De regering moet wakker worden

De economische toestand wordt in sneltempo dramatisch. In dit magazine waarschuwen de werkgeversfederaties VBO en Agoria voor structurele schade aan onze economie (blz. 16). “Onze economische ruggengraat gaat eraan”, kopte De Tijd dan weer boven een alarmerend interview met de tot nu toe bezadigde Unizo-topman Karel Van Eetvelt.

De journalisten van Trends horen bijna dagelijks verhalen van bedrijven die in problemen verzeilen. Omzetten worden gedecimeerd. Businessplannen worden waardeloos in een paar weken tijd. Afgewerkte bestellingen worden geannuleerd. Liever het voorschot kwijt dan de bestelling opnemen, luidt het. Magazijnen staan vol met niet-verkochte producten. Bedrijven gaan op zoek naar kapitaal dat moeizaam gegeven wordt.

Macro-economen bevestigen deze sombere waarnemingen. De Nationale Bank spreekt van een krimp van de economie met 1,9 procent. Petercam-hoofdeconoom Geert Noels denkt eerder aan 4 procent, wat in lijn ligt met de 3,5 procent die Nederland verwacht. De ongelooflijk snelle terugval van Duitsland, onze belangrijkste handelspartner, doet vrezen dat eerder Noels dan de Nationale Bank gelijk zal hebben.

De federale regering ziet inmiddels het Belgische overheidstekort stijgen naar 3,4 procent. Ze neemt daar akte van en misbruikt de kritieke economische situatie om haar immobilisme te verbloemen. De begrotingscontrole was niets meer dan een theekransje. Het relanceplan zal uitgevoerd worden, maar het is te mager om voor een herstel van het vertrouwen te kunnen zorgen. In de buurlanden leeft een protectionistische reflex, waardoor het spillover-effect van de buitenlandse relanceplannen beperkt dreigt te blijven.

Aanvullende maatregelen blijken niet meer haalbaar. De regering kon het bijvoorbeeld niet eens worden over de schrootpremie voor oude auto’s. Hoewel in Duitsland die premie heeft geleid tot een stijgende autoverkoop.

België slaagt daar niet in omdat de regeringspartijen alleen nog 7 juni in het hoofd hebben. Want verkiezingen zijn natuurlijk belangrijker dan economisch krachtdadig beleid. Sorry voor dit cynisme. Maar welke andere conclusie kan je trekken? Zelfs de vervanging van de gouverneur van de Nationale Bank, Guy Quaden, was onmogelijk. Quaden heeft een PS-signatuur en de favoriete kandidaat-opvolger, Luc Coene, draagt een Open Vld-etiket. En als die wissel gebeurt, dan moeten ook andere wissels gebeuren. En daarover zijn akkoorden niet mogelijk. Een regelrechte schande.

De verkopers van borden van twintig vierkante meter zullen de eerstvolgende maanden geen crisis kennen. De politici hebben hun campagne gestart. Maar daar heeft België geen nood aan. We kunnen geen immobilisme tot 7 juni verdragen. Er moet beleid gevoerd worden. Tijdelijke werkloosheid voor bedienden is een noodzaak. De sociale partners waren op weg naar een akkoord, tot de bediendebonden hun ‘njet’ uitspraken. Een krachtdadige regering zou dan de beslissing zelf nemen. Politici moeten zich in deze tijden niet laten gijzelen door corporatistisch denkende bediendebonden. Bedrijven die hun omzet met 40 of 50 procent zien kelderen, hebben nu, meteen, onmiddellijk, nood aan dit soort maatregelen.

Lastenverlaging is een andere prioriteit. Ook daar zijn mogelijkheden. De omzetting van de door Europa belaagde notionele-intrestaftrek naar een algemene verlaging van de vennootschapsbelasting zou een goed teken zijn. Een nieuw scenario dat we hier lanceren, is het tijdelijk buitenspel zetten van de – momenteel nefaste – gezondheidsindex. Door de snelle daling van de olieprijzen zijn we tot de paradoxale situatie gekomen dat de gewone index sneller daalt dan de gezondheidsindex. En dat dus de lonen – die gekoppeld zijn aan de gezondheidsindex – sneller gaan stijgen dan de algemene prijsevolutie.

Deze maatregel is efficiënt zonder dat hij het vertrouwen van de consumenten moet breken. Het is immers een technische maatregel die minder agressief is dan bijvoorbeeld een loonstop. Het is zeer twijfelachtig dat de sociale partners hierover een akkoord bereiken. De vakbonden zullen zeggen dat het oneerlijk is de spelregels te veranderen tijdens het spel, in het voordeel van één partij. Ze hebben daarin ook gelijk, maar de situatie noopt tot oneerlijke beslissingen. Daarom moet de overheid dit zelf beslissen. Maar ja, de regeringspartijen zouden wel eens stemmen kunnen verliezen met zo’n maatregel. En dat is natuurlijk belangrijker dan de economische toekomst. Nogmaals, excuses voor het cynisme. (T)

De auteur is hoofdredacteur.

Guido Muelenaer