De maakbare utopie

De discussie over de Vlaamse financiers en Generale Maatschappij-Tractebel is een centenkwestie, maar bovendien veel meer dan een centenkwestie. Zij staat tegen de achtergrond van een belangwekkende evolutie. Een evolutie met gevolgen voor de economie en de staatsvorm van onze samenleving. Met vallen en opstaan en ook de nodige woordenkramerij vandien groeit in Vlaanderen een eigen ethiek. Deze heeft een relatie met de manoeuvres om Vlaamse verankeraars naar de Franco-Belgische groep te lokken.

De bezinning over de toekomst van de Vlaamse samenleving verandert van toon. Minder en minder is het een gezeur om centen, om materiële voordelen, om het inkrimpen van transfers. Dit blijft wel, maar het staat in een nieuw licht. De kern is een zoektocht naar een betere wereld, een betere staat en die raakt de universele en bekende broeihaard van elke politieke verzelfstandiging. Staten in de moderne tijd worden zelden opgeruimd of nieuwe staten bedacht om puur materiële redenen. Staatsvormers zijn volksvrienden, dromers met de voeten op de aarde. Moderne staten de VS, België van 1830 en alle nieuwe gedekoloniseeerde staten van Azië, Afrika en Latijns-Amerika wortelen in utopieën. Dat deze utopieën zeer tanen in de praktijk van de nieuwe staat doet geen afbreuk aan het opwindende en de mobiliserende kracht van zijn geboortemythe.

Ghana werd de eerste onafhankelijke staat van Afrika. Kwame Nkroemah, de landsvader, schreef jaren voor de onafhankelijkheid boeken over wat hij voorhad met zijn nieuwe land. Elk streven naar zelfstandigheid draagt al 300 jaar de tekenen van een intellectuele creatie. Denk aan de Amerikaanse onafhankelijkheid en de teksten van Jefferson en Madison. Neem de utopieën van de Franse revolutionairen. Lees de dagboeken van de Belgische omwentelaars. Telkens had de zelfstandigheid een profetische diepgang. Zolang de zoektocht naar de autonomie van Vlaanderen de hobby was van groupuscules, had het intellectueel weinig waarde. Dat verandert. De geur van verrotting die opstijgt uit Wallo-België een Belgische staat overvleugeld door Waals-socialistische corruptieve praktijken, hierin terwille van de regeringsdeelname onderdanig gevolgd door de CVP doet de roep naar zuiverheid, een nieuw begin, een nieuwe hoop groeien met een kwantumsprong.

De Proeve voor een Vlaamse grondwet ontsluit interessante visies ; Luc Van den Brande presenteerde in het Vlaams parlement een begroting met een allure die België al een kwarteeuw mist ; het VEV lanceert in oktober een tweede Dirv-campagne, geïnspireerd door een moderne utopie, “Competing for the Future” van Gary Hamel en CK Prahalad. Wie hunkert naar een beter millennium, vindt in de drie teksten een toekomst. Hun toon, hun trend is helder. De aandacht, de vaderlandsliefde verschuift naar Vlaanderen ; de afkeer, het mentale afscheid vallen op België.

Wat wordt de verhouding met de traditionele machten van België ? Socialisme corrumpeert, absoluut socialisme corrumpeert absoluut. Het socialisme maakte van de Waalse grootsteden puinhopen van armoede, hopeloosheid, verval en doodslag. Bevend toonde PS-chef Busquin een Vrije Tribune van PaulBelien zelfstandig journalist in The Wall Street Journal. Beliens tekst is onaangenaam om lezen voor de Waalse socialisten. Niemand, werkelijk niemand, ook Belien niet, stelt dat de Walen gepredestineerd zijn tot corruptie. Niet de Walen zijn schuldig, wel het denkstelsel waaraan het merendeel van de Walen zich decennialang overleverde.

En de paringsdans tussen Vlaamse geldschieters en Generale Maatschappij-Tractebel ? Men dient ook te durven inschatten hoe de ondernemingen van ‘s lands oudste holding hun weg zoeken bij de machtigen. Hebben ze voldoende ethiek om aanvaardbaar te zijn voor Vlaamse aandeelhouders ? Ook hier geldt, dat de ondernemingen uit die hoek de neiging hebben om zich al lobbyend, draaiend en vleiend in te werken bij de beslissers. Daar willen wij niet van horen. Dat omvat geen veroordeling van de werknemers van deze bedrijven. Zij zijn voor het leeuwendeel keurige lui. Echter, het mechanisme waaraan zij hun invloed te danken hebben, steunt meer op operaties achter de schermen, op lange armen, op ons kent ons, op de verkoop van goederen en diensten om andere redenen dan de beste prijs-kwaliteitsverhouding. Dit is verwerpelijk in een nieuwe, edele samenleving.

Voor de opbrengst hoeven de Vlamingen GMB/Tractebel niet te steunen, er zijn interessantere beleggingen ; voor de macht evenmin. Laat GMB barsten, de verkoop van haar onderdelen nadien biedt desgewenst ook kansen. Welke Vlaamse merchant banker belde reeds met Akzo Nobel om Recticel aan te bieden ? Het einde van Generale Maatschappij zal armslag bezorgen aan de vele Vlaamse entrepreneurs die ooit door de lobbymacht van die moloch werden verpletterd. Franstalige kapitalisten, laten we scheiden.

FRANS CROLS