De grote verdwijntruc

De West-Vlaamse Evelien Putman vocht zes jaar als een leeuwin om Tailormade Logistics, het transport- en logistiek bedrijf van haar man, weer op wieltjes te doen lopen. Met succes. Onlangs werd ze bedankt voor bewezen diensten. Na lang aarzelen wil ze haar verhaal doen.

Twee jaar terug interviewde Trends Evelien Putman al eens. De titel was toen De truc met de vrouw. “Maak er nu maar De grote verdwijntruc van”, gekscheert ze. Om onmiddellijk weer serieus te worden: “Weet je, ik zou wraakzuchtig kunnen zijn, maar dat helpt niemand vooruit. Rancune maakt een mens kapot.”

Evelien Putman was niet voorbestemd voor het ondernemerschap. Ze studeerde economische geschiedenis en toegepaste economie en overgoot alles met wat rechten. Haar carrière leest als een sneltrein en weerspiegelt haar veelzijdigheid. Voor Clama, een West-Vlaams textielbedrijf, werkte ze eerst een marketingstrategie uit in Brazilië en stampte ze daarna als 24-jarige een joint venture in de VS uit de grond. Daarna werkte ze voor Citigroup. Ze bekwaamde zich in consumer finance en corporate financial control. Financiële ratio’s en changemanagement werden haar handelsmerk. In 2004 vertrok ze als economisch vertegenwoordiger voor Flanders Investment & Trade (FIT) naar Finland. De no-nonsensementaliteit van de Scandinavische landen stimuleerde haar directheid en haar zoektocht naar openheid in het zakenleven. Het grote evenwicht tussen man en vrouw in Finland noemt ze nog altijd een voorbeeld van een betere maatschappij.

In 2008 ontmoette ze, tijdens een havenmissie voor Gentse bedrijven en politici in Helsinki, de eigenaar van Tailormade Logistics. Met hem begon ze zowel professioneel als privé aan een nieuw hoofdstuk. Intuïtief voelde ze aan dat het bedrijf in moeilijk vaarwater verkeerde en algauw werd ze door de beide aandeelhouders aangesteld als crisismanager. Een rol die ze bijzonder geëngageerd op zich nam. Een rol die ze ook dacht te kunnen combineren met de rol van moeder en echtgenote. Maar een rol, zo geeft ze toe, die ze onderschatte.

De wonderjaren

Begin 2009. Evelien Putman neemt het roer bij Tailormade Logistics over van haar echtgenoot. Het bedrijf kreunt onder de zware investeringen uit 2007 en tekent in 2008 een monsterverlies op. Ze herstructureert, herschikt de schulden, heronderhandelt de leverancierscontracten en snoeit hard in het personeelsbestand. Het eerste jaar wordt afgesloten met een heel bescheiden winst. Gemotiveerd door de financiële ommekeer en het vernieuwde enthousiasme van de medewerkers, gaat ze voort op het ingeslagen pad. Ze blijft op de kosten werken en gaat van een overlevingsstrategie over naar een leefstrategie. Haar man laat de leidende rol bij Tailormade Logistics helemaal aan haar over, en schikt zich in zijn rol van meerderheidsaandeelhouder. 2010 en 2011 worden afgesloten met mooie winstcijfers. En in 2012 wordt een forse operationele winst aangewend om de financiële gevolgen van een commerciële dading op te vangen. Begin 2013 is het overgedragen verlies zogoed als weggewerkt en zijn alle rechtszaken geschikt; de stakeholders van Tailormade Logistics kunnen tevreden zijn.

Maar hoeveel lof Evelien ook voor haar rol als CEO krijgt, aan het thuisfront loopt het veel minder gesmeerd. Het rollenspel ‘CEO, echtgenote, moeder’ tegenover ‘meerderheidsaandeelhouder, echtgenoot, vader’ lijkt steeds meer weg te hebben van een steekspel. Ondertussen is het gezin ook uitgebreid met twee dochters.

De weg naar beneden

Augustus 2013. Tijdens een vakantie met haar man en hun dochters moet Evelien Putman twee keer terugvliegen naar België en Zweden om zware contracten te onderhandelen en een audit in goede banen te leiden. “Er was al die jaren al zo weinig tijd geweest voor echte vakantie. In 2013 moesten we niet minder dan 75 procent van alle klantencontracten heronderhandelen. Dat is voor een kmo als Tailormade Logistics zowat de hele omzet. Dan zet je je vermoeidheid en persoonlijke wensen opzij. En bovendien bleef ik erop vertrouwen dat alle inzet en werk ten goede zou komen aan het gezin. Ik redeneerde ‘hoe harder ik werk, hoe financieel makkelijker we het later hebben’. Maar hoe beter het ging op het bedrijf, hoe minder ik het gevoel had thuis een vangnet te vinden. Elke beslissing werd een discussie.”

September en oktober 2013 worden helse maanden. Wat het grootste contract van Tailormade Logistics ooit kan worden, ligt op de onderhandelingstafel. Het lukt. En net op dat moment breekt de veer. “Ik was uitzinnig van blijdschap. Dat contract was de bekroning van alle volharding. Maar dan kwam de mokerslag. Ik zat in de auto in Zweden, op weg naar de ondertekeningsceremonie en kreeg telefoon van mijn man… ‘Dit jaar krijg je geen verjaardagscadeau, je cadeau is dit contract. De kindjes zijn naar school en zullen vanavond wel bellen voor je verjaardag.’ Dan stort je wereld in. Het immense gemis woog niet op tegen de professionele resultaten. The merit is mine, the credit is his, dacht ik, want hij was de hoofdaandeelhouder. Op slag stel je alles ter discussie. Wat doe ik hier? Voor wie? Waarom? Ik wil naar huis. Naar de kinderen. En uiteindelijk was het op. De rolverdeling die we dachten naar best vermogen te hebben vervuld, bleek voor beide partijen een continue bron van frustratie te zijn geweest.”

“Ik voelde me opgesloten. Weggaan bij Tailormade Logistics was contractueel ei zo na onmogelijk. Aandelen van het bedrijf inkopen om mijn loyauteit te bewijzen, was een onbetaalbare kaart geworden, vooral door mijn eigen inzet. Aandelen krijgen was nooit een optie geweest. Ik had die niet onderhandeld in mijn verloningspakket. Daar heb ik een grote fout gemaakt. Ik heb niet onderhandeld toen ik bij Tailormade Logistics begon, ik deed het uit liefde.”

Mei 2014. Het team van Tailormade Logistics draagt Evelien Putman voor als vrouwelijke CEO van het jaar. Met de Business Women Awards bekronen de zakenbladen Trends en Trends Tendances leidinggevende zakenvrouwen die een rolmodel en inspiratiebron vormen voor hun collega’s. Evelien Putman is genomineerd naast Dominique Leroy (Belgacom) en Barbara Stadsbader (Secretary Plus). Maar op de avond van de prijsuitreiking is ze van weinig woorden. “Deze morgen zat ik helaas in de rechtbank. Om te scheiden. Ik heb zo hard gewerkt en nu moet ik voor mijzelf opkomen als moeder. Alles waar deze award voor staat, is deze morgen verpulverd in de rechtbank. Ik moet aantonen dat ik mijn job als CEO kan combineren met het moederschap.”

Augustus 2014. Tailormade Logistics maakt bekend dat het een nieuwe CEO zoekt. In vier zinnen bedanken de aandeelhouders en raad van bestuur Evelien Putman “voor haar tomeloze inzet en haar energieke en gedegen bijdrage”. “Het is razendsnel gegaan”, reageert ze. “Voor de werknemers was het een grote schok. Na zes intense jaren had ik een band met hen opgebouwd. Ikzelf had al vroeger figuurlijk afscheid genomen. Een jaar geleden had een ex-bestuurder en uitstekend klankbord mij al met de voeten op de grond gezet door erop te wijzen dat ik ‘slechts’ crisismanager was. En dat ik blij mocht zijn met de verworven ervaring. Ik was betaald geweest, maar had geen aandelen. Ooit zou het hoofdstuk afgesloten worden. De manier waarop had beter gekund, maar ik ben trots op wat ik bereikt heb. Ik heb een succesverhaal geschreven samen met de klanten, leveranciers en werknemers. Ik heb een cadeautje achtergelaten.”

Afspraken

Had u zaken en privé niet meer gescheiden moeten houden? U was getrouwd met uw hoofdaandeelhouder.

EVELIEN PUTMAN. “Neen, dat vind ik niet. Ik ken veel familiebedrijven waar alles goed loopt omdat er goede afspraken gemaakt zijn. Maar als er weinig geregeld is, zoals bij ons, kan het grondig fout lopen.

“Ik geloof meer dan ooit in een familiecharter met duidelijke afspraken. Ik ben me nu aan het verdiepen in een studie over de familieonderneming. Op de eerste bladzijde las ik een waarheid als een koe: ‘De ondernemende familie moet steeds ten dienste staan van de onderneming en de onderneming mag nooit de speeltuin worden van de familie’.”

Vond u zelf dat u tekortschoot als moeder?

PUTMAN. (fel) “Ik was en ben een heel aanwezige mama. Maar ik organiseer mijn dagen noodzakelijkerwijs om ook in het werk te kunnen uitblinken. Ik plan de agenda nauwgezet en deel de dag zo efficiënt mogelijk in. Geen lunchvergaderingen, geen vergaderingen die naast het doel schieten, delegeren waar kan, enzovoort.

“Ik heb medelijden met al die vrouwen die in topmanagementfuncties zitten en telkens die vraag krijgen: ‘hoe doe je dat toch met de kinderen, en zie je hen wel voldoende?’ Bewijzen dat je een goede vader of moeder bent, eigenlijk is dat een onnozele gedachte. Als we allemaal proberen goed te doen voor onszelf en onze naasten, dan hebben we al genoeg te doen.”

Wat vinden uw kinderen van alle veranderingen?

PUTMAN. “De jongste zijn twee en vier en zitten nog in hun eigen cocon. Ze vertellen over monsters en sprekende auto’s en over hun vriendjes en vriendinnetjes. Mijn oudste dochter voelde echt wel dat er verandering moest komen. Begin dit jaar was ik het uithangbord van Truckveilig Vlaanderen enstond ik op een banner, fel vermagerd en met ingevallen wangen door de stress. ‘Mama’, zei ze, ‘ik vind dat je er niet goed uitziet.’ Ze was oprecht bezorgd en zei dat ze het helemaal niet erg vond als ik even zou stoppen met werken.

“We hebben nu co-ouderschap en iedereen is daar gelukkig mee. Maar lang zal ik niet stilzitten. Stilaan wordt bekend dat ik ‘verdwenen’ ben bij TML, en dat ik dus uitkijk naar een nieuwe opportuniteit.”

Verkoop jezelf eens.

PUTMAN. “Ik kan mezelf helemaal niet goed verkopen. Ik heb nog nooit gesolliciteerd. Ik heb ook geen doorsnee profiel. Ik hoor vaak: er zijn zoveel kmo’s die behoefte hebben aan iemand als jij. Ik ben meer dan een crisismanager, maar ik geef toe dat ik graag in een bedrijf terechtkom waar ik een verschil kan maken. Mijn eerder atypische profiel schrikt soms af. (fijntjes) Dominant is een adjectief dat vaak op sterke vrouwen geplakt wordt. Ik ben een goede investering (schatert). Maar ik zal mijn voorwaarden de volgende keer toch beter omkaderen. Afspraken maken, hé.”

In welke mate heeft uw netwerk u geholpen de voorbije maanden?

PUTMAN. “Vaar je in een groot kanaal, dan heb je af en toe een sleepbootje nodig dat je meeneemt en weer loslaat. In het zakenleven heb je af en toe behoefte aan een goeie consultant, fiscaal adviseur of advocaat. Maar als je voortdurend een sleepboot nodig hebt, moet je niet gaan varen. Ik ben in die vijf jaar mensen tegengekomen die me waarschuwden: ‘Evelien, je bent begonnen als crisismanager. Er komt een moment dat de crisis voorbij is en je moet loslaten’. Ik heb me nooit een marionet gevoeld, want een marionet laat alles toe. Ik voelde me aan het einde eerder een pion op een schaakbord. In plaats van zelf aan zet te zijn, werd er geschoven tot ik schaakmat stond en ze de koningin spreekwoordelijk hebben omgelegd. Dat blijft pijnlijk, maar nu heb ik me verzoend met de situatie.”

U bent bijna veertig, halfweg in een mensenleven.

PUTMAN. “Tegen dan hoop ik een andere job te hebben, een gebit zonder blokjes en vooral geluk met mijn kinderen en geliefden. Ook al werk je keihard, soms heb je een sprankeltje geluk nodig op het juiste moment. Ik zie geluk als een niet-economisch goed dat je voor een stukje kan managen. En hoe meer geluk je ‘geeft’, hoe meer je vroeg of laat terugkrijgt, waardoor je eigen geluk nog groter wordt.”

SAM DE KEGEL, FOTOGRAFIE JONAS LAMPENS

“De manier waarop het hoofdstuk werd afgesloten had beter gekund, maar ik ben trots op wat ik bereikt heb”

“Ik ken veel familiebedrijven waar alles goed loopt omdat er goede afspraken gemaakt zijn. Maar als er weinig geregeld is, zoals bij ons, kan het grondig fout lopen”