De gulle duiventil

De Vlaamse regering had de aflopende regeerperiode veel geld en heeft er niet slecht mee geboerd. Tussen de ministers onderling bestaan er wel grote verschillen. De ploeg wijzigde ook zes keer van samenstelling.

De veelvuldige wissels in de regeringsploeg zijn een kwalijke zaak. Drie CD&V’ers vertrokken naar de federale regering: Yves Leterme, Inge Vervotte en Steven Vanackere. Dat gaf kansen aan nieuwkomers Hilde Crevits en VeerleHeeren. De liberale Fientje Moerman verdween nagesjoemel op haar kabinet. Ex-minister Patricia Ceysens volgde haar op. N-VA’er Geert Bourgeois stapte op toen zijn partij de meerderheid verliet. Zijn bevoegdheden kwamen bij minister-president Kris Peeters (CD&V) terecht. Slechts vijf ministers deden de volle vijf jaar van de regeerperiode uit: Dirk Van Mechelen en Marino Keulen van Open Vld, en Frank Vandenbroucke, Kathleen Van Brempt en Bert Anciaux van sp.a.

Het glas van die regeringsploeg is duidelijk meer halfvol dan halfleeg. Dat heeft zeker te maken met het vele geld dat van het federale niveau naar Vlaanderen vloeide en met de overwegend gunstige economische conjunctuur tijdens de aflopende regeerperiode. Geld hebben, scheelt een hele slok op de borrel, maar dat liedje zal niet blijven duren. De Vlamingen krijgen eerder vroeg dan laat de factuur gepresenteerd van de federale tekorten. Daarom is het jammer dat de Vlaamse regering niet nog een tandje bijstak om beter gewapend te zijn tegen onheilsperiodes zoals we die nu beleven. Meer nog, ze bracht uitgavenmechanismen op gang die de volgende regeringsploeg zuur kunnen opbreken.

Dat neemt niet weg dat het Vlaamse budget gezien mag worden. Ook al heeft de regering het opgesmukt door voor investeringen te werken met het systeem van publiek-private samenwerking (pps), wat geen succes werd. Van dat kluwen worden tot nog toe vooral advocaten rijker. De verlaging van de registratie- en schenkingsrechten, die per saldo meer opbracht, mag de regeerploeg als pluim op haar hoed steken. Het is wel de vraag of de nieuwe regering de werkende Vlaming blijvend een jobkorting zal geven. Indien niet, gaat het deze keer om een platte electorale stunt. Maar deze maatregel kost handenvol geld. En financiële middelen worden schaarser, wat de keuzes moeilijker maakt.

Arbeidsmarktbeleid

Het Vlaamse arbeidsmarktbeleid leverde vruchten op. Het meerbanenplan, dat jaarlijks 80 miljoen kost, is een succes. Werklozen activeren is het Vlaamse credo en maar goed ook. Nu nog de werkloze 50-plussers beter bereiken. De economische crisis kan meebrengen dat daar weinig meer van in huis komt. De Vlaamse sociale partners benadrukken terecht dat zoiets een grote vergissing zou zijn. De beslissing om het hoger onderwijs mee te financieren op basis van de uitgereikte diploma’s is dat wellicht ook. Het dreigt de kwaliteit van dat onderwijs naar beneden te halen en hoe beter opgeleid de jongere is, hoe gemakkelijker hij aan werk raakt.

Geld was er ook om de in ademnood verkerende economie zuurstof te geven. De regering deed dat oordeelkundig en de redding van het Vlaamse kroonjuweel KBC mag er wezen. Maar geld is niet het alfa en omega van wat de politieke overheid vermag. De aangekondigde vereenvoudiging van de hele zwik agentschappen, instellingen en financierings-mechanismen waar de ondernemers een beroep op kunnen doen, bleef steken. Dat moet echt beter om ondernemerschap en werkgelegenheid effectief een duw te kunnen geven.

De heroriëntering van investeringssteun naar milieu en energietechnologie was een wijze beslissing. De nieuwe technologie moet immers helpen om de Europese milieudoelstellingen te halen. De regering maakte haar milieubeleid de afgelopen jaren beter verteerbaar voor de ondernemingen en meer betaalbaar voor de gemeenschap. Dat verhoogt het maat-schappelijke draagvlak om te doen wat moet. Zo is het waarschijnlijker dat er vooruitgang wordt geboekt.

Steden

Het beleid om zoveel mogelijk mensen huiseigenaar te maken, leverde resultaten op en de regering hielp de stadsvlucht te verminderen met geld voor het opruimen van stadskankers. Het verplichte inburgeringstraject voor een grotere groep nieuwkomers, lessen Nederlands incluis, is bedoeld om het samenleven van ver-scheidene bevolkingsgroepen te verbeteren. Een juiste keuze, maar de stok achter de deur, de administratieve boetes voor wie zijn laars lapt aan die verplichting, liet te lang op zich wachten.

De wijze waarop de lokale besturen werden hervormd, deed de wenkbrauwen fronsen. Maar wat vooral tegen de borst stoot, is dat de Vlaamse overheid de gemeenten en steden met steeds meer taken blijft opzadelen zonder bijkomende financiële middelen over te schrijven. Dezelfde regering betaalde wel heel wat schulden van de lokale besturen af. Het neemt niet weg dat de al zo vaak beleden en aangekondigde Vlaamse staatshervorming, meer dan nodig is.

Dat geldt evenzeer voor het uit de wereld helpen van de wachtlijsten in de welzijnssector, waarvan de noden steeds groter worden. Die verkiezingsbelofte bleef dode letter. De lijst voor de gehandicapten werd zelfs langer, maar er kwamen wel 17.000 nieuwe plaatsen in de kinderopvang bij.

Staatshervorming

Over de staatshervorming vloeide de meeste inkt en het resultaat is er omgekeerd evenredig aan: nul. Het is logisch dat een Vlaamse regering in haar regeerakkoord schrijft hoe ze de Belgische federatie omgeturnd wil zien. Maar de deelstatelijke overheid kan daar bijzonder weinig aan doen. De macht ligt waar de compromissen worden gesloten. En verkopen dat zoiets voor de staatshervorming kan gebeuren tussen de deelstaten onderling, is volksverlakkerij. De politieke partijen zullen tot een staatshervorming bereid moeten zijn en moeten een tweederdemeerderheid leveren in het federale parlement.

Slotsom: goed gewerkt, Vlaamse regering, maar het kan nog heel wat beter. Er zitten in uw schoot klasbakken, maar ook oelewappers. Excusez le mot. En als we de excellenties per partij opdelen, valt het op dat CD&V wissels op de toekomst heeft, Open Vld op degelijkheid surft en sp.a vers bloed nodig heeft.

De evaluatie van de Vlaamse regering is van de hand van Alain Mouton Bert Lauwers Boudewijn Vanpete