Een diplomaat blikt terug

Wie hem kent, omschrijft Frans van Daele weleens als “een echte Florentijnse diplomaat”. Zijn memoires lijken dat te bevestigen. Ze vormen een overzicht van het boeiende traject dat de beroepsdiplomaat afgelegd heeft, van beginnend stagiair tot kabinetschef van de koning, het sluitstuk van zijn loopbaan.

Frans van Daele presenteert zich als een volbloed Europeaan. “Het is nog altijd mijn overtuiging dat het Europese project moet rusten op die cultuurhistorische onderbouw”, stelt hij. Elders noemt hij Europa ook “een beschavingsproject”.

Etappe per etappe beschrijft hij de ervaringen die hij tijdens het roterende bestaan van een carrièrediplomaat opbouwde: Italië, de Europese Unie, de Verenigde Naties, Washington. Vooral zijn periode als Belgisch ambassadeur in Washington bleek een uitdaging. George Bush jr. en zijn haviken deelden de lakens uit in het Witte Huis. Daartegenover stond het Belgische buitenlands beleid, uitgedragen door Louis Michel, die er op zijn zachtst gezegd een andere kijk op nahield. Van Daele moest heel wat plooien gladstrijken, een hele opgave voor de ambassadeur, die in sommige kringen als een paria behandeld werd. Frans van Daele maakt geen geheim van zijn uitgesproken CD&V-signatuur, maar dat is iets wat een diplomaat moet overstijgen.

Een diplomaat moet dan wel de politiek overstijgen, hij ondergaat er wel de gevolgen van en die komen soms hard aan. Een voorbeeld is het zogenoemde ski-incident, dat Louis Michel veroorzaakte toen de extreemrechtse FPÖ toetrad tot de Oostenrijkse regering. Het leidde tot een breuk in de relaties tussen België en Oostenrijk. Een ander voorbeeld is de Belgische genocidewet, die het voor zowat iedereen mogelijk maakte in Brussel een klacht in te dienen tegen de groten der aarde, president Bush op kop.

Toen Frans van Daele gevraagd werd kabinetschef van koning Filip te worden, aarzelde hij niet. Hij komt haast superlatieven tekort in het bejubelen van de vaardigheden en de kwaliteiten van de koning, misschien een wat verrassende toonwijziging ten opzichte van de overige delen van het boek.