De geheimen van toppers (‘t heeft weer met passie te maken)

Wat hebben topmensen dat anderen niet hebben? Waar halen ze hun inspiratie, motivatie en doorzettingsvermogen vandaan? Waar ligt hun grote ‘geheime’ kracht?

Een hoogleraar in Leiden, waar Morris Tabaksblat Rechten studeerde, raadde hem aan een tijdje te gaan werken in ondernemingsrecht. De professor had immers een opmerkelijke belangstelling voor het bedrijfsleven opgemerkt bij de student. Tabaksblat trok dan maar naar Unilever. Hij is er echter nooit op de juridische afdeling aan de slag geweest. “Gewoon omdat iemand me ter plekke zei: ga eens bij marketing kijken. Dat woord had ik nog nooit gehoord.”

De nieuwsgierigheid haalde het op de drempelvrees en de indrukwekkende carrière van Tabaksblat begon dan ook als assistent-productmanager in 1964. “Ik wist helemaal niks, maar het was een opleiding, je mocht overal meesjouwen en je mocht hoge meneren die dan directeur van dochterondernemingen waren, ontmoeten. Daar kon je ook vrank en vrij mee in debat gaan, dat is me wel bijgebleven,” getuigt Tabaksblat, de latere topman van Unilever, in Waar halen ze het vandaan? In dat boek gaan journaliste Miranda Hoogendoorn en hoogleraar Pieter Winsemius (ex-minister van VROM, zeg maar van Milieu) op zoek naar de inspiratie en motivatie van toppers in de huidige maatschappij.

Twee vragen hebben Hoogendoorn en Winsemius gesteld aan 34 bekende Nederlanders en nog een rist aanstormend jong talent. Primo: wie zijn de drie of vier mensen die jou op enig moment hebben geïnspireerd? Secundo: wat is de ene wijze raad die je zou geven aan jonge én oudere mensen op het gebied van inspiratie? Bij de 34 spraakmakers vinden we heel wat managers en verder mannen en vrouwen die het hebben gemaakt in de politiek, sport of cultuur. Nederlands bekendste tv-gezicht, Linda de Mol, ontbreekt niet. Uit het portret dat hier van haar bijeen te sprokkelen valt, rijst niet bepaald de blondine met de bevroren tv-glimlach op, maar een fervente vakvrouw die de perfectie najaagt. Uiteraard noemt ze broer John (voormalig topman van Endemol, nu aan de mediaweg timmerend met Talpa) als grote gids. Een machtige broer hebben, moet ongetwijfeld voordelen hebben, maar ze kan ook zelf wel van zich afbijten. Toen een Duits tv-station haar vroeg als presentatrice, bleek er slechts één probleem: ze sprak geen gebenedijd woord Duits. Twee weken privéles volstonden om de perfecte show te presenteren in Duitsland.

Onvermijdelijk stuiten de auteurs op een hoge horde clichés. De ouders komen nogal eens in beeld als inspirators. Gelukkig maken enkele pittige portretten en vinnige getuigenissen het boek voldoende kleurrijk. Kees Storm, de topman van Aegon, heeft het zelfs over de financiële problemen tijdens zijn jeugd. Ook hij kon de sprong naar de top maken uit de twee vereisten die steeds weer opduiken: toppers hebben de wil om te presteren én de passie voor perfectie.

Miranda Hoogendoorn & Pieter Winsemius, Waar halen ze het vandaan? – Over inspiratie. Balans, 238 blz., 15 euro.

Luc De Decker