De parabel van de twee molenstenen

Het Federaal Planbureau doet het weer. Een studie over de vergrijzing die vorige week donderdag verscheen, plaatst de regering in een zonnig daglicht. Het is niet de eerste keer dat deze eerbiedwaardige denktank rapporten produceert die wel op bestelling gemaakt lijken te zijn.

Volgens het Planbureau zal de vergrijzing de volgende vijftig jaar vooral de uitgaven voor gezondheidszorg doen stijgen. Daarmee wordt het zwarte beest van de sociale zekerheid nog meer dan tot nu toe gedacht ook de boosdoener in de toekomst. De pensioenlasten zouden immers minder zwaar doorwegen. Het Planbureau raamt de extra kosten van de vergrijzing tussen 2000 en 2050 op 2,7% (bij een groeicijfer van 2,3%) tot 3,4% (bij een groeicijfer van 1,9%) van het bruto binnenlands product (BBP). Maar dat bedrag kan worden gecompenseerd door de dalende rentelasten. Die zouden tussen 2000 en 2050 dalen met vijf procentpunten van het BBP. Omdat de rentelasten vooral afnemen vóór 2010 en de kosten van de vergrijzing pas na 2010 stijgen, stelt het Planbureau voor de begrotingsmarges van de komende jaren te storten in het Zilverfonds (alstublieft Johan Vande Lanotte, dank u wel Planbureau).

Conclusie: er is niets aan de hand. We kunnen verder doen zoals we bezig zijn. Het is trouwens niet de eerste keer dat het Planbureau deze stelling verdedigt: dat de stijgende kosten voor de sociale zekerheid kunnen worden gedekt door de dalende kosten voor de overheidsschuld. Het zou pervers zijn om met deze redenering blij te zijn.

België heeft nog steeds een torenhoge schuld, een pak hoger dan de rest van de EU-landen. Het geld dat naar de afbetaling van die schulden gaat, kan niet worden gebruikt voor investeringen in infrastructuur, onderwijs of justitie, niet voor lastenverlagingen, niet voor het gezond maken van ons verziekte stadsweefsel enzovoort. Even zoveel redenen waarom België achterop blijft hinken op de andere EU-landen. Even zoveel redenen waarom België de nummer één blijft op ranglijsten die het verschil tussen brutoloonkosten en nettoloon aangeven. En waarom België zich alleen kan handhaven door een hoge arbeidsproductiviteit (het spiegelbeeld van een te lage tewerkstellingsgraad).

De daling van de rentelasten moet eindelijk perspectief bieden in die uitzichtloze situatie. Eindelijk kan er geld vrijkomen om in de eerder genoemde domeinen te investeren. Minder loonlasten betekent meer tewerkstelling, meer loon in het loonzakje, minder druk op de arbeidsproductiviteit… Kortom, een gezondere omgeving om in te leven. We zullen nu maar niet té venijnig worden en zeggen dat dit tot een daling van de uitgaven in de gezondheidszorg kan leiden.

Mooi perspectief, niet? En wat zegt het Planbureau? Laten we die ene molensteen rond onze nek vervangen door een andere. Proficiat, daar moet je een pak academische titels voor hebben.

Natuurlijk hebt u al begrepen waar de knoop ligt. Als we de daling van de rentelasten gebruiken om de kwaliteit van onze economische en persoonlijke omgeving te verbeteren, dan moet er wel ernstig werk worden gemaakt van een sanering van de sociale zekerheid, in de eerste plaats van de gezondheidszorgen. En dat wil de jongste jaren maar niet al te best lukken. En dus zegt het Planbureau…

Guido Muelenaer [{ssquf}]