Dexia is een slecht idee”

Dexia lééft nog. Dexia kan straks weer winstgevend zijn. En Dexia staat niet op springen. Pierre Mariani, de CEO van de fel geplaagde Frans-Belgische bank-verzekeraar, wil dat de hele wereld het weet. Optimisme mag weer, maar met mate. Een nieuwe escalatie van de financiële crisis zou de verse scheuten hoop immers zo weer wegblazen.

Eind september 2008. De financiële crisis treft Dexia midscheeps. Andere bankiers halen in paniek hun geld weg en laten een gapend gat in de balans van Dexia achter. Ook de oplopende verliezen bij de Amerikaanse dochter FSA, die hopeloos verstrikt is geraakt in de Amerikaanse vastgoedmarkt, dreigen het moederschip mee te sleuren in de afgrond. De Belgische, Franse en Luxemburgse overheden moeten met vers kapitaal en staatsgaranties Dexia overeind houden. Axel Miller (CEO) en Pierre Richard (voorzitter van de raad van bestuur) ruimen baan voor Pierre Mariani en Jean-Luc Dehaene. De missie van dit onuitgegeven duo: Dexia herfinancieren, het risi-coprofiel zwaar afbotten, driftig besparen, FSA verkopen en de groep doen terugplooien op haar kernactiviteiten, de financiering van lokale overheden en het retailbankieren. Kort gezegd: met dit transformatieplan willen ze het vel van Dexia redden.

Zes maanden later, april 2009. “We leven meer dan ooit en het scherpste van de crisis ligt achter ons”, zegt Pierre Mariani. Hoog in de Dexia Tower aan het Brusselse Rogierplein heeft verse moed de wanhoop van de donkerste uren verdreven. Pierre Mariani blijft voorzichtig, maar optimistische geluiden breken door. Dat moet misschien ook wel om het moreel van de fel geplaagde troepen op te krikken, maar Mariani lijkt het te menen. “De voorbije zes maanden waren intens, maar de crisis biedt ons een unieke gelegenheid om Dexia grondig bij te sturen.”

PIERRE MARIANI (CEO DEXIA). “Ik heb er gezegd dat ik voorzichtig was in mijn optimisme. Het eerste kwartaal van 2009 was beter dan de laatste twee kwartalen van 2008. Dat is optimistisch, maar tegelijk ook realistisch, want die laatste kwartalen van 2008 waren zeer slecht. Verschillende elementen rechtvaardigen dit optimisme. Ten eerste ligt de scherpste periode van de crisis achter ons. Het eerste kwartaal ging voorbij zonder een nieuwe, zware externe schok, zoals de faling van een grote financiële instelling. Ten tweede bleef onze commerciële activiteit, zeker in het retailbankieren, goed draaien. Onze depositobasis had eind 2008 al- weer het niveau van voor de crisis bereikt, en is sindsdien verder aangedikt. Onze institutionele deposito’s staan nog niet op het niveau van voor de crisis, vooral in Luxemburg. Maar ook die deposito’s keren langzaam terug. Ten derde presteren we ook in Turkije goed. Ten vierde zijn onze marges over het algemeen goed. Onze kernbusiness is dus gezond en evolueert in gunstige zin. De activiteiten die direct gekoppeld zijn aan de financiële markten, zoals het vermogensbeheer, hebben het wel nog moeilijk. Ook de reserves van de verzekeringsactiviteit werden in het eerste kwartaal getroffen door de daling van de aandelenkoersen.”

Heeft u nog meer ‘crisisverliezen’ moeten boeken in het eerste kwartaal?

MARIANI. “Het eerste kwartaal van 2009 was een riem onder het hart voor onze teams. Ook de eerste resultaten van het transformatieplan zijn bemoedigend, ook al zijn ze nog niet zichtbaar voor de buitenwereld. De maatregelen die we genomen hebben, beginnen de kostenbasis te verlagen, en zullen zich al vertalen in de resultaten die we in mei publiceren voor het eerste kwartaal.”

Zal Dexia tegen eind dit jaar winstgevend zijn?

MARIANI. “Een analist vroeg me onlangs of we tegen 2015 winstgevend zouden zijn. Ik heb ja gezegd ( lacht). Maar ernstig nu. We doen er alles aan om dit jaar nog winstgevend te worden. En dan bedoel ik winstgevend op de bottomline, en dus niet alleen operationeel.”

U hebt er vertrouwen in?

MARIANI. “We zullen u onze resultaten tijdig melden. De hele onderneming is gemobiliseerd om weer winstgevend te worden. Een nieuwe grote schok zou natuurlijk een impact hebben op ons resultaat. Maar we beschikken over een solide eigen vermogen en een liquiditeitspositie die continu beter wordt.”

Er zijn nochtans twijfels over het businessmodel. Dat zou niet langer winstgevend zijn, want Dexia moet zich vrij duur financieren op de markt, terwijl het aan zijn belangrijkste klanten, de publieke overheden, geen hoge rentevoeten kan aanrekenen.

MARIANI. “Ons businessmodel is niet dood. Geld is onze grondstof, en die grondstof is duurder geworden. We hebben die hogere kosten echter gedeeld met onze klanten. We hebben in al onze activiteiten onze marge kunnen verhogen. Op een recente conferentie in Londen was ik trouwens zeer aangenaam verrast dat heel wat van onze concurrenten lovend waren over onze kernactiviteit, het financieren van de lokale overheden. Ze stelden vast dat ons metier weinig risicovol is en dus relatief weinig bufferkapitaal vraagt. Bovendien kent onze stiel gevestigde rentemarges. Onze kernactiviteit moet dus een behoorlijk rendement opleveren. De aanwezige analisten knikten instemmend.”

Is een splitsing van Dexia in een Frans en Belgisch deel een mogelijke strategische keuze in de toekomst?

MARIANI. “Een splitsing is een slecht idee. En dat om verschillende redenen. Ten eerste speelt vooral onze beleggingsportefeuille van ongeveer 160 miljard euro ons vandaag parten, want die werd gefinancierd met geld op korte termijn. Die portefeuille en de financiering ervan zit zowat over alle geledingen van de groep verspreid. Zo’n knoop ontwarren is lang niet eenvoudig. Het is ten tweede ook niet vanzelfsprekend om de lusten en de lasten te verdelen, mocht Dexia gesplitst worden. Ik kan mij niet voorstellen dat aandeelhouders – en dus ook de betrokken overheden – akkoord gaan met een onbillijke verdeling van de risico’s. Ten derde, al onze activiteiten hebben er meer baat bij om in een grotere groep te opereren, dan afgesplitst te worden. Neem als voorbeeld Dexia Bank België. Het heeft niet veel zin om een stand-alone Dexia Bank in een sterk gewijzigd Belgisch banklandschap te laten opboksen tegen grote mondiale groepen als ING en BNP Paribas, als dat Fortis Bank overneemt. Die reuzen hebben veel meer investeringsmogelijkheden om nieuwe ICT-systemen of nieuwe producten in de strijd te gooien. Ze zouden de kleinere banken die beperkt zijn tot de Belgische markt pijn doen. Een afgesplitst Dexia Bank België zou zwakker staan. Het is belangrijk dat de bank over de middelen van een krachtige en gediversifieerde groep beschikt.”

Blijft de hoofdzetel van Dexia in Brussel?

MARIANI. “Ja. Ik ben hier 80 à 90 procent van de tijd. Ik woon in Parijs in het weekend, en in Brussel tijdens de week. Moeilijk voor mij en mijn gezin? Er zijn betere scenario’s denkbaar, maar dat maakt nu eenmaal deel uit van de job.”

De liquiditeit is de achilleshiel van uw groep. Slaagt u erin om Dexia tegen aanvaardbare kostprijs te herfinancieren?

MARIANI. “Onze liquiditeit verbetert. Ons grootste probleem was inderdaad dat onze investeringen op lange termijn te veel gefinancierd werden op korte termijn. Dat lag aan de basis van de zware liquiditeitscrisis in de herfst van vorig jaar. Maar daar hebben we al hard aan gewerkt. Dankzij de staatsgaranties hebben we dit jaar al meer dan 17 miljard euro op lange termijn opgehaald. Dat geeft moed. In totaal willen we onze financieringsbehoefte verminderen met 100 miljard euro. We zijn daarmee al goed opgeschoten.”

U kunt een beroep doen op een lijn van 150 miljard euro staatsgaranties om Dexia te herfinancieren. Hoeveel miljard heeft u al aangesproken?

MARIANI:. “We zitten rond de 80 miljard euro, dat is slechts iets meer dan eind 2008. Dat bedrag zal eerst nog stijgen, maar dan blijven hangen rond de 100 miljard euro. Dat komt omdat de garantie ook gebruikt wordt voor herfinancieringen op korte termijn. De beschikbare garanties worden op die manier dus continu opnieuw gebruikt.”

In oktober eindigt in principe die garantieregeling. Kunt u dan al verder zonder?

MARIANI: “We hebben al gezegd dat we waarschijnlijk een verlenging zullen vragen. We zullen daarvoor op het gepaste ogenblik praten met de drie betrokken overheden.”

Hoeveel bedraagt de kostprijs van die garantie?

MARIANI. “25 basispunten op leningen met een looptijd van minder dan een maand, 50 basispunten op leningen tot een jaar en 86,5 basispunten op leningen langer dan een jaar. Dat zal ons in 2009 ongeveer 500 à 600 miljoen euro kosten. Een vierde van onze geldbehoeften op lange termijn kunnen we trouwens financieren zonder staatsgaranties.”

De overheden nemen ook het verlies boven de 4,5 miljard dollar bij het niet-verkochte deel van FSA (FSA Financial Products) op zich. In ruil krijgen de overheden aandelen Dexia. Hoe groot is de kans op verwatering van de aandeelhouders?

MARIANI. “De kans dat het verlies bij FSA Financial Products oploopt tot meer dan 4,5 miljard dollar is heel klein. Eind 2008 hadden we slechts 12 miljoen dollar echte verliezen op deze portefeuille, en we hebben al voor 2 miljard dollar provisies aangelegd. Dus is ook het risico op verwatering van de aandeelhouders zeer klein. De verkoop van de rest van FSA hopen we dit kwartaal af te ronden.”

Zijn de risico’s die Dexia bijna deden kapseizen niet vooral door de Franse poot genomen?

MARIANI. “Neen. De beslissing bijvoorbeeld om in 2000 FSA over te nemen, is door heel de raad van bestuur genomen. FSA is geen probleem van nationaliteit, maar een probleem van management. Toen het goed ging, leverde FSA 400 miljoen dollar winst per jaar op en iedereen was daar heel tevreden over. Die resultaten hebben ook onze aandeelhouders winsten opgeleverd. Wat betreft de controle op FSA: zowel Fransen als Belgen hadden zitting in de raad van bestuur van deze dochteronderneming.”

Zoekt Dexia een partner in Frankrijk? De naam van Banque Postale valt regelmatig als partner om het liquiditeitsprobleem van Dexia op te lossen.

MARIANI. “Banque Postale heeft veel liquiditeiten, ja. We werken trouwens aan verschillende scenario’s om de financiering op lange termijn van Dexia veilig te stellen, en dat kan zowel met binnenlandse als met buitenlandse investeerders. We moeten een nieuw elan geven aan de financiering van onze kernactiviteit op de Franse markt.”

Komt u goed overeen met Jean-Luc Dehaene?

MARIANI. ” Ça marche bien. We hebben als het ware beiden een staatsmissie te vervullen om deze groep weer op de rails te krijgen en te ontwikkelen. We vullen elkaar perfect aan: Jean-Luc kan mij meer vertellen over de specifieke situatie, gewoontes en wetgeving in België, en ik hou hem op de hoogte over de Franse atmosfeer.”

Heeft u een directe lijn met de Franse president Nicolas Sarkozy?

MARIANI. “De overheden van Frankrijk en België hebben aangetoond dat ze oog hebben voor Dexia, en dat inderdaad op het hoogste niveau, zowel in Frankrijk als in België.”

De band tussen Dexia en de Belgische politiek is groot. Ervaart u dat als een voordeel?

MARIANI. ” Evidemment. We hebben veel steun gehad. De mobilisatie van de publieke overheden is zeer belangrijk geweest. Zowel in Frankrijk als in België.”

Ander thema: de bonussen van de bankiers. Wat is uw mening daarover?

MARIANI. “Het loon van leidinggevenden bij de banken wás hoog. En ja, in Amerikaanse zakenbanken waren er aanzienlijke misbruiken. Bij Dexia bedroeg de variabele verloning gemiddeld twee maanden salaris. We hebben besloten om de variabele verloning te verminderen, vooral voor het management.”

Hoe verklaart u dan dat ex-topman Axel Miller nu tóch een vertrekpremie krijgt, minder hoog weliswaar, nadat hij die eerst had moeten afstaan?

MARIANI. “De raad van bestuur heeft besloten om de aanbevelingen van de Belgische regering op dit vlak te volgen. Dat betekent dat de vertrekpremie beperkt wordt tot één jaar salaris (zonder bonussen), onafhankelijk van de bestaande contracten.”

Klopt het dat het vertrek van Axel Miller een eis van president Sarkozy was?

MARIANI. “Daar weet ik niks van. Als je aan het hoofd staat van een bedrijf dat 3,5 miljard euro verlies maakt, moet je niet verwonderd zijn als een deel van de aandeelhouders – aan wie gevraagd werd om de onderneming zwaar te herkapitaliseren – een ander management wenst.” (T)

Door Daan Killemaes en Celine De Coster/Fotografie Pat Verbruggen

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content