De stad als opslagplaats

Postmates wil Amazon en Uber concurrentie aandoen. De in Silicon Valley gevestigde starter wil alles kunnen leveren aan iedereen.

In San Francisco is het piekuur net begonnen als een algoritme beslist dat Bastian Lehmann de juiste persoon is om een hamburger met knoflookfrietjes in een fastfoodrestaurant af te halen en dwars door de binnenstad te rijden. De opdracht komt met een beltoon binnen op de iPhone van Lehmann, die op het dashboard van zijn auto is vastgeklemd. Amper een minuut geleden heeft hij zich aangemeld bij Postmates, een app die op zijn smartphone is geïnstalleerd. De software heeft berekend dat Lehmann zich het dichtstbij bevindt, het snelste kan leveren en zo ook wel het meeste kan verdienen. De app laat 25 minuten later aan Lehmann weten hoeveel hij met zijn rit heeft verdiend: 5,80 dollar plus 4 dollar fooi.

Voor de opdrachtgever was de bestelling een dure grap. Postmates, een starter van drie jaar oud, gaat er echter van uit dat almaar meer mensen bereid zullen zijn tijd om te ruilen voor geld. Ze laten zich elk werk uit handen nemen zolang hun dat maar efficiënt en elegant per smartphone-app wordt aangeboden. Lehmann is slechts een van de meer dan 10.000 chauffeurs die in vele steden van de Verenigde Staten als koerier voor Postmates onderweg zijn. Ze leveren supermarktinkopen, pizza’s, aspirines of zelfs een nieuwe tablet, alles binnen één uur tijd afgehaald bij de handelaar.

Uber voor goederen

Postmates heeft een groots doel: een soort van Uber voor goederen worden, met een reusachtig netwerk van koeriers, die net als de Uber-chauffeurs verbonden zijn via een app. Door een druk op de knop van de smartphone worden de chauffeurs op pad gestuurd om alles te vervoeren wat kan worden gekocht. Net als de Uber-chauffeurs zijn de Postmates-koeriers geen werknemers maar wel zelfstandige opdrachtnemers. Wie een auto, fiets of scooter heeft, kan zich aanmelden en beslissen wanneer hij opdrachten aanneemt.

Bastian Lehmann is meestal nog maar één keer per week als koerier beschikbaar en dan alleen maar om de app op gebreken te controleren. De 37-jarige Duitser is de oprichter en baas van Postmates. Zijn in Silicon Valley gevestigde starter tekent intussen 20.000 leveringsopdrachten per week op, is in 26 Amerikaanse metropolen aanwezig, heeft bijna 60 miljoen dollar aan durfkapitaal ingezameld en beschikt over het derde grootste chauffeursnetwerk, na de vervoerdiensten Uber en Lyft. Enkele weken geleden kondigde Starbucks aan dat het binnenkort niet meer alleen in de bijna 20.000 filialen van het koffieconcern caffé latte zal serveren, maar dat die voor het eerst ook op kantoor of thuis zal worden geleverd — door Postmates.

De Duitse ondernemer wil een stedelijke logistiekreus tot stand brengen die alle detailhandelaars in de stad op één platform verenigt, om ze op die manier samen “even machtig te maken als Amazon”. Amazon haalt zijn macht uit het reusachtige aanbod in zijn enorme magazijnen. Daarom moet de stad zelf het magazijn zijn: een inventaris van alle detailhandelaars, die op het Postmates-platform kan worden bekeken en waarvan elk product met een druk op de knop van de smartphone kan worden besteld en binnen een uur voor een vergoeding van enkele dollars of euro’s door een koerier wordt geleverd.

Bondgenoten

Uber is intussen ongeveer 40 miljard dollar waard en is allang van plan om niet alleen mensen maar ook goederen te vervoeren. Hoe zal Postmates zich verweren tegen concurrenten van het formaat van de webwinkel Amazon? “Ik ben ervan overtuigd dat Amazon deze strijd niet zal winnen”, zegt Lehmann. De macht van de onlinereus is voor vele kleine winkels een probleem. En zo snel worden grote vijanden geen nauwe bondgenoten. Dat hoopt Lehmann toch. Hij besteedt er daarom veel tijd aan om Postmates te positioneren als een partner die de detailhandel naar nieuwe hoogtepunten zal voeren. “Amazon kraakt de binnensteden”, is Lehmann overtuigd.

40.000 partners heeft Postmates tot nu toe gevonden. Drie vierde van alle leveringen zijn echter maaltijdbestellingen. Dat moet snel veranderen als de starter echt de strijd met Amazon wil aangaan. Postmates heeft zich eerst op restaurants geconcentreerd omdat het aanbod gemakkelijk kan worden afgebeeld: een menu wordt niet voortdurend gewijzigd. De voorraad van talloze detailhandelaars in realtime op een app tonen, is veel complexer. Sinds vorig jaar is Postmates voorzichtig nieuwe categorieën aan het invoeren: supermarkten, elektronicawinkels en drogisterijen. Partnerschappen met prominente winkelketens moeten daarbij helpen. Starbucks zal maar een eerste stap zijn.

Arbeidsrecht

Er zijn critici die zeggen dat bedrijfsmodellen zoals dat van Postmates en Uber de arbeidsrechtelijke verworvenheden van de voorbije vijftig jaar ondermijnen. Dat de vermeende flexibele zelfstandige opdrachtnemers niet meer zijn dan een groeiend leger van onderbetaalde mini-jobbers.

Begrijpt Lehmann de kritiek? Hij knikt. Enkele maanden geleden werd Postmates samen met een heel aantal andere starters aangeklaagd door rechters die willen dat de vele duizenden zelfstandige chauffeurs vaste werknemers worden. Lehmann: “Wij zijn van mening dat wij een zeer fair model aanbieden aan mensen die zelf willen beslissen wanneer en hoeveel ze willen werken.” Lehmann weet echter ook dat ze in Europa met een ander model zullen moeten werken: “Zoiets als flexibel deeltijds werk misschien.” Maar op dit ogenblik zijn dergelijke modellen voor Postmates nog niet haalbaar. In vele steden zoals Los Angeles moeten dagelijks veertig nieuwe koeriers de Postmates-dienst opnemen om aan de behoefte te kunnen voldoen.

Vers geld

Groei in die grootteorde is duur, en daarom zal Postmates in de volgende maanden proberen vers geld in te zamelen. Tot nog toe was dat geen probleem. De eerste cheque van meer dan 250.000 dollar werd door een durfkapitaalverlener uitgeschreven bij hun eerste meeting, nog voordat Lehmann zijn idee helemaal had voorgesteld.

Tot nu toe zamelde Postmates voorzichtig durfkapitaal in, misschien wel te voorzichtig. Zestien investeerders gaven een schaarse 60 miljoen. Instacart, een concurrerende starter streek in de voorbije maand december in één klap ongeveer 220 miljoen dollar op. Instacart concentreerde zich weliswaar tot nu toe op leveringen uit supermarkten, maar met zo veel geld kan het zich zeer snel ook in andere richtingen uitbreiden. “Ik twijfel er niet aan dat ook wij ooit 200, 300 miljoen dollar zullen binnenhalen”, besluit Lehmann.

Der Spiegel