De mediakloof

Welk bericht haalt het nieuws? Een technisch artikel over de ontbinding van de vennootschap van Clouseau-zanger Koen Wauters of een stuk over een malloot die de zanger op Facebook onterecht dood verklaarde. Volgens Pablo Boczkowski en Eugenia Mitchelstein ligt het antwoord voor de hand. “Bad news drives out good news”, stellen ze in The News Gap.

Boczkowski is hoogleraar en directeur van het Program in Media, Technology and Society aan de Amerikaanse Northwestern University. Hij schreef al verschillende boeken over media. Mitchelstein is doctoraatsstudent aan Northwestern. Het boek The News Gap gaat dieper in op een actueel thema: in welke mate brengen de media het nieuws dat de nieuwsconsumenten verkiezen? Een vrij groot deel van deze verhalen op nieuwssites gaat over politiek, internationale betrekkingen en economie. Maar zoals blijkt uit de meest aangeklikte artikels hebben de gebruikers van deze sites een sterke voorkeur voor ‘nieuws’ over sport, misdaad, entertainment en het weer, is het vaak gehoorde verhaal. The News Gap ging na of dat klopt. De auteurs onderzoeken de ‘preferentiekloof’ en de gevolgen voor de media-industrie en het democratische leven in het digitale tijdperk.

Op basis van een wetenschappelijke analyse van meer dan 50.000 artikels op twintig nieuwssites in zeven landen in Noord- en Zuid-Amerika en West-Europa vinden de auteurs dat de kloof in nieuwsvoorkeur overal aanwezig is, ongeacht de nationale mediacultuur. Een lichtpuntje: ze laten zien dat de kloof tussen echt nieuws en pulp iets verkleint in tijden van verhoogde politieke activiteit, bijvoorbeeld bij verkiezingen of bij een politieke crisis. Dan voelen lezers zich als het ware gedwongen zich te informeren over publieke zaken. Maar de kloof blijft ontzettend groot in tijden van ‘normale’ politieke activiteit.

Interessant is ook dat Boczkowski en Mitchelstein vaststellen dat de kloof niet wordt beïnvloed door innovaties op het internet — zoals blogs en zogeheten user-generated content (informatie die door gebruikers van een medium wordt aangeleverd) op reguliere nieuwssites. Wat kunnen we verwachten in de komende jaren, vragen de auteurs zich af. Weinig verandering, zo blijkt. Er is bij sommige echte nieuwsmakers ook oprechte bezorgdheid over deze uitdiepende kloof. Want de alarmerende discrepantie tussen nieuwsproducenten en consumenten brengt volgens het duo de fundamentele rol van de media in een democratische samenleving in gevaar. Die rol bestaat uit drie taken: het aanbieden van informatie over openbare aangelegenheden, waakhond zijn voor overheid, ambtenaren en andere machtige actoren en het aanbieden van een plaats voor echte maatschappelijke discussie. Maar media zijn geneigd die taken niet ter harte te nemen om de nieuwsconsument te verleiden.

De nieuwsgierigheid en nieuwshonger van het publiek worden vooral verzadigd door valse verhalen zoals over de dood van BV’s. Maar deze zaken hebben weinig of niets te maken met de controlefunctie van de media, stellen de auteurs. De voorkeuren van het publiek zijn begrijpelijk, maar als de media er te veel aan toegeven, is dat een gevaar voor het functioneren van een moderne democratie.

Pablo Boczkowski en Eugenia Mitchelstein, The News Gap, When the Information Preferences of the Media and the Public Diverge, The MIT Press, 2013, 256 blz. 35 euro

THIERRY DEBELS