DE INTERNETPIRAAT DIE DE MUZIEKINDUSTRIE REDT

Topman Daniel Ek van Spotify waarschuwt in een opmerkelijke open brief voor het broze succes van techbedrijven in Zweden. Tegen alle verwachtingen in bouwde de dertiger vanuit Scandinavië een streamingdienst uit, die zelfs giganten Apple en Google weerstaat.

” Als het beleid niet verandert, denkt Spotify eraan buiten Zweden uit te breiden.” Daniel Ek en Martin Lorentzon, die samen Spotify oprichtten, waren vorige week in een open brief erg kritisch voor de Zweedse overheid. Er is geen beleid om de huizenschaarste in en rond Stockholm aan te pakken, aandelenopties voor personeel worden excessief belast en er studeren te weinig programmeurs af in het land, klinkt het. Dat zet een rem op de groei van de wereldmarktleider in betalende muziekstreamingdiensten.

De open brief krijgt veel weerklank in Zweden. Als een van de weinige Europese landen brengt het techbedrijven voort die niet hoeven onder te doen voor die in Silicon Valley. King Digital (Candy Crush) en Mojang (Minecraft) zijn andere Zweedse miljardensuccessen. Maar Spotify spant de kroon. De streamingdienst van Ek wordt gewaardeerd op 7 miljard euro. Het afgelopen jaar steeg het aantal betalende gebruikers van 20 miljoen naar 30 miljoen.

Nieuwe gesel

Ek wordt gezien als de redder van de muziekindustrie. Naar eigen zeggen zocht hij al op zijn zestiende een betere manier om muziek te ontdekken en te beluisteren. Hij was een fervente gebruiker van Napster, de software waardoor illegaal downloaden eind jaren negentig doorbrak. Volgens hem moest er ook een markt zijn voor een gebruiksvriendelijke en legale streamingdienst, waarmee gebruikers tegen betaling onbeperkt naar muziek van om het even welke artiest kunnen luisteren. Dan is illegaal downloaden niet meer de moeite.

Het zou nog bijna tien jaar duren eer hij dat idee commercialiseerde. Tijdens de opstart van Spotify in 2006 leidde de Zweed zelfs even een ander bedrijf, uTorrent. De gelijknamige software is nog altijd zeer populair om muziek en films illegaal te downloaden. Maar in zijn officiële bio op de website van Spotify is er geen spoor meer te vinden van Eks betrokkenheid bij een van de gesels van de muziekindustrie. Ook in de zeldzame interviews die Ek over zijn persoon geeft, blijft hij op de vlakte over uTorrent.

Hij vertelt liever hoe hij op zijn veertiende al goed geld verdiende aan het maken van websites. Hij betaalde zijn klasgenoten om mee websites te bouwen en om ook nog zijn huiswerk te maken. Hij legde zich volledig toe op ondernemen. Later zou Ek toch nog proberen informatica te studeren, maar hij ontdekte al gauw dat wiskunde hem niet lag. Hij sloeg weer aan het ondernemen en verkocht op zijn 22ste zijn internetmarketingbedrijf Advertigo voor 1 miljoen euro aan Lorentzon, die toen een soortgelijk internetbedrijf leidde. Die exit leverde Ek een potentiële zakenpartner op, die ook direct brood zag in het idee voor Spotify.

Harde concurrentie

Het zou twee jaar duren eer Ek Spotify officieel kon lanceren, door een gebrek aan streamingrechten. Toen in Zweden uiteindelijk enkele grote platenmaatschappijen overstag gingen, ging het aantal illegale downloads meteen fors naar beneden. Dat bleek het perfecte visitekaartje om in andere landen over nieuwe rechten te onderhandelen.

De concurrentie is ondertussen zeer hard. Behalve Deezer en Pandora zijn YouTube (Google) en Apple concurrenten geworden. Die laatste Amerikaanse elektronicafabrikant lanceerde vorige zomer zijn eigen streamingdienst in een gratis update van zijn besturingssystemen. In theorie bereikt het daarmee meer dan 1 miljard gebruikers die een smartphone of een ander toestel van Apple bezitten. Maar zelfs na een lange gratis testperiode heeft Apple slechts 10 miljoen gebruikers kunnen overtuigen om een abonnement te nemen.

De grootste uitdaging blijft het businessmodel. Spotify zou nog altijd fors verlieslatend zijn, ondanks een omzet van meer dan 1 miljard euro. Ook de artiesten klagen, want per afgespeeld nummer krijgen ze slechts een fractie van een eurocent. Enkel de grote platenmaatschappijen, die het gros van de rechten beheren, zijn vrij tevreden. Als minderheidsaandeelhouder hebben ze zicht op de interne boekhouding en ze weten daardoor perfect hoever ze kunnen gaan in onderhandelingen over de rechten. Voor Ek zijn de verliezen slechts een tijdelijk probleem. Zodra Spotify even ingeburgerd is als Google of Facebook, is er voldoende geld voor iedereen.

STIJN FOCKEDEY, ILLUSTRATIE JENS CLAESSENS

Spotify zou nog altijd fors verlieslatend zijn, ondanks een omzet van boven 1 miljard euro.