Dure creativiteit

De Belgische regering fnuikt de concurrentiekracht van bedrijven. Autoconstructeur Opel Belgium bewijst dit met een internationale studie. De cijfers spreken voor zich. Ook voor Jean-Luc Dehaene ?

Opel Belgium, de Antwerpse General Motors ( GM)-dochter, betaalde vorig jaar 11,7 miljoen frank aan verbeteringsvoorstellen. Dat zijn ideeën van het personeel om productie én arbeidsomstandigheden te verbeteren (zie kader : Efficiënte basis). Alle wagenproducenten doen dat. Alleen : de Belgische moeten veel meer betalen dan hun buitenlandse collega-concurrenten. Anders geformuleerd : de Belgische overheid fnuikt de werknemerscreativiteit.

Dat blijkt alvast uit een vergelijkend onderzoek dat Opel Belgium liet uitvoeren in België, Spanje, Groot-Brittannië, Duitsland en Oostenrijk de landen waar GM Europe vestigingen heeft. Als een GM-arbeider uit het Britse Luton een verbeteringsvoorstel geïmplementeerd krijgt, en daarvoor 1 Belgische frank premie ontvangt, dan kost dat GM 1 Belgische frank (zie grafiek : Vergelijking premiekosten). De Britse overheid belast premies immers niet. In Oostenrijk gaat er voor elke frank 15 centiemen naar de overheid, in Spanje 42 centiemen. In Duitsland eist de staat per frank ook één frank op. De Belgische overheid eist evenwel voor elke premiefrank 2,39 frank.

“Initiatieven omtrent werknemersparticipatie zijn simpelweg het duurst in België,” concludeert Martin Apfel, personeelsdirecteur van Opel Belgium. “Nochtans is het niet de minister van Financiën, maar wel onze werknemer aan de band die creatief is geweest. Precies die verbeteringsvoorstellen zorgen ervoor dat het bedrijf efficiënter kan werken. De creativiteit van onze medewerkers helpt beter dan wat ook GM verankeren in Belgische grond.”

70,9 miljoen besparingen dankzij personeel

Kostenbesparingen zijn vandaag een conditio sine qua non voor elk bedrijf. Dankzij de voorstellen van het personeel bespaart Opel Belgium heel wat (zie tabel : Resultaten verbeteringsvoorstellen Opel Belgium 1995/1996). In 1995 betaalde Opel Belgium voor 13,8 miljoen frank aan verbeteringsvoorstellen. Daardoor kon de autofabrikant in datzelfde jaar voor 125,8 miljoen frank besparingen realiseren. In 1996 werden voor 11,7 miljoen frank premies uitbetaald, waardoor 70,9 miljoen frank werd bespaard in Antwerpen.

Maar ook de Europese zusterondernemingen “profiteerden” van de creativiteit van de Opel Belgium-werknemers. Zo kon Opel in het Duitse Rüsselsheim in 1996 1,7 miljoen frank besparen dankzij de Antwerpse verbeteringsvoorstellen ; de Britse Vauxhall-vestiging 286.396 frank. “Zij betalen het premiegeld,” verduidelijkt Apfel, “maar opdat ons personeelslid dat ook netto in handen zou krijgen, moeten wij daar nog eens 2,39 punt bij doen. Opel Belgium moet dus belasting betalen terwijl buitenlandse zusterbedrijven competitiever kunnen worden.” Met andere woorden, zo concludeert Apfel en met hem de top van Opel Belgium : terwijl Leo Delcroix ( CVP) groots uitpakt met voorstellen omtrent werknemersparticipatie en premier Jean-Luc Dehaene ( CVP) zich haast om te zeggen dat Delcroix niets anders doet dan zijn eigen voorstellen overnemen, wordt binnen de huidige Belgische realiteit werknemersparticipatie en dito creativiteit financieel en fiscaal ontmoedigd, zelfs bestraft. “Elk verbeteringsvoorstel kost ons, om louter fiscale redenen, bijna drie keer zoveel als in Groot-Brittannië en Spanje en bijna anderhalve keer zoveel als in Duitsland,” weet Apfel.

En hij geeft cijfers, Belgische en andere. Een Opel Belgium-medewerker moet bruto 10.782 frank krijgen voor een nettopremie van 5000 frank (zie tabel : Kostprijs creativiteit). De totale kosten voor Opel Belgium lopen echter op tot 16.952 frank. De Spaanse vestiging moet voor 5000 frank nettopremie 7105 neerleggen ; de Oostenrijkse nog amper 5746 frank. Aan de Britse vestiging kost een nettopremie van 5000 frank… 5000 frank.

Besluit Apfel : “We moeten elkaar niks wijsmaken. De mensen zien ook wel het enorme verschil tussen netto- en bruto-inkomen. Creatieve medewerkers vormen een goudmijn voor elk bedrijf ; creativiteit zorgt voor een “verankering” van het bedrijf.

Soepeler overheid via selectieve aanpak

Macro-economisch wint iedereen bij creativiteit. Die moet dan ook gehonoreerd kunnen worden. “Nu wordt creativiteit door de overheid fiscaal bestraft,” aldus Apfel. “Ik verwacht geen grootse wonderen, maar droom wel van een soepeler overheidsbeleid. Dat men de zaken eens selectief aanpakt. Als men de fiscale bestraffing van dergelijke creatieve verbeteringsvoorstellen zou beëindigen, is dat misschien maar een kleine ingreep, maar het is voor de mensen direct tastbaar. En het zou een groot signaal zijn ; een teken dat de overheid werkelijk gelooft in de creativiteit van haar eigen mensen. Het zou de bedrijven die deze premies uitbetalen enorm vooruithelpen en andere misschien aanmoedigen om er ook mee te beginnen.”

En als dat niet gebeurt ? “Dan gaat het van kwaad naar erger,” meent Apfel. “Je moet almaar creatiever worden om concurrentieel te blijven. Maar wie creatief is, wordt daar nog eens bovenmatig op belast. Dat dragen kan alleen door een nog hogere productiviteit.”

Stelt Apfel : “Onze medewerkers tonen elke dag hoe creatief ze zijn. Wij vragen van de federale regering alleen dat ze ook wat creativiteit toont. De mogelijkheden liggen voor het rapen. Ik droom al lang van een ontbijt met Miet Smet ( CVP). Ik wil haar, met de cijfers in de hand, van mijn gelijk overtuigen. Laat dit meteen een officiële uitnodiging zijn.”

RON HERMANS

EERSTE MINISTER JEAN-LUC DEHAENE De Belgische overheid fnuikt werkgeversparticipatie.