De fauteuil die u laat bewegen

Info: tel. 02 460 08 57, www.toshiyukikita.com, stokke.belgium@skynet.be

Zijn meest ophefmakende creatie tot op heden was de stoel Wink (een fauteuil met een soort Mickey Mouse-oren die je kan omplooien tot hoofdsteun). Die ontwierp Toshiyuki Kita in de jaren tachtig voor Cassina. De stoel kreeg een ereplaats in de designcollectie van het beroemde MoMa (Museum of Modern Art) in New York.

Ongetwijfeld zal de Japanse designer met Tok, zijn nieuwe creatie voor de Noorse ergonomische-zitmeubelproducent Stokke, al evenveel belangstelling oogsten. De fauteuil met voetensteun (prijzen van 1999 tot 2985 euro) is sinds kort ook in België te koop.

Zitten en bewegen

De idee van de beweging lag aan de basis van het contact tussen het Noorse bedrijf Stokke, opgericht in 1932 door Georg Stokke, en de Japanse designer Kita, in 1942 geboren in Osaka. Bij mensen met kinderen is Stokke wereldwijd bekend voor zijn Tripp Trapp, een stoel die in 1972 werd ontworpen door Peter Opsvik en die het kind ondersteunt vanaf zijn eerste levensjaar tot aan zijn achttiende. Stokke haalt echter een groot deel van zijn omzet (63 miljoen euro in 2004, waarvan 94 % uit export naar dertig landen) uit zijn Movement Collection, die in 1979 startte met het meubel Variable. Later volgden nog Gravity (waarbij je het dichtst het nulpunt van de zwaartekracht benadert), Move en Pendulum.

De reputatie van Stokke voor actief of bewegend zitcomfort is dus al lang gevestigd. Kita’s band met ‘beweging’ gaat terug op het boek Movement as Concept, dat hij schreef in de jaren tachtig van de vorige eeuw en dat bij toeval werd ontdekt door Kristine Landmark, de chief executive officer van Stokke.

“Het is dus niet mijn Japanse nationaliteit die hen heeft verleid,” zegt Toshiyuki Kita in Alesund, een klein stadje aan de westkust van Noorwegen dat de bakermat is van Stokke en waar de designer ons ontvangt. “Het product is trouwens duidelijk Noors, maar kan wel overal worden gebruikt.” Je kan inderdaad een Scandinavische hand herkennen in het Tok-project, met zijn duidelijke organische vormen waarvan de rondingen de afwezigheid van traditionele armleuningen verantwoorden, en een configuratie die verschillende zithoudingen toelaat. Die posities zijn trouwens allemaal even comfortabel en geschikt voor elke lichaamsbouw.

De fauteuil, “die klein lijkt, maar in werkelijkheid enorm is”, bestaat uit drie schelpen van houtlaminaat en vertoont een verre verwantschap met de – voor de specialisten – beroemde Lounge Chair (1956) van de Amerikanen Charles en Ray Eames, die Vitra vandaag nog steeds produceert. De drie houten schelpen zijn bekleed met een zachte stof in verschillende kleuren of met soepel leder. Het aanpassen van de zithouding steunt op het evenwichtsprincipe. De Tok-stoel gebruikt de verplaatsing van het lichaamsgewicht om het zitvlak aan te passen.

Een hedendaagse geest

Voor Kita is het bestuderen van de functie en dus ook het werkingsmechanisme primordiaal. “Het esthetische aspect is belangrijk om het gebruik van voorwerpen te veraangenamen. Hun gebruiksgemak en hun functionaliteit blijven echter primeren.”

Het formele aspect alleen heeft zijn beste tijd wel gehad in het design, volgens Toshiyuki Kita. “In het minimalisme is ondertussen alles geprobeerd. Bovendien verkoopt die stijl niet meer echt. Daarom verkennen designers en producenten tegenwoordig verschillende andere esthetische uitdrukkingsvormen, zoals de organische stijl als de barok, die zowel in de materie als in de vormen een aardige comeback maakt. Het rijk van de kubusvormige zetel is in elk geval uit! Maar we moeten vooruit. De vormen en materies uit de barok zijn wel leuk, maar ze moeten een hedendaagse invulling krijgen. Hetzelfde geldt voor het werken met organische vormen. Je moet verder kijken dan het esthetische aspect. De organische vorm van de Tok-stoel laat een gebruik toe dat correspondeert met de verkoopbeloften, namelijk een bewegende zitervaring voor wie dat wil. Niet alleen omdat de stoel kan kantelen, maar ook omdat je je erin kan nestelen of kan gaan zitten zoals je maar wil.”

Serge Vanmaercke