Een geschenk vóór de Nijl

Niet olie, maar water wordt dé grondstof van de 21ste eeuw. Afgelopen zomer droogden onze reservoirs tijdelijk op, maar het Midden-Oosten kampt met een structureel tekort. In het spoor van baron Empain zuivert Seghers Engineering Water de Nijl.

Alexandrië, Caïro, Qus (Egypte).

“Ze lossen niet, maar lassen hier alle problemen op,” zucht Daan Overmars : “Ondanks een gedetailleerd werkschema en een vooropleiding in België, moeten we hier zelf nog heel wat fouten herstellen.”

Samen met zijn collega’s start de manager Elektriciteit & Instrumentatie van Seghers Engineering Water (SEW) de eerste installaties van het Vlaamse waterzuiveringsbedrijf in Qus (Egypte) op. SEW is sinds 1 januari ’95 een zelfstandige dochter van de Seghers-groep. Het bedrijf haalde in 1995 een omzet en een toegevoegde waarde van respectievelijk 450 en 150 miljoen frank en heeft 60 werknemers. Tegen eind ’96 moeten de acht publieke suikerraffinaderijen van de Sugar and Integrated Industries Company (SIIC) langs de Nijl goed voor zo’n 264.000 inwonersequivalenten (IE) of een totaalbudget van 240 miljoen frank met het Unitank-waterzuiveringssysteem uitgerust zijn.

Ondertussen beweegt projectleider Eric Calewaert hemel en aarde om het geblokkeerde SEW-materiaal voor de frisdrankenfabriek van Coca-Cola in Alexandrië uit de haven vrij te krijgen. Dit turn key-project van 30.000 IE (30 miljoen frank) zou in principe al moeten draaien. Daarnaast coördineert hij de twee nieuwe opdrachten, die SEW zopas in de wacht sleepte : een waterzuiveringsinstallatie voor Delta Sugar in Caïro (150.000 IE voor 90 miljoen frank) en nog één voor Coca-Cola in Kaliub (30.000 IE voor 30 miljoen frank). Mede dankzij deze realisaties ontving SEW eind vorig jaar de Exportprijs van de Belgische Dienst voor Buitenlandse Handel uit handen van prins Filip.

Crisissen zijn uitdagingen, maar om in het Midden-Oosten te kunnen werken, moet je van speciaal hout gesneden zijn. De jonge Vlaamse ingenieurs van SEW hebben het er duidelijk moeilijk mee. “Elke dag hetzelfde eten,” klaagt procesingenieur Marc Feyaerts : “Bovendien moeten we het altijd honderd keer vragen vooraleer we het nodige gereedschap, zoals een eenvoudige boor of hamer, krijgen.

Ook de civiele werken die SIIC in eigen beheer heeft uitgevoerd, getuigen van slechte afwerking. Ives Goovaerts, ingenieur elektronica : “Zo verloren we kostbare tijd om de werkschakelaars, die onder een laag cement dichtgeplakt waren, vrij te maken. Ook de elektrische draden, die als een kluwen door elkaar lagen, moesten ontrafeld worden. En dan spreek ik nog niet over de dikke kabels voor de beluchters van Aquasystems uit Halle, die met een ijzerdraad in het bassin hangen. Die zullen op een of andere dag zeker insnoeren, waardoor kortsluiting ontstaat.”

SLIB.

De suikerraffinaderij van Qus lijkt op een kazerne. Een hoofdbaan scheidt de bureaus en woonblokken (in het totaal verblijft 20 % van de 1800 werknemers ter plaatse) van de eigenlijke fabriek. Vrachtwagens, tractoren en karren met balen suikerriet rijden af en aan. In het totaal leveren de 25.000 boeren uit de streek volgens een strikt dagschema zo’n 1,5 miljoen ton grondstoffen per jaar.

Machines van Duitse makelij ( BMA) malen, persen, condenseren, kristalliseren, bleken en drogen in drie lijnen de stengels tot suiker (160.000 ton in ’95). De bagasse (vezelachtig afval) wordt ter plaatse verbrand in een oven, die het complex van elektriciteit voorziet (12 megawatt). Na de recente vondsten van aardgas en olie in de Sinaai-woestijn schakelt SIIC volgend jaar over op goedkopere petroleum. Van de bagasse zal dan krantenpapier gemaakt worden. Op dit ogenblik bouwen de Koreanen een dergelijke fabriek in Edfu voor 780 miljoen frank. Een tweede plant volgt in Kena.

Maar de tijd dringt. Shaaban Abdallah, milieumanager van de hele SICC-groep, wil tegen eind februari 3 van de 8 SIIC-projekten Qus, Armant en Girga laten draaien. Ondertussen inspecteert Luc Vriens, gedelegeerd bestuurder van SEW, de werven en sust de gemoederen : “Slib vormt nog het grootste knelpunt. In tegenstelling met België, dat met een overschot zit, ontbreekt het in Egypte aan specie om de microbiologie van het Unitank-systeem aan te maken. Op een bepaald ogenblik stelden de Arabieren zelfs paardenmest voor. Maar goed, de natuur zal zelf haar werk wel doen. Het duurt alleen wat langer.”

Tussen twee trips naar Macao en Brazilië door bereidt Vriens met hulp van zijn lokale partners Hany Surour en Hany El-Kamouny van het adviesbureau Alarm de oprichting van SEW Midden-Oosten voor. Als alles volgens plan verloopt, zal minister van Buitenlandse Zaken Eric Derycke deze eerste buitenlandse dochter van het Vlaams milieubedrijf op zijn handelsmissie naar Egypte begin maart boven de doopvont houden.

Vriens : “Egypte is een geschenk van de Nijl. Aangezien 93 % van de oppervlakte uit woestijn bestaat, leven de 60 miljoen inwoners bijna allemaal samengeperst in de delta van de grote rivier (een strook niet veel groter dan België). Door bevolkingsexplosie, verspilling, verzilting ( nvdr door overbemesting en industrialisering neemt het zoutgehalte in het Nijlwater toe, wat de geïrrigeerde landbouwgronden schaadt) en milieuvervuiling dreigt een nijpend watergebrek. Ook plannen buren Sudan en Ethiopië de bouw van dammen op de bovenloop van de rivier, waardoor het debiet verlaagt, terwijl Libië de ondergrondse waterreservoirs in de westelijke Sahara aanboort.”

BRUGGENHOOFD.

De Egyptische regering beseft dit probleem en heeft alle bedrijven verplicht tegen eind ’98 al hun afvalwaters te zuiveren. Vriens : “Deze maatregel opent belangrijke perspectieven voor onze sector. Daar willen we als eersten bij zijn. Bovendien genieten de Belgen een goede naam in dit land. Je mag niet vergeten dat baron Edouard Empain begin deze eeuw Heliopolis een luxestad ten noorden van Caïro bouwde en er de elektrische tram aanlegde. Egypte is dus het uitgelezen bruggenhoofd om Unitank in de andere Maghreb-landen, die eveneens met een watergebrek kampen, te introduceren. Thans loopt een voorstel voor de waterzuivering van Hama (390.000 IE) in Syrië (zie ook Trends van 11 januari 1996).”

Tegelijkertijd onderhandelt Vriens met het overheidsbedrijf SIIC voor de oprichting van een Egyptische joint venture. Maar de gedelegeerd bestuurder van SEW houdt voorlopig de boot af. Hij wil niet dat een ander bedrijf met zijn knowhow gaat lopen, nu de milieumarkt in het Midden-Oosten openbreekt. Wel wipt Vriens nog even binnen bij het hoofdkwartier van SIIC in Hawamdia, dat voor zijn fermentatielijnen (productie van ethanol, azijnzuur, gist en parfums op basis van de melasse, de niet meer kristalliseerbare reststof van het suikerriet) een waterzuiveringsinstallatie van 0,5 miljoen IE wil plaatsen. Ook gooit hij offertes binnen bij de Federation of Egyption Golf Clubs, die voor de bevloeiing van haar greens gezuiverd Nijlwater wil gebruiken, en de Kima-meststoffenfabriek in Assouan. Dit bedrijf loost nu stikstof en fosfor ongefilterd de Nijl in, met een zichtbare algenvorming tot gevolg ( eutrifiëring). Een ramp voor het toerisme én milieu.

ERIC POMPEN

SHAABAN ABDALLAH (SIIC) EN LUC VRIENS (SEW) Vlaamse Unitank-systemen zuiveren het afvalwater van acht SIIC-suikerraffinaderijen in Egypte.

HANY EL-KAMOUNY EN HANY SUROUR (ALARM) Bereiden de oprichting van Seghers Engineering Water Midden-Oosten voor.