De juiste taal

Programmeren is soms de enige weg om over een lekker lopende toepassing te beschikken.

Programmeren ? Is dat niet passé, nu zowat alle toepassingsprogramma’s tekstverwerking, databases, spreadsheets, boekhoudkundige programma’s kant en klaar verkrijgbaar zijn ?

Niet echt. Iedereen programmeert trouwens wel eens, al zal hij dat zo niet noemen. Programmeren is immers aan een computer vragen om een reeks vooraf gedefinieerde bewerkingen uit te voeren, eigen aan een bepaalde gebruiker, en deze op verzoek te herhalen.

Stel, u werkt met de tekstverwerker Microsoft Word en u wil in uw brieven de naam van uw bedrijf in vetjes hebben. Geen probleem. U gebruikt de funktie ” Vervangen“, waarmee u het lettertype van een woord kan veranderen. Dat werkt prima, maar u zal zich bij elke nieuwe brief ernstiger gaan afvragen of u deze wijziging niet kan automatizeren. En dat kan. Zoals alle grote tekstverwerkers biedt Word u de mogelijkheid makro-opdrachten ( makro’s) te maken : met enkele muisklikjes kan de gebruiker een reeks bewerkingen definiëren, ze opslaan onder een naam en zelfs toewijzen aan een bepaalde toets. Voortaan klikt u gewoon, als de brief eenmaal klaar is, op de makrotoets, en de naam van uw bedrijf wordt automatisch in vetjes weergegeven. Dat is toch de definitie van programmeren ?

Probeer eens gewoon uit nieuwsgierigheid de makro te wijzigen die u zopas hebt opgeslagen. Er zal een tekst op het scherm verschijnen met een wel heel biezondere inhoud. Wat u ziet, is de vertaling van uw makro in programmeertaal. In het geval van Word gaat het om WordBasic. De grote tekstverwerkers, spreadsheets en databasebesturingsprogramma’s hebben elk hun eigen programmeertaal.

VISUAL BASIC.

WordBasic is een variant van Visual Basic van Microsoft. U moet dan niet terugdenken aan het voorvaderlijke Basic waarmee Microsoft zijn eerste suksessen oogstte. De taal is geëvolueerd tot een objekt-georiënteerde programmeertaal, een aanpak die vereist is als u wil programmeren onder Windows.

Eenvoudig gezegd maakt een objekt-georiënteerde taal het mogelijk kodestukjes te programmeren objekten die bruikbaar zijn in verschillende programma’s. Legoblokken van software, als het ware.

Alle Windows-objekten (knoppen, vensters, menu’s…) zijn geschreven in een kode die opnieuw kan worden gebruikt in om het even welk (Windows-)programma. Dat vergemakkelijkt de taak van de programmeur aanzienlijk. Met slechts enkele muisklikken kan hij een gebruikersinterface ontwikkelen door op een leeg formulier knoppen, keuzelijsten, menu’s, en dergelijke te plaatsen, en daarvan vervolgens, hoofdzakelijk in keuzelijsten, de eigenschappen aan te geven. De kode waarmee deze elementen worden beheerd, wordt automatisch in het programma opgenomen. Hoewel u even goed als vroeger moet weten wàt en hoe, kan het nu een stuk eenvoudiger en in elk geval zonder het schrijven van (veel) regels kode.

PASCAL.

Delphi, een produkt van Borland International waarop we een volgende keer nog terugkomen, is voor de programmeertaal Pascal, wat Visual Basic is voor Basic. Het principe is hetzelfde : u maakt uw toepassing vanaf een leeg formulier waarop u “objekten” plaatst. Delphi is veelzijdig, maar biezonder geschikt voor het ontwikkelen van database-toepassingen, omdat er nogal wat onderdelen van zo’n toepassing nagenoeg kant-en-klaar voorhanden zijn. Het programma werkt met de meeste databases die op de markt zijn en is verkrijgbaar in een persoonlijke (“desktop”) en een client/server-versie. Met deze laatste kunnen toepassingen voor een netwerkomgeving worden ontwikkeld.

Laat u in ieder geval niet misleiden : de toepassingen worden dan wel met veel gemak ontwikkeld (hoewel u toch eerst een weekje zal moeten studeren op de programmeertaal), maar de kwaliteit is van professioneel niveau tenminste, als de ontwerper dat ook is. Delphi heeft het voordeel de programmeur niet te verdrinken in een vloed van funkties en de resulterende Pascal-kode is ook sneller dan de Visual Basic-kode.

HET GEVAL C++.

Wie toepassingen echt van A tot Z wil beheersen, is aangewezen op C++. Dit is programmeren voor gevorderden. In tegenstelling tot Basic of Pascal, waarvoor u bij Microsoft of Borland terecht moet, is hier keuze uit een reeks leveranciers. Het C++-produkt van Symantec, bijvoorbeeld, scoort opvallend goed in tests.

Borland is ook hier weer vertegenwoordigd. Het visuele aspekt van de ontwikkeling is hier minder duidelijk. Met de twee vorige programma’s hoefde u slechts een element toe te voegen, en de juiste kode werd automatisch in het programma geïntegreerd. In Borland C++ moet de programmeur het programmatie-aspekt van de elementen die hij toevoegt zelf beheren, hoewel er talrijke code libraries (pre-fab routines) voor bestaan. Het pakket is zeer flexibel en voorziet ook begeleiding (“wizards”) bij het uittekenen van toepassingen. De dokumentatie is heel volledig, om niet te zeggen biezonder omvangrijk. Borland levert bij zijn C++ ObjectWindows een reeks kodes die bruikbaar zijn voor de programmeerbare elementen van Windows. Het is een sterk produkt voor ervaren programmeurs.

Visual C++ van Microsoft is dan weer veel minder gedokumenteerd. Er hoort wel een zeer degelijke tutorial bij die de lezer helpt bij het ontwikkelen van een tekentoepassing. De moeilijkheidsgraad stijgt naarmate de hoofdstukken vorderen. Dit programma neemt voor een stuk het visuele van Visual Basic en Delphi over, maar het is lang niet zo transparant als de eerste twee talen.

DE KEUZE.

Tot slot rijst de vraag : programmeren om wat te doen en voor wie ? Bedrijven hebben talrijke gegevens onder hun beheer (voorraden, bestellingen, klanten…). Met database-besturingsprogramma’s slagen we er min of meer in toepassingen te programmeren die zijn afgestemd op de behoeften van de onderneming. Standaardtoepassingen moeten immers altijd worden aangepast aan de eisen van de gebruiker.

Om een krachtige toepassing te verkrijgen die uitsluit dat de gegevens door om het even wie kunnen worden vernietigd, is programmeren noodzakelijk. Hoe krachtig de database-besturingsprogramma’s ook zijn, zij hebben hun grenzen. Zij zijn namelijk uitsluitend toegespitst op het beheer van gegevens. In zo’n geval is bijvoorbeeld een taal als Delphi vereist.

Ook partikulieren kunnen met dergelijke programma’s toepassingen klaarstomen die zijn afgestemd op hun behoeften. Een ander niet te verwaarlozen aspekt vormt de ontwikkeling van shareware-programma’s (die gefinancierd worden door kleine, bijna vrijwillige bijdragen van gebruikers). Deze aktiviteit is niet altijd rendabel, maar als uw inspanningen worden beloond, is het plezier dubbel zo groot.

FABRICE CLAES

VISUAL BASIC (MICROSOFT) Basic volgt het Lego-principe.

DELPHI (BORLAND) Eenvoudiger dan Pascal.

C++ (BORLAND) Snel, maar vooral voor professionals.