De tango van de dode koe

Van beurslieveling naar beurskneusje: welkom aan boord bij de gasrederij Exmar. Met de hulp van een dode koe navigeert topman Nicolas Saverys het schip uit de storm.

Dit contract is belangrijk voor Argentinië én voor ons.” Een zichtbaar opgeluchte Nicolas Saverys bedankte meerdere keren zijn team dat de contractonderhandelingen in een recordtempo afgerond kreeg. Terwijl de gesprekken over een project in Afrika bleven aanslepen, ging het met de Zuid-Amerikanen razendsnel. Eerste contact op 8 augustus, ondertekening op 20 november.

Exmar verhuurt de komende tien jaar zijn zorgenkind, de Caribbean FLNG, aan het Argentijnse beursgenoteerde staatsenergiebedrijf YPF. Het gevaarte van 144 meter lang, 32 meter breed en 20 meter hoog kan aan boord gas omzetten in lng, vloeibaar gas. Het contract levert Exmar jaarlijks een bedrijfskasstroom (ebitda) van 43 miljoen op. Om het te vieren, krijgt het tuig ook een nieuwe naam, Tango. Die mag het dansen met het gas van een oude koe.

Die koe is Vaca Muerta (Spaans voor ‘dode koe’), een bekken in de westelijke provincie Neuquén, waar sinds 2010 schaalolie en -gas wordt ontgonnen. Het gas gaat via een pijpleiding naar de haven van Bahia Blanca, waar de Tango FLNG het vloeibaar maakt. In de winter is het gas bestemd voor lokaal verbruik, in de zomer kan het worden geëxporteerd, vooral naar Azië. Dat kan vanaf het tweede kwartaal van volgend jaar. “Een terminal op het land bouwen zou ons veel meer geld en tijd hebben gekost”, zegt Marcos Browne, executive vice president gas en energie van YPF.

Voor Exmar maakt het contract een einde aan een zware periode. “Zo’n crisis wil ik nooit meer”, vertelt Saverys. “We zijn diep gegaan. Als je een beurslieveling bent, is dat leuk, maar daar sta je verder niet bij stil. Dat je een beurskneus bent, laat mij als persoon onverschillig, want dit is nu eenmaal een cyclische industrie. Maar als kapitein voel je soms de vertwijfeling in de ploeg. Dat doet pijn. Want je moet door: falen was geen optie.”

De Tango was oorspronkelijk bedoeld voor een gelijkaardig project in Colombia. Maar de klant, het Canadese Pacific Rubiales, haakte af. Liever dan het verlies te nemen en uitputtende juridische gevechten te beginnen, ging Saverys op zoek naar een nieuwe klant.

140 miljoen dollar

Die beslissing stortte het bedrijf in de zwaarste storm sinds de start, ruim dertig jaar geleden. “Het heeft pijn gedaan”, geeft Saverys toe. “Een schip dat klaar is, 350 miljoen euro heeft gekost en niets opbrengt. Dat is 140 miljoen dollar die we hebben gemist. Bovendien zijn wij eigenlijk een soort maritieme bouwpromotor. Met dat verschil dat als een promotor een gebouw niet verkocht krijgt, de grond in waarde toeneemt. Bij ons ligt onder ons gebouw alleen de zee, en die is van iedereen.”

Bovendien financierde Exmar zelf de bouw van een ander drijvend platform, een floating storage & regasification unit (FSRU), die lng kan omzetten tot natuurlijk gas. Die FSRU was klaar in december, maar het duurde tot oktober voor de eenheid aan de slag kon voor de oliehandel- en -raffinagegroep Gunvor. Die wou de FSRU inzetten in Bangladesh, maar dat heeft vertraging.

De twee probleemkinderen joegen de schuldenlast van Exmar wel omhoog, tot 700 miljoen euro op een bepaald moment. “De banken hadden de stekker eruit kunnen trekken. Gelukkig waren onze ratio’s goed, ondanks de soms heel negatieve pers. Ik zie soms waar deze industrie naartoe moet, maar te vroeg gelijk hebben, is hard.”

“Ik geloof niet in innovatie om de innovatie. We zijn pas aan de Caribbean begonnen nadat we een contract voor twintig jaar hadden getekend. Toen dat niet doorging, kreeg ik van grote oliemaatschappijen complimenten dat we iets goeds hadden gebouwd, maar ik had liever een contract gehad. Nu bouwen we de eerste twee grote vrachtschepen die op lpg zullen varen, maar ook dat doen we met een partner, het Noorse Equinor (ex-Statoil, nvdr). Innovatie moet opbrengen.”

Het Noorse Golar heeft intussen ook een FLNG gebouwd. Die heeft een capaciteit die vier keer hoger ligt dan de 500.000 ton die de Tango jaarlijks kan produceren. “Het verschil is dat zij verschillende kapitaalverhogingen hebben doorgevoerd, waardoor hun aandeelhouders telkens hun belang zagen verwateren. Wij hebben ons op eigen kracht uit de moeilijkheden gewerkt.”

Transformatie

De weg naar boven ging gepaard verkoopoperaties. De verzekeringsdochter Belgibo kwam via Jardine Lloyd Thompson terecht bij ‘s werelds grootste verzekeringsmakelaar, Marsh & McLennan. Het belang van 50 procent in vier lng-tankers met hervergassingsinstallaties aan boord zou eerst aan het Nederlandse Vopak worden verkocht, maar belandde uiteindelijk bij het Amerikaanse Excelerate, dat al de andere helft bezat. Voor de vloot van tien hogedrukschepen voor lpg werd een sale-and-lease-backoperatie opgezet.

Het leken levensnoodzakelijke ingrepen, maar: “Zelfs als de deal met Pacific Rubiales was doorgegaan, dan hadden we al die operaties nog gedaan. Het waren stuk voor stuk goede deals. Alleen de verlenging van de obligatielening tegen een rente van 11 procent deed pijn. Maar die kunnen we volgend jaar herfinancieren tegen betere voorwaarden.”

Door de crisis heen transformeerden Saverys en zijn medewerkers het bedrijf van een pure gasrederij naar een maritieme logistiekedienstenleverancier voor de energiesector. De toekomst oogt weer fris. “We wisten dat 2018 een moeilijk jaar zou worden. Nu willen we focussen op niches, het liefst met relatief kleinschalige partners. YPF en Exmar zijn op zich geen kleine bedrijven, maar op wereldschaal zijn we dat wel.”

Concreet blijft Exmar een sterke reder in lng, lpg en ammoniak, al ligt de klemtoon voortaan op die laatste twee. “Lpg is 2,5 jaar lang een slechte markt geweest, maar nu gaat het heel goed. We hebben dertien nieuwe schepen en er zijn er nog twee op komst. We gaan niet meer speculatief kopen in lng, maar willen wél de tak LNG Infrastructure voort dynamiseren. Nog meer pontons dus, maar alleen in projecten waarin we geloven. Voor hele grote willen we wel knowhow leveren, maar geen financiële risico’s meer lopen.”

Dat geldt ook voor het Buzios V-project, een FPSO ofwel floating production storage & offloading, een platform waarop olieproductie kan worden opgeslagen en verscheept. Exmar diende bij de Braziliaanse oliemaatschappij Petrobras de laagste offerte in. “Het is een project van 1,4 miljard dollar. We werken samen met Chinese partners, en het is een lang beslissingsproces. Wat storten onszelf niet in een nieuwe crisis.”

Opvolging

Eerder liet Saverys weten dat hij pas aan zijn opvolging zou denken als het schip in rustiger vaarwater was. “Ik ga niet weg. Ik hou van wat ik doe, en ben trots op ons parcours. Al vind ik het vervelend dat sommigen mij als mijnheer Saverys aanspreken. Ik ben Nicolas, weliswaar de kapitein, maar ook lid van het team dat zaken probeert te realiseren. De moeilijkheid is dat mijn stempel te hard op dit bedrijf drukt: ik lees iets, krijg een idee, en stap naar onze ingenieurs om te vragen of dit of dat kan. Ik moet mezelf heruitvinden om afstand te kunnen nemen. Dat mijn kinderen het overnemen? CEO worden van Exmar erf je niet, het is een meritocratie. De prioriteit is het welzijn van Exmar.”

De treurmars van de Argentijnse economie

Tijdens de taxirit terug naar het hotel verwondert Nicolas Saverys zich over de aanhoudende inflatie in Argentinië. Die bedroeg in oktober liefst 45 procent. “Nochtans heeft dit land alles: grondstoffen, exporterende landbouw, klimaat, goedopgeleide mensen enzovoort.”

Dezelfde vaststelling valt te lezen in het landenrapport van Flanders Investment & Trade (FIT): “Argentinië is een land met onbeperkte mogelijkheden, maar de laatste vijftig jaar is het land nooit in de buurt van zijn potentieel geraakt.” In Argentinië, dat deze week gastheer is voor een top van de rijkste twintig landen ter wereld, leeft een kwart van de bevolking in armoede, al kunnen die wel rekenen op gratis medische zorgen en onderwijs.

De president, Mauricio Macri, is een ex-manager van de topvoetbalclub Boca Juniors en ex-burgemeester van Buenos Aires. Hij erfde in 2015, na twaalf jaar peronistisch bewind, een land dat sinds de default (het opschorten van de betaling op de buitenlandse openbare schuld) in 2001 in het internationale verdomhoekje stond. Macri hoopte economische hervormingen door te voeren: een lagere belasting op export, een flexibeler arbeidsmarkt, de corruptie tegengaan en het tekort op de handelsbalans aanpakken door zelf meer in energie te investeren. Hij slaagde erin een akkoord te sluiten met de internationale schuldeisers, wat de toegang tot de financiële markten verbeterde. Het Internationaal Monetair Fonds gaf het land in juni een recordlening van 50 miljard dollar, om de economie de komende drie jaar te ondersteunen.

Maar in augustus stortte het kaartenhuisje in elkaar. De Argentijnse peso verloor in een week meer dan 50 procent van zijn waarde. De oorzaken? Een renteverhoging in de VS trok investeerders weg uit de opkomende markten, een slabakkende Braziliaanse economie, het aanhoudende begrotingstekort van meer dan 5,5 procent, en een mislukte sojaoogst. Dat is een belangrijke bron van inkomsten in een land waar landbouwproducten meer dan de helft van de export uitmaken.

Met een rentevoet die in september steeg van 45 naar 60 procent vestigde de centrale bank een wereldrecord, maar het bracht geen zoden aan de dijk. Macri kon weinig anders dan opnieuw aankloppen bij het IMF om de val van de peso te stoppen. In ruil beloofde hij harde besparingen. Die moeten het begrotingstekort tegen 2020 naar nul brengen. Zo verdwijnt de helft van de ministers, omdat een tiental departementen bij andere ministeries wordt gevoegd. Toch sluiten waarnemers een verkiezingsoverwinning in 2019 van Macri niet uit, ook al omdat de peronistische stroming intern sterk verdeeld is.