‘Een begrotingsevenwicht in 2015 is perfect doenbaar’

Op heel korte termijn een stabiele regering die in de zomer een oplossing vindt voor BHV, de grote lijnen uitzet van een staatshervorming en een meerjarenprogramma uitwerkt voor de terugkeer naar een begroting in evenwicht. Dat is voor Herman Van Rompuy de taak van de volgende regering.

VAN ROMPUY. “We kunnen die realiseren zonder dat de besparingen destabiliserend werken. Dat komt onder meer omdat we voorzichtig waren tijdens de economische crisisjaren 2008-2009. Toen ik premier werd in 2009, vond ik een klein relanceplan van 1 miljard dat sociale lasten verlaagde om een centraal sociaal akkoord mogelijk te maken. Er waren ook wat maatregelen, onder meer in de bouw, die weinig kostten. We hebben daar alleen de economische werkloosheid voor bedienden aan toegevoegd, wat heeft meegebracht dat we in Europa zowat de geringste stijging van de werkloosheid kenden.

“Onze relancemaatregelen waren dus heel beperkt en we zijn als eersten beginnen te saneren. Daardoor zit ons tekort voor dit jaar onder de 5 procent. Vergelijk dat met Duitsland: 5 procent, Nederland: meer dan 6 procent, Frankrijk: bijna 8 procent, Groot-Brittannië: 11 procent. Wij hebben het laagste begrotingstekort van West-Europa. Je mag dat bij wijze van spreken bijna niet meer zeggen in België, want het wordt zo goed als politiek incorrect beschouwd. Je moet zeggen: ‘Alles stort in elkaar.’ En als je dat niet zegt, ben je bijna een excentriek. Iets positiefs zeggen, wat een idee.

“Onze overheidsschuld zal dit jaar iets minder dan 100 procent van het bbp bedragen. In de rest van Europa is dat gemiddeld 85 procent. Toen ik in de jaren negentig minister van Begroting was, lagen die percentages op 135 en 60. Het tekort voor dit jaar werd begroot op 4 procent. Een evenwicht op het budget in 2015 is zeer zeker moeilijk te realiseren, maar perfect doenbaar.”

Kan dat zonder staatshervorming?

VAN ROMPUY. “De politici zijn met de staatshervorming bezig, maar ik ben er niet zeker van of de kiezer zo sterk om het communautaire bekommerd is. De sanering kan met de bestaande financieringswet tot een goed einde worden gebracht als de gemeenschappen en gewesten een overschot op hun begroting krijgen. Ik pleit daar niet voor, maar het kan.”

We weten dat die overschotten er niet komen.

VAN ROMPUY. “Ja, maar het andere is al even moeilijk. De komende onderhandelingen over de financieringswet hebben net de omgekeerde benadering dan bij alle vorige staatshervormingen. Toen ging er telkens geld van het federale niveau naar de gewesten en gemeenschappen. Deze keer is het vooruitzicht middelen afnemen van de deelstaten om die terug te sluizen naar de federatie. Zal de Vlaamse regeringsmeerderheid daarmee akkoord gaan? En de andere deelstaten? Daar ben ik allerminst zeker van.”

En toch zal de federatie meer middelen moeten krijgen omdat hoofdzakelijk zij de kosten van de vergrijzing moet opvangen.

VAN ROMPUY. “Ik hoor het u graag zeggen.”

Moet een staatshervorming ook de federatie versterken, bijvoorbeeld door middel van een kieskring voor heel België?

VAN ROMPUY. “Ik wens me niet meer te mengen in Belgische toestanden, maar ik stel vast dat er zelfs binnen Vlaanderen grote meningsverschillen bestaan over het communautaire en dat de Franstaligen nog steeds niet willen spreken over de sociale zekerheid en de fiscaliteit. Waarover hebben we het dan nog in die grote staatshervorming?

“We zijn al heel ver gevorderd in het federalisme. De gewesten en gemeenschappen beheren 11 tot 12 procent van het bbp. Wie verder gaat, zit nooit veraf van de sociale zekerheid. Het is minder een noord-zuidprobleem dan wordt gedacht. Ook binnen Vlaanderen ga je enorme problemen hebben over de herziening van de financieringswet. En toch moeten we verder gaan in de staatshervorming.”

U woont in de faciliteitengemeente Sint-Genesius-Rode, ten zuiden van Brussel, waar de Franstaligen een corridor willen naar Wallonië.

VAN ROMPUY. “Och, je zit in een verkiezingscampagne. Ik maak me niet ongerust over Rode. Laten we daar niet te veel aandacht aan besteden en afwachten wie er na 13 juni aan zet is, en wat er op tafel komt.”

U zegt dat het een aartsmoeilijke communautaire klus wordt en dat er tegen september een regering moet zijn. Een paradox, niet?

VAN ROMPUY. “Dat kan, maar alleen als het gaat over hoever je in detail treedt. Het moet meer zijn dan een kader en een tijdspad, maar stel dat de regeringscoalitie geen tweederdemeerderheid heeft in het parlement, wat voor een staatshervorming nodig is. Ze zal dan met de oppositie moeten onderhandelen. De grote lijnen van een staatshervorming op papier zetten, is haalbaar tegen september.”

Zou een Franstalige premier een staatshervorming kunnen bespoedigen?

VAN ROMPUY. “De traditie na verkiezingen is dat iemand aan zet komt uit de grootste partij van het land. Vergeet het spreken in termen van politieke families, want die bestaan niet meer. Ze zien elkaar een keer rond Nieuwjaar, en dan nog.”

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content