogel die na zijn studies als apotheker shampoos ontwikkelde die hij in bulk aan apothekers verkocht. Het was ook Vindevogel die met de Harelbeekse apotheker Frank De Geyter Omega Pharma midden 1987 had opgericht. Pas toen De Geyter eruit stapte, contacteerde Vindevogel Coucke. “Pas in 1990 is hij echt bij Omega Pharma betrokken geraakt”, aldus Vindevogel, die nadien een nieuw straf zakenverhaal schreef met het OTC-bedrijf Vemedia.

Maar zodra Coucke aan boord was gekomen, was er geen houden meer aan de groei van Omega Pharma. “Als je hem één ding moet nageven, is het dat hij een ongelofelijk opportunistische commerciële flair heeft”, zei Vindevogel eerder in Trends. Hij was ook de eerste om Coucke te feliciteren met zijn parcours. “Ik vind dat je Marc moet sparen. Hij heeft enorm veel merites”, klinkt het. In 1994 scheidden de wegen van Coucke en Vindevogel evenwel als gevolg van een overnamebod van bijna 5 miljoen euro van de Nederlandse farmagroothandel OPG. Toen de topman van OPG net voor de ondertekening nog iets van de overnameprijs wou afdoen, schoot Coucke uit zijn krammen. “Marc vond dat ongehoord, en zei ‘I don’t do it, wat denken die Nederlanders wel?'”, herinnert Vindevogel zich. Het gevolg was wel dat Vindevogel en Coucke op een ander spoor zaten. Ofwel zou Vindevogel Coucke uitkopen, ofwel vice versa. Het werd het laatste. Coucke contacteerde zijn vriend Sam Sabbe, toenmalig directeur bij Paribas. Sabbe stelde een managementbuy-out voor, en zo gebeurde. Vindevogel streek ruim 2,5 miljoen euro op voor zijn aandelen.

Van startbedrijfje naar multinational

Het vervolg is bekend. Coucke trok in 1998 met Omega Pharma naar de beurs. Sabbe werd opnieuw ingeschakeld om met Paribas de beursgang te begeleiden en bleef tot in 2012 als directeur strategie aan boord. Coucke bouwde in die jaren het startbedrijfje via een schier eindeloze reeks overnames uit tot een Europese multinational in de markt van voorschriftvrije zelfzorgproducten, kortweg OTC-middelen. In 2002 werd Omega Pharma bekroond tot Onderneming van het Jaar en werd Coucke voor vele jonge ondernemers de verpersoonlijking van de American dream in Vlaanderen.

Nochtans wordt Coucke nog altijd niet overal als een absolute topmanager aangezien. Onterecht volgens Jan Peeters. “Als je een slechte manager bent, dan breng je het zover niet. Akkoord, het puur operationele interesseert hem minder. Dat laat hij vooral aan anderen, maar het is een kunst om je goed te omringen met mensen die sterk zijn in aspecten waarin je zelf minder bent. Hij kent zijn kwaliteiten zeer goed. Marc zal zich niet in details verzuipen. Hij ziet altijd the big picture, de strategische lijn.”

Gevallen engel

Eind jaren 2000 begon de groeimotor van Omega Pharma te sputteren. Ook Coucke moest zich aanpassen aan de nieuwe realiteit dat een beursavontuur niet alleen een goednieuwsshow was. Vooral niet toen Omega Pharma meermaals zijn doelstellingen miste, waardoor de aandelenkoers geregeld een pandoering kreeg. “Gevallen engel, of ex-beurslieveling”, kregen Coucke en Omega naar het hoofd geslingerd. Het bedrijf worstelde bovendien met een stevige schuldenlast en goodwill. En elk misstapje, zoals de lancering van een gsm-chip om schadelijke stralen te blokkeren, werd met een vergrootglas bekeken. Bovendien slaagde Coucke er moeilijk in om een standvastige interne structuur op poten te zetten. Tot twee keer toe viel een COO door de mand. Het maakt dat hij steunde op enkele vertrouwelingen als Sabbe en de huidige CFO Barbara De Saedeleer.

Coucke kreeg het almaar lastiger met negatieve kritiek en het strakke keurslijf van een beursnotering. Dat beleggers en analisten het aandeel schijnbaar met evenveel gemak verguisden als ophemelden, werkte hem almaar meer op de zenuwen. “Er is vrijwel niemand waarop hij niet ooit kwaad is geweest, soms voor futiliteiten”, zegt een van hen. Coucke zuchtte dat een leven weg van de beurs hem best zou zinnen. In 2012 was het zover. Samen met het investeringsfonds Waterland haalde Coucke Omega van de beurs, zodat hij zonder pottenkijkers zijn imperium kon sturen. Al streek Coucke met een voor velen te karig bod heel wat aandeelhouders tegen de haren in.

Diezelfde aandeelhouders voelden zich bekocht toen Omega Pharma amper enkele maanden later de grootste overname ooit realiseerde, van de Europese portefeuille OTC-producten van het Britse GSK voor 470 miljoen euro. Dat was trouwens zonder meer een huzarenstukje waarmee Coucke vele gegadigden het nakijken gaf. Alle betrokken partijen stellen evenwel dat de deal met GSK niet mogelijk geweest zou zijn als Omega Pharma nog beursgenoteerd was geweest. Idem dito voor de overname door Perrigo. “Omega verkopen zat al jaren in zijn hoofd”, zegt een bevoorrechte waarnemer. “Als al die groten naar OTC kijken, word je op den duur zelf een prooi. Als je zelf op zoek gaat, kan je het scenario grotendeels bepalen. In die zin is hij visionair.” “Iedereen heeft geluk in zijn leven, maar sommigen zien het niet of laten het voorbijgaan”, vult Peeters aan. “Een grote kwaliteit van Marc is dat hij een scherpe neus heeft voor het juiste moment. Wanneer die trein met geluk voorbijkomt, zal hij die niet missen.”

Excentriek kantje

Coucke zou voortaan kunnen opgaan in een zorgeloos renteniersbestaan. Maar stilzitten kan hij niet. “ADHD? Marc heeft in ieder geval geen gebrek aan energie”, lacht een goede bron. “Deze verkoop is typisch voor Marc. Gewoon het geld op zak houden, is niets voor hem. Hij kan zijn baby nog niet loslaten.” Het wordt nu wel afwachten hoe de toplui van Perrigo, die hem in hun directiecomité hebben opgenomen en hem een zitje in de raad van bestuur aanbieden, reageren op het fenomeen Coucke. Dat de vergaderingen bij Perrigo voortaan geanimeerder zullen verlopen, staat vast. En het licht excentrieke kantje van Coucke — zijn vaak extravagante hemdjes en ‘croco’ schoenen die nu ook de media aan de andere kant van onze taalgrens zijn opgevallen — zal Perrigo ook kleurrijker maken.

Het staat in de sterren geschreven dat Coucke nog vaker in de media zal opduiken. “Is hij te veel op tv? Ik vind van wel”, zegt Sabbe. “Maar chaqu’un fait ce qui lui plait. Als hij gevraagd wordt voor een tv-spelletje, doet hij mee omdat hij dat graag doet. Die tv-optredens doet hij ook omdat ze positief zijn voor het bedrijf. Iedereen die Bodysol koopt, weet dat dat van Marc Coucke is. Hij is zelf een merk geworden.”

Vlaamse schlagers

Zoals het lot wil voor elke BV, is ook het privéleven van Coucke niet veilig meer. Foto’s van zijn vrouw duiken almaar vaker op, en ook zijn twee dochters ontsnappen niet aan de aandacht. “Zijn gezin is zijn allerhoogste goed. Daar maakt hij de nodige tijd voor vrij”, merkt Sabbe op. Ook hoe Coucke stoom aflaat, is uitgebreid gedocumenteerd. Zo is zijn voorliefde voor Vlaamse schlagers bekend. “Dat was al in de studententijd, toen we op cantus gingen”, zegt Peeters. Ook meer recente beelden, zoals het tromgeroffel in de tribune bij zijn voetbalclub Oostende, staan bij velen op het netvlies gebrand. “Hij doet graag gekke dingen en heeft er plezier in om anders te zijn dan de anderen. Hij wil populair zijn en de man van het volk zijn”, zegt een bron.

“Dat feesten gebeurt vaak ver buiten de schijnwerpers”, vult Sabbe aan. “Als rechtgeaarde Vlaming moet je af en toe eens uit de bol kunnen gaan. Als je hard werkt, moet je tijd kunnen maken om te genieten van het leven. Dat is bij hem gelukkig zo gebleven. Hij is iemand die nog altijd graag in een bruine kroeg bij een pintje bier een kaartje legt of Vlaamse liedjes draait.”

“Op zich is hij wel nederig. Hij laat het niet naar zijn kop stijgen”, besluit Peeters. “Maar Marc is nu eenmaal iemand who fills the room. En hij geniet wel van al die aandacht. Entertainen zit in zijn karakter en is zeker niet gespeeld. Hij is gewoon een levensgenieter pur sang.”

BERT LAUWERS

“Hij zal altijd zijn mening geven, tegen koning, keizer en admiraal” Jan Peeters, ex-CFO

“Als je hem één ding moet nageven, is het dat hij een ongelofelijk opportunistische commerciële flair heeft” Yvan Vindevogel, oprichter Omega Pharma

“Marc Coucke is zelf een merk geworden” Sam Sabbe, ex-CFO

“Wanneer de trein met geluk voorbijkomt, zal Marc die niet missen” Jan Peeters, ex-CFO