Duurzame kameraden

Mark Vandevelde en Greet Goegebuer bliezen de sneaker 0051 onder de naam Komrads nieuw, duurzaam leven in. Ze ontwikkelden al drie collecties, gemaakt uit appelleer, gerecycleerd katoen en plastic uit de oceaan.

De zwart-witte sneaker met de rode zool – de 0051 – werd in het voormalige Tsjecho-Slowakije geproduceerd en was tijdens de jaren zeventig en tachtig populair op de festivalweides. De 0051 was de tegenhanger van de Amerikaanse Converse van Chuck Taylor. Door het uiteenvallen van de Sovjet-Unie en van Tsjecho-Slowakije werd de festivalsneaker snel vergane glorie. Tot Mark Vandevelde in contact kwam met de importeur: “Ik had een eigen reclamebureau dat onder meer voor MTV en Red Bull werkte. Hij vroeg ons van de 0051 een nieuw merk te maken. We bedachten de naam Komrads, verwijzend naar kameraadschap en naar de USSR-afkomst van de sneaker.”

Toen de sneaker moeilijk te verkopen was in de grote winkels, gaf de importeur er de brui aan. “We hebben het merk overgekocht”, zegt zijn vrouw Greet Goegebuer. “Mark en ik zijn allebei marketeers. We zagen de sneakers als een speeltuin voor na onze uren.”

Komrads haalde in 2019 via crowdfunding geld op, met de ambitie om 250 paar sneakers te verkopen. “Na enkele dagen hadden we al 1.000 paar verkocht. We beslisten onze job op te zeggen en voltijds onze schouders onder Komrads te zetten.”

Naïef begonnen

Vandevelde en Goegebuer geven toe dat ze vrij naïef in het verhaal stapten: “Tot dan dachten we niet na over wie onze kleren maakte of waar dat gebeurde. Toen we de mode-industrie beter leerden kennen, beseften we dat het de op een na vervuilendste sector ter wereld is. Er waren ook de sociale wantoestanden. Omdat we daar geen deel wilden van uitmaken, beslisten we van Komrads een zo duurzaam mogelijk sneakermerk te maken. ‘Dat kan toch niet moeilijk zijn’, dachten we. Maar het heeft ons veel geld, tijd en experimenteren gekost.”

Het koppel zag het outdoorkledingmerk Patagonia als het grote voorbeeld. “Het is niet zo gemakkelijk plots een purpose-bedrijf te zijn”, zegt Mark Vandevelde. “Je moet soms anticommerciële keuzes maken. Ik worstel soms nog met die dualiteit, wanneer ik bijvoorbeeld een grote klant weiger omdat die niet duurzaam genoeg is.”

Wereldmerk

Om te bepalen wat een duurzame sneaker moet zijn, werkte Komrads samen met de Arteveldehogeschool. Daaruit bleek dat die ten eerste mooi moet zijn en ten tweede goed moet zitten. “Het verhaal dat je wil vertellen, komt pas op de derde plaats”, zegt Mark Vandevelde. “Dat moet transparant en simpel zijn.”

De sneaker onderging een duurzame metamorfose. De productie gebeurt in Portugal, omdat daar de kennis van schoenen zit en de arbeidsomstandigheden correct zijn. Om een zo klein mogelijke impact op de planeet te hebben, bestaan de sneakers uit gerecycleerd rubber en appelleer. De oorspronkelijk Russische sneaker wordt gemaakt van gerecycleerd katoen, een derde collectie van plastic uit de oceanen.

Een externe partij nam alle materialen waarmee het jonge bedrijf werkt, onder de loep. “Geloofwaardigheid en transparantie zijn belangrijk in deze markt”, zegt Greet Goegebuer. “Het onderzoek was vrij pittig, maar we kregen een mooi rapport. Via een QR-code op onze site en schoendozen kunnen consumenten lezen hoeveel CO2 en water ze door onze sneakers uitsparen en hoeveel minder plasticderivaten ze in het milieu achterlaten.”

In het rapport stonden ook werkpunten, die het bedrijf stap voor stap aanpakt. Zo laat het koppel de sneakers maken in fabrieken die op zonne- of windenergie draaien en ging het in zee met het maatwerkbedrijf Nektari voor de verzendingen. “De klanten moeten soms een dag langer op hun schoenen wachten, maar ze hebben daar begrip voor”, aldus Goegebuer.

De pandemie gaf Komrads tijd om de drie collecties te ontwikkelen, de processen te automatiseren, de onlineshop uit te bouwen en het agentennetwerk in België, Nederland, Duitsland, Scandinavië, het Verenigd Koninkrijk en Israël op te zetten. Ook in de Verenigde Staten zijn de eerste orders geplaatst. De ambitie is groot: een wereldmerk worden. Om de internationale groei te financieren, zocht Komrads investeerders op het Nederlandse platform Eyevestor. “We hebben een half miljoen euro opgehaald”, zegt Goegebuer. “De aandelen zijn ondergebracht in een coöperatie.”

Markt is opengebroken

In Europa zijn er relatief weinig concurrenten. Het vegan sneakermerk Veja heeft de markt opengebroken. “Veja zien we als een Remco Evenepoel”, zegt Mark Vandevelde. “Die is ontsnapt en is nog moeilijk in te halen. Maar we zitten in een peloton met nog tien andere goede renners. We willen de volgende zijn die demarreert.”

Een belangrijk aandachtspunt is de productie, zeker als Komrads het aantal sneakers wil verdubbelen. “Tijdens covid stond de productie onder druk. Veel fabrieken liepen achterstand op. Door de oorlog in Oekraïne hebben veel bedrijven hun productie van Azië naar Europa verhuisd, omdat het containervervoer zo duur geworden is. Daarom moeten we soms onze ellebogen gebruiken en persoonlijke contacten leggen met de fabrieken”, zegt Goegebuer. Het tweede aandachtspunt is de financiering. Komrads bereidt een tweede kapitaalronde voor. Ook het personeel is een uitdaging. “Als we willen groeien, moet het team groter worden, maar de loonkosten zijn hoog. Dat is een moeilijk evenwicht.”

Komrads blijft stappen ondernemen om nog duurzamer te worden. Er komt een circulair programma, om de sneakers te recycleren. “Als je weet dat 97 procent van de schoenen op de afvalberg terechtkomt en maar 3 procent een tweede leven krijgt, dan is er nog een lange weg af te leggen.”