De sherpa van Elio Di Rupo

Als Elio Di Rupo premier wordt, dan staat het zo goed als vast dat zijn rechterhand, Anne Poutrain, het tot kabinetschef schopt. Poutrain heeft bijna twintig jaar ervaring als naaste medewerker van PS-excellenties.

De hersenen van de PS.” Zo wordt Anne Poutrain op het PS-hoofdkwartier in de Keizerslaan genoemd. En dat is zeker niet overdreven. Geen PS-verkiezingsprogramma wordt opgesteld, geen campagne wordt voorbereid, geen belangrijke beleidsbeslissing wordt genomen, geen regering met de PS als coalitiepartner wordt gevormd of Poutrain is erbij betrokken.

Momenteel staat deze geboren Brusselse aan het hoofd van de PS-studiedienst, het Institut Emile Vandervelde (IEV). Met haar diploma’s politieke wetenschappen, internationaal recht en een master in public management zou je denken dat het hier over een saaie studax gaat. Poutrain staat inderdaad bekend als een dossiervreter, maar ze is zoveel meer dan dat. Jaren was ze kabinetschef van tal van PS-coryfeeën gaande van Guy Spitaels over Jean-Claude Van Cauwenberghe, Rudy Demotte, Michel Daerden tot Elio Di Rupo.

Poutrain is sinds haar zeventiende lid van de PS, maar kwam pas op haar 26ste in de partijstructuren terecht. Partijvoorzitter Guy Spitaels bood haar een plaats aan op de studiedienst van de partij. Ze hield er zich bezig met alle dossiers die betrekking hadden op het Waals Gewest. Toen Spitaels in 1992 Waals minister-president werd, stelde hij Poutrain aan tot adjunct-kabinetschef. Ze was meteen de eerste vrouw aan de top van een PS-kabinet.

Voor Poutrain was die overstap bepalend voor haar verdere carrière en voor haar politieke inzichten. Spitaels kroonde zichzelf als het ware tot Waals minister-president terwijl de onderhandelingen voor een nationale regering maar bleven aanspelen. Voor Poutrain het bewijs “dat het nationale niveau niet langer het belangrijkste is. Wallonië is op zijn minst gelijkwaardig.”

Zachte regionalist

De kabinetschef werd stilaan een Waalse regionaliste. Die Waalse reflex werd nog versterkt toen ze andere Waalse minister-presidenten bijstond zoals Elio Di Rupo. Poutrain is ook een van de architecten van het Waalse marshallplan.

In Franstalig België staat Poutrain bekend als een aanhangster van le régionalisme soft. Geen emotioneel-romantisch wallingantisme zoals bij José Happart. Concreet: de belangen van Wallonië komen op de eerste plaats. De band Brussel-Wallonië (via de Franse Gemeenschap) is minder belangrijk. Dat werd duidelijk tijdens de Waalse regeringsonderhandelingen van 2009. Als sherpa of naaste adviseur van PS-voorzitter Elio Di Rupo speelde Poutrain toen de eerste viool. Zo wist ze het van de toekomstige coalitiepartners cdH en Ecolo gedaan te krijgen dat er in de raad van bestuur van de RTBF zowel een vertegenwoordiger van het Waals Gewest als één voor de Franstalige Brusselaars opgenomen werd. De andere partijen vonden dat vreemd want “Walen en Brusselaars kijken nog naar dezelfde RTBF”. Poutrain haalde haar slag thuis.

Bovendien wou ze dat het gebouw van het parlement van de Franse Gemeenschap in Brussel zou worden verkocht en dat het parlement van de Franse Gemeenschap beurtelings in het Waalse en Brusselse parlement zou vergaderen. Poutrain argumenteerde dat dit heel wat geld zou besparen, maar sommigen zagen daarin een verborgen agenda: de Franse Gemeenschap werd ondergeschikt aan het Waals Gewest. Haar voorstel werd verworpen.

Geen minister

Poutrain staat bij haar politieke tegenstanders bekend als doctrinair, maar tegelijk wordt ze geloofd voor haar discretie en efficiëntie. Ze is ook gehard door moeilijke periodes. Ze moest het kabinet van minister-president Guy Spitaels in 1994 door woelige wateren loodsen toen hij naar aanleiding van de Agusta-affaire in opspraak kwam. Toen ontpopte zij zich toch een echte teamleidster. De voorbije jaren moest ze ook harde noten kraken in dossiers als het conflict met F1-baas Bernie Ecclestone over de organisatie van de GP van Francorchamps.

Haar dossierkennis verklaart waarom ze in 2008 aan het hoofd van het Institut Emile Vandervelde kwam te staan. De komende weken zal Poutrain niet weg te slaan zijn van de federale onderhandelingstafel. De beloning volgt later: ze mag kabinetschef worden van de premier in de regering-Di Rupo I. Een loopbaan als minister heeft ze nooit geambieerd. Daarvoor is haar privéleven te belangrijk. Ze laat er ook amper iets over los. Het is alleen geweten dat ze tijdens haar vakanties kokkin speelt voor de bemanning van zeiljachten.

Door Alain Mouton, illustratie jens claessens

Anne Poutrain was de eerste vrouw aan de top van een PS-kabinet.