De wachttoren

De Russische presidentsverkiezingen van juni overschaduwen de westerse investeringsprojecten. Heel wat Belgen doen echter naarstig verder. Met het nieuwe Vlaams-Europees-infocentrum in Sint-Petersburg hebben ze er een wachttoren met uitzicht op het Oosten bij.

Sint-Petersburg, Rusland.

“Het is een feit dat westerse investeerders aarzelen,” zegt Edvard Ie, vice-president van CA & Partners, het advies- en consultingbedrijf van diplomaat/zakenman Charles Adriaensen (zie Trends 14 december 1995). “Ik begrijp die emoties rond de verkiezingen wel. Zelf ben ik optimistisch. De hervormingen die nu zijn ingezet hebben een eigen dynamiek ontwikkeld. Die hou je niet zomaar tegen. Wel zal het nog enkele jaren duren voor de situatie in Rusland stabiel is.”

Charles Adriaensen heeft vertrouwen in de heropbloei van de Russische economie. Zijn bedrijf biedt niet alleen consulting en financiële diensten als boekhouding en audit aan, maar bouwt nu ook een eigen investeringsfonds uit. “Het is niet mijn bedoeling om bedrijven over te nemen. Wel willen wij kleine en middelgrote Russische firma’s een injectie van kapitaal en knowhow geven. Op termijn moeten wij zo komen tot een holding of kmo-fonds,” zegt Adriaensen. Over de geldschieters blijft hij liever wat vaag : “Via Belgische brokers zoek ik mensen die een deel van hun portefeuille in emerging markets willen beleggen. Ik wil laten zien dat Rusland een land is waar je kan werken en geld verdienen. Noem het maar een mengeling van idealisme en zoeken naar winst.”

Voorbij de analisten van CA & Partners (waaronder een aantal alumni van Lovanium International Management, zie kaderstuk) defileren honderden projecten. “Je merkt vrij snel welk vlees je in de kuip hebt,” zegt Charles Adriaensen. “Omdat wij ons richten op middelgrote bedrijven en in niet-blinkende sectoren zijn wij voor sommige mensen minder aantrekkelijk.”

GELD KLEEFT.

Ook Julien Vanneste, directeur van LenBell (uit de groep Alcatel Bell), nuanceert de invloed van de georganiseerde misdaad. “Het is in de eerste plaats belangrijk dat je een low profile aanneemt. In tweede instantie kan een goede organisatie en beveiliging van je installaties al veel problemen vermijden. Maar het woord maffia doet altijd het ergste vermoeden. Waar het hier vooral om gaat, is dat elk niveau in de maatschappij op zijn manier probeert om wat geld aan de vingers te laten kleven,” stelt Vanneste.

De joint venture LenBell is één van de drie poten onder het Belgische draagvlak in Sint-Petersburg. Het bedrijf staat in voor de bouw van telefooncentrales doorheen Rusland. Alcatel Bell is trouwens met een reeks joint ventures op de Russische markt aanwezig : Combellga, World Trade Telecom, Transinform, Mosbell, Zentel… LenBell was in 1995 goed voor een omzet van 290 miljoen frank.

Tweede paradepaardje is Astros, een onderdeel van de Antwerpse scheepvaartgroep Ahlers. “Wij beschikken over kantoren in Sint-Petersburg en Moskou en ook in de Letse hoofdstad Riga,” overloopt Carl Van Biervliet zijn job. “Belangrijk is onder meer onze wekelijkse lijndienst tussen Antwerpen en Sint-Petersburg en de organisatie van het hinterlandvervoer doorheen het GOS.” Caterpillar uit Gosselies tenslotte is de nummer drie onder de “grote” Belgen.

Daarrond cirkelt een aantal kleinere bedrijven. Zo is het luchtvrachtbedrijf Airpartners via het lokale expeditiebedrijf Antramar al een tijdje actief in het GOS (zie ook Trends van 11 januari 1996). Nog zo’n pionier is Chris Rycken. Zijn Phellcom & Co is officieel verdeler voor Philips en zijn toonzaal ziet er niet anders uit dan gelijke welke hightech elektronicawinkel. “De dure spullen gaan hier vlot over de toonbank,” zegt hij. “Maar er ligt uiteraard nog een enorme markt open voor de gewone huishoudtoestellen.” Ook in andere Russische steden werden Philips-verkooppunten opgericht. In Ryckens winkel vonden ook de luchters van de Antwerpse verlichtingsfabrikant Massive een plaatsje zij het met een gamma dat ons wat gedemodeerd overkomt.

BOLLEKE.

Je kan Sint-Petersburg niet bezoeken zonder een bolleke te drinken in het Grand Café Antwerpen, een initiatief van Brouwerij De Koninck. De Vlaamse kolonie van Sint-Petersburg komt er echter zelden over de vloer en de zaak moet het vooral hebben van kapitaalkrachtige toeristen die hier even op adem komen na een bezoek aan de Hermitage, een wandeling langs de Neva of de Nevsky Prospect en een fotosessie aan de kruiser Aurora, die het startschot voor de Oktoberrevolutie gaf.

“Het is hier goed wonen,” hoorden we van verschillende expats. “Alleen spijtig dat die Vlaamse kolonie onderling niet zoveel contacten onderhoudt.” En Julien Vanneste : “Het culturele leven is hier fantastisch. Maar er bestaan wel steeds twee tarieven : één voor de Russen en een ander, ruim dertigmaal hoger, voor de buitenlanders.”

AANDOENLIJK.

Rusland is de twintigste handelspartner van de BLEU. België en Luxemburg importeerden in 1994-’95 goederen voor een waarde van 24 miljard frank, de uitvoer beliep 14 miljard frank, waardoor de handelsbalans voor 9,7 miljard frank negatief stond. Investeringen zijn dan ook meer dan welkom. Met veel zwier overhandigt Mark Vybornov, minister van Buitenlandse Zaken van de regio Leningrad, ons de Catalog Leningrad Region : Enterprises, Products, Business Proposals and Investment Opportunities. Een opsomming van wat er in de regio leeft of naar adem en vers kapitaal snakt. Bouwmaterialen, lingerie, luchtkussenvaartuigen, meubels… Dat sommige producten er aandoenlijk ouderwets uitzien, toont evenzeer aan dat hier nog veel werk op de plankt ligt.

De economische indicatoren staan niet meer zo alarmerend in het rood als enkele jaren geleden. De daling van 5 % van het BBP kan zowat als een stabilisering beschouwd worden, en ook de maandelijkse inflatie komt stilaan tot rust : 18 % in januari 1995, 4,5 % negen maanden later. Ook daalt de industriële productie niet meer. Het investeringsniveau blijft echter zakken. En dat heeft vooral te maken met het gebrek aan vertrouwen in de politieke toekomst.

Maar hoe verloopt het dagelijkse (zaken)leven in Rusland ? “Zorg voor een goede start,” zegt Julien Vanneste. “Leer Russisch.” Dat is trouwens heel belangrijk om een persoonlijke relatie met je partners op te bouwen en daar hechten Russen veel belang aan. “Ten tweede : probeer zicht te krijgen op de nog steeds veranderende wetgeving. Bij LenBell hebben twee juristen daar een dagtaak aan. Verder zitten er van onze 300 medewerkers niet minder dan 20 mensen in finance. Om relevante informatie te verzamelen, moet je een westerse boekhouding voeren, om te voldoen aan de wet is een Russische boekhouding noodzakelijk. Je wordt wel belast op je Russische winst, wat echt niet overeenkomt met ons winstbegrip,” voegt Vanneste er nog aan toe.

Het opleidingsniveau van de jonge Russen is doorgaans heel behoorlijk, bevestigen ons verschillende bedrijfsleiders. “Alleen spijtig dat ze nog te gelaten reageren op de inertie van het allesoverheersende bureaucratisch systeem. Als je laat zien dat je op je rechten kan staan, dat je gelijk kan halen door assertief voor je mening op te komen, kijken ze raar op,” getuigt een Vlaams ondernemer. De moeilijk uitwisbare sporen van eeuwen tsarisme en communisme ?

LUDWIG VAN LIERDE

CHARLES ADRIAENSEN (CA & PARTNERS) Wij zetten nu een eigen investeringsfonds op.