De ‘Weight Watchers’-afslanking van de eindeloopbaan

De loonkostenketel staat op overkoken. De loonkosten in Nederland en Duitsland zullen voor de periode 2005-2006 wellicht onder de 4,5 % blijven: lager dan de Belgische loonnorm. Het is geen werkgeversorganisatie die dat meldt, maar wel Guy Quaden, gouverneur van de Nationale Bank, in een gesprek met De Tijd. In die twee buurlanden wordt een strikte loonmatiging toegepast. De vooruitzichten van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven – waarop de loonnorm gebaseerd is – waren dus te optimistisch. Dat is niet voor de eerste maal.

Deze keer wordt de situatie nog slechter. Want de dure stookolieprijzen jagen de inflatie de hoogte in. De geraamde inflatie van 3,3 % voor 2005 en 2006 samen lijkt dus te laag geschat. Ze zou wel eens kunnen oplopen tot 4 % of zelfs iets meer. Met andere woorden, de loonstijging in België zal over de 4,5 % gaan.

In sommige sectoren zal dat niet het geval zijn. De metaalsector is daar een van de belangrijkste van. Daar bestaat een all-inakkoord dat bepaalt dat de reële loonsverhogingen lager uitvallen wanneer de inflatie meer stijgt dan verwacht. Zo blijven de lonen alsnog binnen de norm. Maar hoeveel schieten we op met het naleven van een norm als de belangrijkste handelspartners – waarmee al een historische handicap bestaat van ten minste 8 % – eronder duiken? Niet veel, integendeel. Het inspireerde Karel Van Eetvelt, topman van de zelfstandigenorganisatie Unizo, om het afschaffen van de automatische indexering te vragen.

Was die oproep moedig? Zeker, maar Unizo weegt wel te licht om zo’n zware eis op de onderhandelingstafel te krijgen. Zeker als die tafel al vol ligt met andere hachelijke dossiers, zoals de eindeloopbaan. Het zou wat anders zijn als het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) dat doet. Maar daar houdt voorzitter Jean-Claude Daoust het op een mistige “noodzakelijke aanpassing van de loonnorm.” Misschien zit er wel wat in de hervorming die Tony Vandeputte heeft voorgesteld: een systeem van loonvorming waarbij elke overschrijding achteraf automatisch, zonder overleg, wordt gecorrigeerd. Dat automatisme is belangrijk, want de eindeloopbaan bewijst dat de vakbonden niet klaar zijn om wat ook maar toe te geven. Zeker niet het ABVV. Zelfs een Weight Watchers-afslanking van de nota Actief Ouder Worden tot de huidige Oriëntatienota kon de socialistische vakbond er niet van weerhouden om elf onwrikbare tegeneisen op tafel te leggen. Om een staking te vermijden, heeft de regering beslist de onderhandelingen nog wat tijd te geven. Maar het ABVV kan eigenlijk geen weg uit. Het ACV toont zich wel bereid tot onderhandelingen en gaf zelfs – vrij ongewoon toch – publiek in een interview met De Morgen een strategie om de stakingsbereidheid van het ABVV te breken.

Maar ook bij het ACV is men weinig ernstig bezig. “We krijgen te weinig tijd om dit probleem te onderhandelen,” luidt het daar. Al bijna twee jaar worden er ijle rondjes gereden in dit dossier. Dat is weliswaar op zijn minst evenveel aan de regering als aan de vakbonden te verwijten. Hoe dan ook, zeggen dat men meer tijd nodig heeft, is niet ernstig.

Of is het misschien een verdoken agenda van het ACV om de discussie zoveel mogelijk op te schuiven richting gemeenteraadsverkiezingen van 2006 en federale verkiezingen van 2007? Want hoe dichter bij de verkiezingen, hoe minder geneigd de regering zal zijn om de vakbonden tegen de haren in te strijken.

Guido Muelenaer