De nieuwe baas

De saga van de Generale Bank is één facet. Elders stroomt het water eveneens sneller door het Belgische bedrijvenlandschap. Zijn wieg stond in 1942 in Turnhout, zijn bureau staat in 1998 in het brandpunt van Solvay. Turnhout is een atypische startmeet voor de topman van een establishment- onderneming. Aloïs Michielsen wordt de eerste niet-familiale chef van het 135-jarige Solvay. Na de hoge patriciërs uit de Waals-Brabantse woudgordel, een Kempenaar met Nederlandse wortels.

E rnest Solvay stichtte Solvay in 1863, een innoverende onderneming met de voorbeeldrol van een Lernout & Hauspie of een Innogenetics van zijn tijd. Wallonië begon aan een boom, Vlaanderen ploeterde voort in doffe lijdzaamheid. Veel van Solvays waren zijn letterlijk onzichtbaar. Wie let op de foliebekleding van een tunnel of het kunststofbinnenwerk van een scheermachine? Bij Solvay Pharmaceuticals schuilen serieuzere kansen op zichtbaarheid. De farma vond (nog) geen block buster als Viagra ( Pfizer), Zantac (Glaxo) of Zyrtec ( UCB) met hun hefboomwerking voor de aandelenkoers. Chemie en farma bij Solvay zijn als de schuifstukken van een trombone. Met fatsoen groeit het concern onhoorbaar. De beurskapitalisering vertwaalfvoudigde tussen 1983 en 1998 tot 196 miljard frank.

In maart 1998 vloog de koers met 23% hoger. Op dat ogenblik was Solvay een achterblijver met een stijging sedert januari 1996 van amper 25%. De lancering in de VS van een product tegen botontkalking bij vrouwen in de menopauze was de trekker van de opflakkering. De farma moet Solvay, een cyclische onderneming die afhankelijk is van de grondstoffenprijzen, sexy maken. Een Zyrtec-effect? In de pijplijn zit bijvoorbeeld Flesinoxan, een antidepressivum dat door de klinische onderzoeksfase III gaat. Bank Degroof schat het marktpotentieel voor Flesinoxan in 2005 op 620 miljoen dollar met een winst van 95 miljoen dollar.

Morgan Stanley hamert op het zwakste punt van Solvay: het onvermogen om betere en vooral stabielere resultaten voor te leggen in de kunststoffenafdeling. Daarom is Solvay in de lijst van ‘s werelds topbedrijven uit de chemie geen kampioen.

De aandeelhouders van Solvay hebben wel een zoethouder. Hun onderneming smijt niet met het geld. Aan de Prins Albertstraat 33, in het verkommerde centrum van Elsene, staat een oud en zuinig gebouw. De etages van het hoofdkwartier hebben een museale uitstraling. De nieuwe nummer 1 leidt het concern van 35.000 medewerkers in 400 fabrieken op vijf continenten (omzet 311 miljard frank, plus 10%, netto courant resultaat 13,21 miljard, plus 15%) vanuit een klein kantoor zonder dure opsmuk. Hij heeft een innemende uitstraling en is een one company man, werkte nooit elders. Een maiden interview in zeven sleutelwoorden.

Toekomst

Aloïs Michielsen: “We moeten snel naar een gemiddelde return on investment van 15%, vandaag is de ROI 11%. Ik kleef op het tijdstip om de 15% te bereiken geen jaartal, het moet echter zo snel mogelijk. We frissen onze portefeuille van activiteiten op door overnames, strategische allianties en ontvlechtingen. Bijvoorbeeld, in de jongste tijd, kochten wij 57% van de natriumcarbonaatfabriek Sodi Denia in Bulgarije en ondertekenden wij een samenwerkingsovereenkomst met Innogenetics plus kochten wij 8,3% van de aandelen, en verkochten wij onze diergeneesmiddelen aan American Home Products. Solvay heeft twintig performante strategic business units (SBU) met een moderniserende bedrijfscultuur. De farmaceutica levert met 14% een groeiend deel van de omzet en 22% van de resultaten. Die percentages doen stijgen, is één van mijn belangrijkste oogmerken. De groei moet vooral van buiten Europa komen. Azië weegt 4% in de omzet; aan een renderende verdubbeling, geen verdubbeling om de verdubbeling, wordt gewerkt. Het Amerikaanse continent zit op 31%; daar dient snel 9% bij te komen. Ik wens wel meer vernieuwing te zien, en dat niet alleen in de producten, maar ook bij de administratieve procedures, het personeelsbeleid, de logistiek, de verdeling tussen kernactiviteiten en toegeleverde activiteiten enzovoort. Tussen 1991 en 1997 steeg de productiviteit in omzet per werknemer met 67%. De SBU’s krijgen een grotere autonomie en soepelheid. Zij beslissen zelfstandig over hun investeringen tot 3 miljoen euro, tot voor kort was dat slechts een half miljoen euro.” … “Ik kan me terugvinden in een citaat van James Moore, auteur van Death of Competition, The Age of Business Ecosystems. Die schrijft, in samenklank met de Belgische Nobelprijswinnaar Prigogine, de denker van de chaos-theorie: ” Economy is not mechanics, business is not machines. They are coevolving, unpredictable organisms in a constantly shifting ecosystem that no one controls.” Onzekerheid is een grondslag van het leven. De onzekerheid is een motor en de manager moet daarop inwerken.”

Nieuw bloed

“Elke verandering is stimulerend, ook die van familiaal naar niet-familiaal management. Ik stam uit een ondernemersfamilie en heb me de specifieke cultuur en familiale traditie van Solvay eigen gemaakt, bijvoorbeeld de ethische beginselen die hier geen loze woorden zijn. De overstap van familiaal naar niet-familiaal is geen breuk, maar een geleidelijke verschuiving. Ik ben hier in 1969 aan de slag gegaan, met de duidelijke ambitie om door te groeien, echter nooit met de bijna Amerikaanse bestreving om niet tevreden te zijn voor ik in de hoogste zetel zou zitten. Ik heb altijd getracht om me breed te informeren, te luisteren naar de collega’s, eensgezinde beslissingen te bereiken, mensen te motiveren en beslissingen op te volgen.”

Geneesmiddelen

“Op vijftien jaar steeg de farma-omzet met drie en de EBIT ( nvdr – resultaat voor aftrek van kosten op nettoschulden, belastingen en niet per sector toegewezen bestanddelen) met acht. Solvay Pharmaceuticals heeft de status van one billion dollar company. De kritiek op de schaalgrootte van die divisie blijft weliswaar bestaan en binnen en buiten de onderneming worden we soms aangespoord om een partner te zoeken, de dochter af te stoten of te verzelfstandigen. Het bekende en redelijk jonge model is de splitsing van het Britse gemengde chemie- en farma-concern ICI in een verzelfstandigd Zeneca voor farma en het afgeslankte ICI voor scheikunde. Ik bekijk deze operatie op de langere termijn, is zij wel zo gunstig voor de aandeelhouders van ICI? Ik ben tegen een gelijkaardige operatie bij Solvay.”

Autoproducten

“Voor benzinetanks in de kunststofHD-PE zijn we de wereldleider. We hebben troeven, alhoewel ik niet verheel dat dit een branche is waarin men volume dient te halen. We moeten sneller groeien in autoproducten en kochten bedrijven in Italië en Duitsland, plus sloten we overeenkomsten in Japan en de VS. Men moet zo groot mogelijk zijn en strategische verbanden aangaan waar dat nodig en nuttig is.”

Resultaten

“Ik ben opgewekt over wat er op 4 juni zal worden verteld over de resultaten van de eerste maanden van 1998. Over 1997 stegen de netto courante resultaten met 15%. Shareholder value noch corporate governance zijn nieuwigheden voor Solvay. Daniel baron Janssen heeft een beleid gevoerd dat voor de aandeelhouders van nut is geweest en dat wil ik voortzetten. De doorzichtigheid van onze rekeningen en rapportering is exemplarisch. Bij de bekroning van de financiële verslaggeving van de Vereniging der Financiële Analisten zit ons jaarverslag in de top. Vandaag bezitten institutionelen 28% van onze aandelen, 55% wordt aangehouden door Solvac en vaste familiale aandeelhouders, de free float is 45 procent. Het percentage van de institutionelen mag stijgen, professioneel aandeelhouderschap is stimulerend voor de bedrijfsleiding. Wij hebben niet gewacht op het Cadbury Report of zijn Belgische navolgers om de regels van behoorlijk bestuur in te voeren.”

Stock options

“Meer en meer van onze medewerkers, vooral bij de Angelsaksische dochters, vragen naar stock options als vergoeding. De situatie van feitelijke volledige tewerkstelling in de VS en het Verenigd Koninkrijk en de almaar klimmende beurskoersen stimuleert die vraag. We hebben wel warrants voor de personeelsleden en vandaag bezitten zij 1% van de aandelen. Dat percentage hoop ik te zien uitbreiden voor 2000.”

Establishment

“Het kan zijn dat de perceptie van Solvay bij het publiek in Vlaanderen blijft dat wij een Franstalige, Brusselse establishmentonderneming zijn. Het belangrijkste kenmerk van Solvay is dat we een internationale onderneming zijn, met amper 5% van de omzet in België en 10% van de medewerkers. De werktalen van de onderneming zijn Frans en Engels. De leiding is geïnternationaliseerd. Zijn wij Belgisch? We hebben onze 3% in Generale Bank gebonden aan de Belgische verankering van Fortis.” …”Ik ben zeer gehecht aan België, maar ik aanvaard de regionalisering in België en in Europa. Zoals in het zakenleven zou er een ernstige afbakening dienen te zijn tussen centraal en decentraal en een zinvolle toewijzing van de kerncompetenties.” … “De achternahinkende competitiviteit is een Belgisch verschijnsel dat zowel Vlaanderen als Wallonië op fundamenteel dezelfde wijze treft. Ik hoop wel dat voornamelijk Wallonië zich meer en meer bewust wordt dat er geen mirakels bestaan in de economie en dat men in de allereerste plaats zelf zijn verantwoordelijkheid voor de groei dient op te nemen. Er moeten in Wallonië nieuwe Ernest Solvays opstaan.”

FRANS CROLS