De zomersuggesties van Ann Demeulemeester

Ann Demeulemeester trekt zich niets aan van modetrends en experimenteert er lustig op los. Haar handelsmerken: zwart-wit, het tarten van de zwaartekrachtwetten en een opeenstapeling van verschillende soorten stoflagen. In haar nieuwe zomercollectie maakt oranje een opmerkelijke entree.

Ann Demeulemeester is naar eigen zeggen introvert. Toch weet deze 46-jarige vrouw heel goed wat ze wil en voert ze haar ideeën heel consequent door. Via haar ontwerpen wil ze met zo veel mogelijk mensen communiceren. Alles bij haar ademt een zinnelijke soberheid uit, een enorme liefde voor de essentie, voor contrasten, risico’s en verrassingen. Zoals haar gigantische winkel – vroeger een zeevaartschool en een laboratorium van het ministerie van Landbouw – vlakbij het Antwerpse Mu- seum voor Schone Kunsten.

In haar kledingontwerpen gaat ze terug naar de bron. Ze is niet gebonden aan een bepaald label en gebruikt evenmin haar naam als grafisch of sierelement. “Mijn inspiratie komt niet zomaar uit de hemel gevallen, maar vloeit voort uit mijn niet aflatende zoektocht,” vertelt ze. “Ik wil geen modetrends opleggen: mijn seizoenscollecties zijn slechts suggesties. Ik probeer de edelste aspecten van de commerciële modewereld te verkennen. Gewoonweg nieuwe producten ontwerpen, interesseert me geen moer! Twee keer per jaar pak ik uit met ‘nieuwe voorstellen’ en mijn trouwe klanten, die ze beetje bij beetje verzamelen en zo lang mogelijk dragen, weten perfect dat ze nieuwe dingen kunnen combineren met oude. Elke collectie is een schakel in een grotere keten die ik als een levenscyclus van mijn werk beschouw. Mijn werk maakt onvervreemdbaar deel uit van mijn leven. Een nieuwe collectie kan dus onmogelijk bestaan zonder haar ‘voorgangers’. En ik leer telkens bij.”

Zwart, wit en oranje voor de zomer

Ann Demeulemeester houdt van het ongewone. Ze wil twijfel zaaien, intriges instandhouden en verkiest het kleine mysterie boven de strakke lijn. “Blijven intrigeren, is het mooiste wat je voor iemand kunt doen. Hem of haar telkens verrassen en het tegelijk spannend houden.” Dat blijkt meteen uit haar eigen kledij, waarvan we de snit en de assemblage niet meteen snappen. Haar kledingstukken zijn stuk voor stuk zwart. Laarzen, ondoorschijnende kousen, minirok, riem, T-shirt, debardeur, foulard en ga zo maar door. Leder, katoen, huiden, maliënkolder: je hebt het gevoel dat ze beladen is met allerlei stoffen. Extravagant, dat zeker, maar tegelijk ook licht en heel mobiel, want ze beweegt er zich heel soepel in.

“Het is de bedoeling dat, wie mijn ontwerpen draagt, opvalt en zowel een intellectuele als seksuele verleidingskracht krijgt,” stelt Ann Demeulemeester. Toch maken de kleren hier niet de vrouw, want vóór ons staat geen label, maar een mens van vlees en bloed. Haar kleren beschouwt ze als haar boezemvrienden: ze heeft er een band mee die voor de toeschouwer een mysterie blijft. Ze kleedt zich alleen als Ann Demeulemeester en dat al sinds 1987, het jaar waarin ze haar eerste collectie ontwierp. In haar handen groeide het kledingstuk uit tot verlengstuk van het lichaam. “Een kledingstuk is er om je te beschermen en te verrijken, niet om je te domineren,” zegt ze.

Oranje heeft een opmerkelijke entree gemaakt in haar zomercollectie. Toch blijven zwart en wit haar handelsmerk. “Om van een tweedimensionaal ontwerp een driedimensionaal te maken, gebruik ik altijd witte, gebroken witte of zwarte stoffen die een pure vorm opleveren, zonder enig sierelement. Aangezien mijn kleren vooral over vormen en emoties gaan, beperk ik me automatisch tot deze basiskleuren. Ze vormen de essentie van mijn werk, vóór het decoratieve. Net zoals ook een zwartwitfoto een heel verhaal kan vertellen.”

Ze heeft nochtans niets tegen kleur of versiering, “maar dat is voor mij niet de kern van de zaak,” geeft ze mee. “Kleur is niet nodig om een gedragen kledingstuk tot leven te wekken en te bepalen of het goed valt. Structuur, snit en assemblage daarentegen zijn enorm belangrijk. Het gaat zo ver dat ik een kledingstuk soms zie als een lichaam en via de snit een bepaald lichaamsdeel accentueer of in de kijker plaats. Dat is het wezen van mijn creatieve taal. Ik werk een beetje zoals een beeldhouwer, ook al sculpteer ik rond het lichaam. Ik probeer de gecreëerde vorm dan gevoel en poëzie mee te geven.”

Maar is de doorsnee klant wel geschikt om die poëzie letterlijk uit te dragen? “Een mooie vorm kan gradaties hebben. Kleinhandelaars kopen niet vaak grote maten, maar ik bied die wél aan. En wie het risico neemt om ze te bestellen, ziet ze meestal meteen de deur uitgaan. Ik verkoop mijn kleren aan alle leeftijdsgroepen. Ridiculiseren is zeker niet mijn bedoeling: niet alles past per definitie voor iedereen, maar in een collectie met 400 stukken zullen een vrouw van 70 of een jonge kerel van 18 wel altijd hun gading vinden bij mij.”

Een garderobe voor de Maagd

Vandaag zijn de ontwerpen van Ann Demeulemeester te koop in ongeveer dertig landen. Ze kleedt haar echtgenoot, Patrick Robyn (zowel in haar vak als in haar leven haar partner), Patti Smith en Lou Reed, haar moeder en haar zoon Viktor, die onlangs het ouderlijke nest verliet om in Brussel te gaan studeren. Ze telt onder haar klanten zelfs Onze-Lieve-Vrouw van de Overwinning en de Goede Bijstand, een beeldje van de Maagd in de Sint-Andrieskerk in Antwerpen. “Het is zozwaar mijn beroemdste klant!” zegt ze lachend. Het begon allemaal toen een vicaris, een grote kenner van de kunstgeschiedenis, bij haar een bestelling deed. Hij wilde een Spaanse traditie uit de zestiende en zeventiende eeuw in ere herstellen, die wilde dat rijke gelovigen een deel van hun luxueuze garderobe aan de Maagd schonken. Die moest wel aangepast zijn aan de grootte van het beeld. Ann Demeulemeester aarzelde geen ogenblik om de Maagd modieus aan te kleden.

Een mooi parkoers dus voor de dochter van een chicoreifabrikant uit Waregem. De enige reden waarom ze in de modewereld stapte, was omdat ze van tekenen hield. En bij het tekenen waren het vooral de mensen die haar interesseerden. Door hen te tekenen, gaf ze meteen ook hun kleren vorm. En uit de vraag “waarom precies dat kledingstuk voor dat personage?” groeide haar fascinatie voor kleren, veel meer dan voor mode. Ann Demeulemeester heeft het nooit erg begrepen op modetijdschriften. Als kind stond ze ook niet bepaald te popelen om nieuwe kleren te naaien voor haar poppen. “Dat sprak me allemaal niet aan,” zegt ze.

Een fan van Lou Reed… En omgekeerd

Ze mag zich dan al ver houden van de traditionele modecircuits, ze is er een klinkende naam en is daar trouwens dankbaar voor. Haar naamsbekendheid bracht haar immers in contact met mensen die ze enorm waardeert. Zoals de Amerikaanse popster Jim Dine, met wie ze samenwerkte, en zangeres Patti Smith, met wie ze intiem bevriend raakte. Annie Leibovitz, een van de beroemdste fotografen ter wereld, vereeuwigde trouwens Patti Smith op foto in een Demeulemeester-outfit.

Maar het succes is Ann Demeulemeester zeker niet naar het hoofd gestegen. Ze vertelt dat ze na een concert van Lou Reed vroeg om hem te mogen begroeten in zijn loge, “gewoon om hem te bedanken voor zijn schitterende concert en zijn cd’s”. Ze kreeg zowaar de toestemming, “en ik viel zowat om van verbazing toen hij me begroette met ‘ Hi Ann!‘ Hij kende niet alleen mijn naam, maar ook mijn werk, want naar eigen zeggen droeg hij mijn ontwerpen al jaren. Ik, die al zo lang naar zijn muziek luisterde, was blij als een kind.”

De schaduwzijden van het succes zijn Ann Demeulemeester totnogtoe grotendeels bespaard gebleven. “Ik stop mijn hart en ziel in mijn werk, niet om beroemd te worden, maar om altijd met iets nieuws voor de dag te komen. Ze hoeven me niet te vragen voor tv-spelletjes. Als ik mijn creaties toelicht voor de pers, weiger ik over privé-zaken te praten of de ster uit te hangen. Het BV-schap is echt niet aan mij besteed.”

En dat terwijl haar ontwerpen steeds beroemder worden…

Serge Vanmaercke

Beroemde klanten van Ann Demeulemeester zijn Patti Smith, Lou Reed, Jim Dine en… Onze-Lieve-Vrouw van de Overwinning en de Goede Bijstand.

De ontwerpen van Ann Demeulemeester zijn intussen te koop in ongeveer dertig landen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content