De mislukte gok van Renzi

We kunnen er aan het eind van het jaar niet naast kijken. Andermaal doen de Europese aandelenmarkten het gemiddeld een stuk minder goed dan de Amerikaanse beurzen. Als we bijvoorbeeld de prestatie van de Standard&Poor’s500-index en de Stoxx600-indexmet elkaar vergelijken sinds het begin van het jaar, dan komen we op een verschil van afgerond 15 procent uit. Europa keek met spanning uit naar het Italiaanse referendum over een grondwetswijziging, die vooral de macht van de Italiaanse senaat aan banden moet leggen. Beleggers hadden liever dat het een ‘ja’ zou zijn geworden en dat premier Matteo Renzi zijn slag thuis haalde. Maar de peilingen waren deze keer juist: het werd ‘neen’.

Welke westerse politicus haalt het na de brexit nog in zijn hoofd een referendum te organiseren en er zijn lot aan te verbinden? De Europese regeringspartijen die de jongste jaren nog referenda of verkiezingen winnen, zijn op de vingers van een hand te tellen. Vooral de extremere partijen zien hun stemmenaantal oplopen. Premier Renzi gokte met zijn referendum en leed een smadelijke nederlaag. Een ‘neen’ betekent normaal dat er vervroegde verkiezingen komen. Daarbij bestaat de kans dat de Vijfsterrenbeweging van Beppe Grillo en de Lega Nord er fors op vooruit gaan, wat de vorming van een stabiele regering erg zal bemoeilijken.

Italiaanse banken in nood

Italië heeft nochtans behoefte aan een sterke en stabiele regering, die ingrijpende maatregelen neemt. Het Italiaanse rapport van de afgelopen jaren is allesbehalve fraai. Het land is in de greep van een weinig benijdenswaardige cocktail van lage groei, banken in nood en toenemend populisme. Vooral de onderkapitalisatie van de Italiaanse banken beroert de Europese financiële markten al het hele jaar en verklaart mee de mindere prestatie van de Europese ten opzichte van de Amerikaanse aandelenmarkten.

Banca Monte dei Paschi di Siena is bezig met een plaatsing van 5 miljard euro – zeven keer de beurskapitalisatie – en de Italiaanse regering, die 4 procent van de aandelen in handen heeft, overlegt met de Europese Unie wat ze meer kan doen om de operatie succesvol te maken. Succes is nodig om de rest van de banksector toe te laten zich te herkapitaliseren. Politieke stabiliteit is daarbij geen strikt noodzakelijke, maar een aangewezen randvoorwaarde.

Bewogen politiek jaar

Het Italiaanse referendum is bovendien nog maar een Europese opwarmer voor het verkiezingsjaar 2017 met onder meer parlementsverkiezingen in Nederland (maart), presidentsverkiezingen in Frankrijk (mei) en parlementsverkiezingen in Duitsland (september). Gezien het opkomende populisme en nationalisme, wordt 2017 een heel uitdagend jaar voor politiek Europa en de stabiliteit van de eurozone. Of keert het tij toch? De Europese financiële markten hopen het, want anders kan het er weleens stormachtig aan toegaan.

2017 WORDT EEN HEEL UITDAGEND JAAR VOOR POLITIEK EUROPA EN DE STABILITEIT VAN DE EUROZONE.