De families achter de pinnekesdraad

De Bekaert-families zagen in het tumultueuze beursjaar 2011 een virtueel vermogen van 1,6 miljard euro in rook opgaan. En toch bleek het aandeel van de staaldraadverwerker de voorbije decennia een bijzonder solide belegging. Een portret van de erfgenamen van stamvader Leon Leander Bekaert.

Misschien was 2011 wel het merkwaardigste jaar in de geschiedenis van de staaldraadverwerker Bekaert, die in 1880 boven de doopvont werd gehouden. Op 4 januari 2011 piekte de koers op 87,98 euro per aandeel. Maar even later volgde de grote tuimelperte. Aan het einde van een tumultueus jaar met conjunctuurzorgen, de eurocrisis en de instorting van de markt voor zonnepanelen (waarvoor Bekaert de bijzonder winstgevende zaagdraad levert) bleef amper 24,8 euro over.

Ook de familiale aandeelhouders beefden midden in die storm. Hun controlebelang van 38,3 procent, vooral verzameld in de Nederlandse Stichting Administratie Kantoor Bekaert, was op de piek goed voor circa 2 miljard euro. Eind 2011 was die beurswaarde verschrompeld tot 569 miljoen euro. Goed voor een niet-gerealiseerde minderwaarde van circa 71 procent. Toch bleven de families achter hun belang staan. In de loop van 2011 vergrootten ze het zelfs nog lichtjes.

Een verzameling verstandshuwelijken

Maar wie zijn die familiale aandeelhouders? Op basis van de gegevens in het handelsregister, teruggaande tot 1985, detecteerde Trends 75 clubleden. De nazaten van stamvader Leon Leander Bekaert, vandaag tot de vijfde generatie, hielden de vertakking beperkt. Drie van de vijf Bekaert-kinderen van de tweede generatie huwden bijvoorbeeld met een Velge, een familie van notabelen uit het Pajottenland. Zo bleven de aandelen binnen de familie.

Later volgden nog meer verstandshuwelijken. Het wemelt van al dan niet zelf verworven adellijke titels, met jonkheren, baronnen en graven. Met namen als De Liedekerke, De T’Serclaes de Wommersom, De Woot de Trixhe, De Beauffort, Cardon de Lichtbuer, en andere Van de Walle de Ghelckes. Want het mag dan allemaal wel begonnen zijn in het West-Vlaamse Zwevegem – “met twee kruiwagens en het draaien van pinnekesdraad“, volgens Christophe Velge – de familiale Bekaert-aandeelhouders zijn vooral Belgen en unitaristen in hart en nieren. Vlaams-gezindheid is hun vreemd, ook al spreken de meesten Nederlands.

Toch behoren deze families geenszins tot de allerrijksten van het land. Ze spelen niet mee in de Champions League, zoals de AB InBev-families of le Triangle d’Or (Boël, Janssen, Solvay). Schaars zijn de holdings waar het boekhoudkundige vermogen 10 miljoen euro overstijgt, terwijl voor de aftrap in deze Champions League 25 miljoen euro de ondergrens is.

Ook de banden met de goden van de Belgische haute finance zijn niet erg talrijk. Barones Marie-Claire Bekaert, zus van de bestuurder Leon en bestuurder in de SAK Bekaert, is getrouwd met baron Frédéric de Mevius, bestuurder in het familiale controlevehikel EugéniePatriSébastien van AB InBev.

Bekaert-bestuurder en graaf Charles de Liedekerke is een neef van de huidige AB InBev-bestuurder graaf Paul Cornet de Ways-Ruart. En via jonkheer Eric van Rijckevorsel, getrouwd met Béatrice Verhaeghe de Naeyer, worden de familiebanden verstrengeld met de familie Janssen en hun vehikel Financière de Tubize, de controleholding boven UCB.

Paarden, durfkapitaal, bankiers in Londen

Toen de families op 11 december 1972 10,6 procent van de Bekaert-aandelen naar de beurs brachten, bedroeg de beurswaarde van het resterende familiale belang circa 80 miljoen euro. Vandaag controleren de families nog nauwelijks 38,3 procent, maar de beurswaarde van hun belang is dus wel vergroot tot 569 miljoen euro. Bovendien heeft de onderneming zich die bijna vier decennia een trouwe dividendbetaler getoond. Er was geen enkel jaar zonder dividenduitkering.

In 2011 stroomde een brutodividend van circa 27 miljoen euro naar de 75 aandeelhouders. Bruto is overigens vaak gelijk aan netto, want het gros van hen heeft een holding, die doorgaans vrijgesteld wordt van de roerende voorheffing.

Wat doen ze met die jaarlijkse miljoenenstroom? Het spectrum reikt ver: van een vrijetijdsinvulling in het meer dan begoede milieu, bijvoorbeeld op golfterreinen, als medeorganisator bij Waregem Koerse of exclusieve Brusselse ruiterclubs, tot nijver ondernemerschap. De stille renteniers zijn in de meerderheid.

Constantin van Rijckevorsel nam bijvoorbeeld als volleerd ruiter drie keer deel aan de Olympische Spelen. Velen zijn ook actief in vzw’s voor het goede doel, zoals Unicef of Spullenhulp, opvanghuizen voor alleenstaande vrouwen, en verenigingen voor de derde wereld.

Maar er zijn ook de kapitaalverschaffers. Patricia Jadot, de zus van BNP Paribas Fortis-directievoorzitter en Bekaert-bestuurder Max Jadot, stapte samen met haar echtgenoot Vladimir Cardon de Lichtbuer in Uteron Pharma. Dat is het nieuwste speeltje van de familie Van Rompay, van het voormalige Doc Pharma.

Sophie Velge werd vennoot in E-Capital, een fonds van voornamelijk Waalse investeerders. Haar neef Hubert Velge was tot het millenniumjaar actief bij de Leuvenaar Jos Peeters, Vlaanderens pionier als durfkapitalist in start-ups, onder meer met Capricorn. De toenmalige bankier bij de Londense Barings Bank startte diverse joint ventures op met de Leuvenaar, onder meer op de voormalige technologiebeurs Easdaq.

“Hubert was een zeer goede partner”, herinnert Jos Peeters zich. “Hij heeft een zeer breed netwerk en hij is een bijzonder discrete bankier. Hij bracht investeringsgeld aan van grote familiale vermogens.”

En dan is er nog de categorie van de volbloed ondernemers. De familie Pirmez baat in het Naamse Mercedes-garages uit en is daarmee al decennia een begrip in de streek. In Courcelles plaatste Pirmez het modernste vrachtwagencentrum van Mercedes-Benz voor België. Goed voor een Gazelle van Trends-Tendances in 2010. Gedelegeerd bestuurder Etienne Pirmez is bestuurder in de SAK Bekaert. Net als Philippe de Visscher, broer van de Bekaert-bestuurder François de Visscher. Hij is actief in België en de buurlanden met radartechnologie voor verkeersgeleiding en de automatische opening van deuren.

De echte toppers

Maar de echte top is te vinden in de raad van bestuur van Bekaert. Met acht van de veertien bestuurders controleert de familie de onderneming. Ook op aandeelhoudersvergaderingen is de familie de facto de alleenheerser, want nooit komt de helft van de aandeelhouders opdagen.

Baron Leon is de enige in de raad van bestuur die nog de naam Bekaert draagt. De Krant van West-Vlaanderen typeerde hem in 2007 als “de illustere onbekende die de schijnwerpers schuwt”. Van 1987 tot 1994 werkte hij bij Bekaert, daarna werd hij bestuurder. Hij was ook actief in de lokale politiek, als voorzitter van de CVP tussen 1990 tot 2007.

“Zijn vertrek was een verlies voor de partij”, zegt de huidige burgemeester van Zwevegem, Claude Vanwelden. De combinatie CD&V-NVA won in 2006 de volstrekte meerderheid. “Ik ben geen Bekaertiaan. Ik heb er nooit gewerkt. Maar ik weet dat discretie de familie in het bloed zit. Het zijn niet de mensen van de grote publiciteit. Ze staan niet aan de frontlinie, maar achter de schermen spelen ze een belangrijke rol.”

Dat geldt misschien nog meer voor graaf Charles-Amédée de Liedekerke, een man met een indrukwekkende carrière en als voorzitter van de SAK Bekaert de sleutelfiguur voor de families. De graaf had topfuncties bij de grondstofverwerkers Carmeuse en Lafarge. Vandaag is hij CEO van de West-Vlaamse staalgroep Ide Group. En hij was tot vorig jaar de voorzitter van de raad van bestuur van Cobehold, de diversificatieholding van de AB InBev-familie De Spoelberch uit Wespelaar. “Ik ben een bescheiden en discrete man. Ik kom liever niet in de media”, antwoordde de graaf op onze vraag om een gesprek.

“Zo is hij nu eenmaal”, beaamt een bestuurder in Cobehold. “Charles de Liedekerke denkt na voor hij iets zegt. Hij is heel rustig en terughoudend. Minzaam. Een zeer degelijke man. Maar meer een financiële man dan een ondernemer.” Iemand die een consensusrol speelt in de families.

Zijn voorganger als voorzitter was Max Jadot. Maar die vond zijn functie als voorzitter van het directiecomité bij BNP Paribas Fortis onverenigbaar met de taak als voorzitter bij de stichting.

Lees Minder arrogantie, meer transparantie, blz. 48

WOLFGANG RIEPL, FOTOGRAFIE THOMAS SWEERTVAEGHER

De Bekaert-families behoren niet tot de allerrijksten van het land.

“Discretie zit de familie in het bloed. Maar achter de schermen spelen ze een belangrijke rol”

“Discretie zit de familie in het bloed. Maar achter de schermen spelen ze een belangrijke rol”