De spreiding van politiek risico

Zakenlui vinden de politiek een veel grotere risicofactor dan vroeger. Als die vrees in hun beleid kruipt, kan het klimaat voor buitenlandse investeringen sterk afkoelen.

De terroristische aanslagen van 11 september 2001 hebben verbazend weinig invloed gehad op de besluitvorming van de onderne- mingen. De aanslagen riepen dan wel een groei-industrie van doemvoorspellingen in het leven over het einde van de globalisering, maar al diegenen die een buitenlandse investering overwogen, deden min of meer achteloos verder en besteedden al even weinig aandacht aan het politieke risico als voorheen. Ze steunden hun bedrijfsbeslissingen op andere zaken, zoals de economische vooruitzichten van een land, de arbeidskosten en het algemeen bedrijfsklimaat. Overigens zijn multinationals altijd al een sterk ras geweest, dat kon gedijen in de meest onherbergzame klimaten.

Maar er zijn aanwijzingen dat er iets aan het veranderen is. Het politieke risico begint op te lichten op de radars van de ondernemingen. Onderzoek wijst uit dat zakenlui politiek risico nu een veel grotere bedreiging vinden dan in het recente verleden. Uit een onderzoek van de Economist Intelligence Unit, een zusterbedrijf van The Economist, blijkt dat dat vooral geldt voor opkomende markten, waarvoor de managers het politieke risico als de belangrijkste rem op investeringen vernoemden. De ervaring was dat alle belangrijke vormen van politiek risico (het gevaar voor politiek geweld, protectionisme, geopolitieke spanningen en instabiele regeringen) aan het toenemen zijn. Wat de rijke landen betreft, is er een wijd verspreide bezorgdheid over het toenemend protectionisme, de terroristische dreiging in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten en de weerslag van geopolitieke spanningen (gaande van een mogelijk conflict met Iran tot wrijvingen tussen het Westen en Rusland).

Waar komt dat verhoogd aanvoelen van politiek risico vandaan? Het zou deels psychologisch kunnen zijn: een slome weerspiegeling van een extreme risicoaversie in de westerse maatschappij. De bezorgdheid over de bedreiging die het terrorisme vormt voor het zakenleven, staat niet in verhouding tot het werkelijke risico, dat in de meeste delen van de wereld miniem blijft. De vrees voor rechtszaken, vooral in de Verenigde Staten, zou ook een reden kunnen zijn, meer bepaald de schadeclaims die ingediend kunnen worden omdat het management zich niet heeft ‘voorbereid’ op een of ander ongelukje in het buitenland.

Gevaarlijke wisselwerking

Maar de verhoogde perceptie van politiek risico weerspiegelt toch grotendeels de werkelijkheid. De tekenen van een protectionistische reactie tegen buitenlandse investeringen nemen overhands toe. Getuige daarvan de regulering van buitenlandse acquisities in de Verenigde Staten in naam van de nationale veiligheid. Of, in Europa, de verdediging van de ‘nationale voorvechters’ en de kreten tegen de sovereign wealth funds van de opkomende markten. En in Rusland en Latijns-Amerika, de nieuwe hinderpalen voor buitenlandse investeringen en de toe-eigening van activa, onder meer in de olie-industrie. Internationale investeringen zullen waarschijnlijk het best gedijen in een klimaat van internationale politieke rust. Maar de wereldwijde economische activiteit dreigt intussen wel ontwricht te worden door een hele resem geopolitieke risico’s.

Hoewel de perceptie van politiek risico verhoogd is, lijkt ze toch nog geen significante weerslag te hebben op de besluitvorming. Voorlopig wordt ze nog overtroefd door de waarneming van goede investeringsmogelijkheden. Daar zou verandering in kunnen komen in 2008. De economische en financiële risico’s nemen ook toe. Het gevaar bestaat dat die in een wisselwerking zouden kunnen raken met die grotere perceptie van politiek risico en dat zou dan weer kunnen leiden tot een scherpe afkoeling van het klimaat voor internationale investeringen.

DE AUTEUR IS DIRECTEUR VAN DE DIENST LANDENPROGNOSES VAN ECONOMIST INTELLIGENCE UNIT

Door Laza Kekic

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content