De Franse schaduwpresident

Pierre Gattaz, het hoofd van de Franse werkgevers, blijft druk zetten op president François Hollande om de Franse economie naar Duits model te hervormen.

Het raakte vorige week bekend dat Frankrijk een recordaantal werklozen telt: 3,3 miljoen. Dat was een nieuwe klap voor de weinig populaire socialistische president François Hollande. Pierre Gattaz, de voorzitter van de grootste Franse werkgeversorganisatie Mouvement des Entreprises de France (Medef), zag in de slechte werkgelegenheidscijfers het bewijs dat de regering het aangekondigde ‘verantwoordelijkheidspact’ snel moet uitvoeren.

Een paar weken geleden kondigde Hollande op een persconferentie maatregelen aan om de concurrentiekracht van de Franse ondernemingen te versterken en de overheidsfinanciën te saneren. Concreet gaat het om 30 miljard euro lastenverlagingen voor de bedrijven en 50 miljard euro besparingen aan de uitgavenkant. Maar die maatregelen zouden pas in 2017 op kruissnelheid komen. Volgens Pierre Gattaz is dat te laat. De ‘patron des patrons‘ zet al weken druk op de Franse president en de regering om de economie weer op de sporen te krijgen. Met enig succes.

Journalisten hebben de interviews van Gattaz van de voorbije maanden naast de recente uitspraken van de president gelegd. Ze lopen opvallend gelijk. Maar de Medef-topman wil dat alles sneller gaat. En dat de hervormingen diepgaander zijn. Gattaz spreekt van 80 miljard euro loonlastenvermindering en zegt dat “het loonkostenverschil met Duitsland eigenlijk 116 miljard euro bedraagt”. Hij wil ook dat de hoge Franse vennootschapsbelasting van 37 procent verlaagd wordt. Werkgevers voeren gesprekken met de regering over een verlaging van de bedrijfsfiscaliteit.

Belofte van 1 miljoen banen

In ruil voor de concurrentieversterkende maatregel zijn de bedrijven de komende jaren bereid 1 miljoen banen te creëren, zegt Gattaz. De Medef-topman slaagt er steevast in zich in het centrum van het sociaaleconomische debat te wringen en dat veroorzaakt ergernis ter linkerzijde. De vakbonden noemen Gattaz “de echte eerste minister van Frankrijk”.

Eigenlijk is de term schaduwpresident beter op zijn plaats. Gattaz wil de Franse economie naar Duits model hervormen: minder loonlasten, minder uitgaven, meer flexibiliteit. De voorbije maanden bleef Gattaz deze boodschap tot vervelens toe in de pers herhalen. En met het ene slechte economische nieuws na het andere kon Hollande weinig anders doen dan een stap in de richting van de Franse werkgevers te zetten.

Het militantisme van de Franse CEO’s werkt. België heeft een veel sterkere traditie van sociaal overleg dan Frankrijk. Dat betekent dat de vakbonden bijvoorbeeld sneller op straat komen. Maar dat geldt ook voor het Franse patronaat. In 1999 kwamen 25.000 Franse CEO’s en ondernemers op straat tegen de 35 urenweek.

Gattaz heeft dat ‘syndicalisme patronal‘ met de paplepel meegekregen. Zijn vader Yvon was in de rode jaren tachtig van François Mitterrand de Franse werkgeversbaas. Hij schuwde de harde uitspraken niet. Een voorbeeld: “Vakbonden waren nodig in de 19de eeuw, zijn nuttig maar te machtig in de 20ste eeuw en worden nutteloos en schadelijk in de 21ste eeuw.”

Het land van 75/35

Gattaz leidt zelf Radiall, een familiebedrijf met 2500 werknemers dat elektronicaonderdelen produceert, onder andere voor de luchtvaartgigant Boeing. Gattaz is geen product van de Franse topscholen ENA of Polytechnique, maar heeft een Amerikaanse MBA op zak. Voor hij in het familiale bedrijf terechtkwam, ging hij aan de slag bij Dassault. Zijn vader haalde hem in 1994 bij Radiall binnen om een zware herstructurering door te voeren. Een paar jaar later was het bedrijf weer rendabel en werden 450 mensen aangeworven. De collega-CEO’s keken bewonderend op naar Pierre Gattaz.

Toen Gattaz in 2013 voorzitter van Medef werd, vreesden de vakbonden en de linkerzijde dat ze weer met een onverzoenbare hardliner te maken zouden krijgen. Deze fan van extreme sporten — vorig jaar beklom hij de Mont Blanc in één weekend — spreekt straffe taal.

Vorig jaar bevonden de relaties tussen het Franse patronaat en Hollande zich onder het vriespunt. Gattaz noemde Frankrijk het land van 75/35. 75 verwees naar de ondertussen bijgestuurde belasting van 75 procent op inkomens boven de 1 miljoen euro. 35 heeft betrekking op de door ondernemers gehate 35 urenweek.

Gattaz noemde zich van bij zijn aantreden een ‘man van de strijd’. Geen loze woorden. Vorig jaar eiste hij een verlaging van de fiscale druk in 2014. Zo niet zou hij in het Stade de France duizenden kmo-ondernemers verzamelen om er een soort van anti-Hollande-meeting te houden. “De bussen zijn al besteld”, verklaarde Gattaz. Sinds de Franse president oor heeft voor de grieven van de werkgevers, is de meeting afgeblazen.

ALAIN MOUTON, ILLUSTRATIE JENS CLAESSENS

Gattaz dreigde vorig jaar met een anti-Hollande-meeting in het Stade de France.