De Nederlandse journalist Ian Buruma bestudeerde voor Het Churchill-complex de diplomatieke en politieke relaties tussen het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten in de laatste honderd jaar. Buruma is in de eerste hoofdstukken al duidelijk: De zogenoemde special relationship die tussen de twee landen zou hebben bestaan, is voor een groot stuk overroepen en uitgegroeid tot een mythe.
Aan de Britse retoriek over gedeelde waarden, de gemeenschappelijke Engelse taal en de Anglo-Amerikaanse liefde voor vrijheid, hadden veel Amerikanen geen boodschap. Veel Britse kopstukken die op pad werden gestuurd om de hulp van de Verenigde Staten in te roepen, waren op hun beurt niet gesteld op de Amerikanen. Zo schreef een voormalige Britse ambassadeur in de Verenigde Staten dat hij, op een enkeling na, nooit dol geweest is op de Amerikanen. “Als geheel heb ik ze altijd verschrikkelijk gevonden”, zei de vroegere minister van Buitenlandse Zaken Lord Halifax in december 1940. De bekende econoom John Maynard Keynes, die in 1917 naar Washington werd gezonden om leningen af te sluiten, liet zich ontvallen dat “het enige sympathieke en oorspronkelijke aan Amerika de negers zijn”.
Maar de relatie tussen beide landen is ambivalent. Wat te denken van de rel die in 2016 ontstond, toen president Donald Trump met veel bombarie het borstbeeld van Winston Churchill terugplaatste in het Oval Office? Volgens het personeel van Trump had Obama de buste vervangen door een beeldje van Martin Luther King.
In Het Churchill-complex maakt de lezer een reis door de tijd. Zowel Roosevelts relatie met Churchill ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, de innige band tussen de neoliberalen Margaret Thatcher en Ronald Reagan in de jaren tachtig als de recente verhoudingen tussen de Britse premier Boris Johnson en Donald Trump komen aan bod. Het resultaat is een interessante historische lezing, doorspekt met heel wat fijne anekdotes. Ian Buruma steekt zijn afkeer van recent opgekomen populisten als Trump, Johnson en Nigel Farage niet onder stoelen of banken. Volgens hem vertegenwoordigen zij niet de nobele idealen van weleer. “De politieke openheid van Groot-Brittannië en de Verenigde Staten gaf veel mensen hoop. Dat die idealen vaak werden verraden, is geen reden om ze niet hoog te houden”, besluit de auteur zijn boek.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier