De verantwoordelijke onderneming

De grote doorbraak in 2008 zal de opkomst zijn van een nieuw idee over de onderneming. Dat idee zal stoelen op twee aspecten: prestatie en doelgerichtheid, zaken die allebei rijk zijn aan substantie en een verantwoordelijke uitvoering vereisen.

In 2008 zullen ondernemingen voor zichzelf een langetermijnvisie opstellen. De tendens om te managen met het oog op kwartaalresultaten zal wijken voor een nieuwe denkrichting waarbij prestatiemeting op korte termijn aangevuld wordt met maatregelen die peilen naar de gezondheid, vitaliteit en duurzaamheid van de onderneming op lange termijn. Het zal een monumentale verandering zijn voor de onderneming en heel wat investeerders zullen die verwelkomen.

De fundamentele dynamiek, die in 2008 aan de oppervlakte zal komen, vereist dat ondernemingen bij alles wat ze doen rekening houden met het ‘doel’. Grote ondernemingen zullen niet alleen willen bekendstaan voor hun financiële resultaten, maar ook voor de voetafdruk die ze nalaten in de maatschappij in haar geheel. Ze zullen en moeten zich daarbij concentreren op drie krachtlijnen. Ten eerste: ervoor zorgen dat hun producten een positieve en verantwoordelijke bijdrage leveren aan het instandhouden van de menselijke beschaving. Ten tweede: werken op een wijze die de ‘nettoneutrale’ impact op de natuurlijke omgeving benadert. En ten derde: hun mensen koesteren.

Eerst de producten. In het tijdperk van de zware industrie werden de ondernemingen bekritiseerd omdat ze de openbare gezondheid aantastten. Ze werden, doorgaans wettelijk, ertoe gedwongen om de veiligheid van het publiek meer au sérieux te nemen. Gelukkig werden de meeste van de toestanden waar onze grootouders mee te maken kregen, sindsdien weggewerkt of wezenlijk verbeterd. De levensverwachting is scherp gestegen en de kindersterfte is zo goed als verdwenen. Maar in de ontwikkelde landen zal de sterfte die in verband kan gebracht worden met zwaarlijvigheid een probleem blijven. PepsiCo erkent daar uiteraard zijn verantwoordelijkheid: het is onze taak om onze portefeuille te blijven aanpassen en van de gezonde keuze de voor de hand liggende keuze te maken. In 2008 zullen dergelijke inspanningen intenser worden bij alle voedings- en drankenbedrijven.

Tot dusver hebben de meeste regeringen zich voluntaristisch opgesteld ten opzichte van het probleem en de ondernemingen opgeroepen om te reageren. In 2008 zal die aanpak positieve resultaten beginnen op te leveren. Meer zelfs, de discussie zal uitbreiding nemen. Zwaarlijvigheid is een nettoaandoening: opgenomen calorieën min opgebrande calorieën.

Er moet grondig nagedacht worden over het bevorderen van fysieke activiteit in een tijd dat de manier van leven meer sedentair wordt – er wordt minder bewogen en het werk eist minder fysieke krachtinspanning, net als de bezigheden thuis. Het programma Vive Saludable Escuela, dat we in Mexico lopen hebben, leert kinderen dat een juist dieet samen met fysieke activiteit een gezonde levensstijl bevordert.

Ten tweede, allicht het meest in het oog springende probleem van onze tijd: onze collectieve impact op het milieu. Verantwoordelijke ondernemingen houden daar al geruime tijd ernstig rekening mee. In 2008 zullen die verantwoordelijke ondernemingen verrassend veel vooruitgang boeken op het vlak van hun milieuverplichtingen (we hebben ons bij andere betrokken bedrijven en ngo’s aangesloten in de United States Climate Action Partnership om de federale overheid ertoe aan te sporen klimaatwetgeving in te voeren). De Noord-Amerikaanse en de wereldindex zullen ook meer belang toegewezen krijgen in de Dow Jones Sustainability Index.

Vaak wordt gezegd dat de bijdrage van de ontwikkelde landen aan de klimaatverandering in de schaduw gesteld zal worden door de industrialisering van China en India. In feite is een verbetering van onze prestaties, ook in die landen, de meer aangewezen reactie. In 2008 zullen we bedrijfsinvesteringen doen in milieutechnologie, waterbeheer, warmterecuperatie uit afval, gemeenschappelijke opwekking van energie, hernieuwbare hulpmiddelen enzovoort. De doelstelling van een nettoneutrale impact op het milieu zal steeds nadrukkelijker de strijdkreet van de onderneming worden.

Het derde aspect van de moderne onderneming draait rond de wijze waarop we de relatie met onze werknemers beheren. In 2008 zal dat deels gaan om bezoldiging in traditionele zin. Maar dan ook maar deels. Het zal ook gaan over het soort onderneming dat u bent, het imago dat u uitstraalt en de wijze waarop u uw mensen ‘koestert’.

Er is een mondiger generatie opgestaan, die gewapend is met goede kwalificaties, zich goed voelt in een samenleving met veel culturen en in staat is om een keuze te maken tussen bedrijven. Zulke mensen zijn veeleisender en ook meer gegeerd. De bepalende factor is het soort bedrijf waarvoor ze willen werken.

De tijd is aangebroken dat een onderneming haar werknemers moet behandelen als waardevolle activa. De Engelstalige radio- en televisiesector verwijst naar zijn mensen als ‘talent’. De rest van het bedrijfsleven zal die gewoonte moeten overnemen. Instrumenten en methoden om nieuw talent te ontdekken – en te trainen, opnieuw te trainen en nog eens te trainen – zullen eveneens op de voorgrond schuiven.

Het nieuwe idee over de onderneming betekent dat bedrijven ‘goed willen doen door beter te presteren’. Als dat op harmonieuze wijze uitgedragen wordt door de werknemers, de regelgevers, de consumenten, de klanten, de gemeenschap en vele andere belanghebbenden, dan zal het duidelijk zijn dat presteren zonder doel op termijn geen duurzame formule is.

DE AUTEUR IS VOORZITTER EN CEO VAN PEPSICO.