De keizer te rijk

De bereidheid om belastingen te betalen, hangt nauw samen met onze perceptie van hoe de belastingen worden besteed. Zo werd ik onlangs geconfronteerd met een vraag naar de kredietwaardigheid van steden en gemeenten. De steden en gemeenten hebben het financieel moeilijk. Een aantal onder hen heeft aan de alarmbel getrokken en erop gewezen dat hun kosten hun inkomsten op termijn ver te boven zullen gaan.

Ondanks hun financiële zorgen moeten de steden en gemeenten blijven groeien en diensten aan hun inwoners blijven verschaffen. Ze grijpen daarom almaar vaker terug naar alternatieve financieringsvormen. Een daarvan is de publiek-private partnerschap (PPP), waarbij ze een samenwerking opzetten met een private onderneming en een financiële sponsor. Die sponsors stelden me de vraag: kunnen steden en gemeenten failliet gaan?

Het antwoord is: in principe niet. De gewesten hebben een systeem van gebalanceerde budgettering, controle en voogdij opgezet. Vooreerst worden de steden en gemeenten verplicht op lange termijn te denken. Burgemeesters moeten aan het begin van hun legislatuur een evenwichtig financieel meerjarenplan voorleggen. De uitvoering van dat plan wordt jaar na jaar door de toezichthoudende overheid gecontroleerd. Als het fout loopt, kan die overheid ingrijpen en de stad of gemeente onder voogdij plaatsen, tot haar rekeningen weer in balans zijn. In Wallonië werd zelfs een centrum voor financiële hulp aan de gemeenten opgericht (CRAC). De finan-ciële sponsor van een PPP met een stad of een gemeente kan dus normaal alleen worden geconfronteerd met een opschorting van betaling en nooit met een niet-betaling.

Maar bij dat antwoord maak ik wel een kanttekening. Het hele systeem is gebaseerd op een betrouwbare en transparante financiële rapportering door de overheden. Over de inkomsten en de uitgaven maak ik me weinig zorgen. Daar wordt uitvoerig over gedebatteerd en gerapporteerd. Maar hoe is het gesteld met de verplichtingen van de steden, gemeenten, provincies en gewesten buiten hun balans? Ik denk dan bijvoorbeeld aan borgen en garanties die de provincies of het gewest voor de gemeenten hebben gesteld. Is daar voldoende kijk op? In een verslag van december 2013 porde het Rekenhof het Waalse Gewest alvast aan om over die materie transparanter te zijn.

Ik geef graag aan de keizer wat des keizers is, maar hij moet me kunnen tonen wat hij ermee heeft gedaan en aan wie hij wat heeft beloofd. Een budget mag nog zo evenwichtig zijn, als men niet — of onvoldoende — weet welke lasten het moet dragen, dreigt er een systeemrisico.

Is associate director coverage van NIBC Bank nv.

YANNICK DE SMET

Ik geef graag aan de keizer wat des keizers is, maar hij moet me kunnen tonen wat hij ermee heeft gedaan en aan wie hij wat heeft beloofd.